Spring naar content

Atletiek, gewoon schoon

Atletiek is van oudsher een dopinggevoelige sport. Hoewel in Nederland de afgelopen 15 jaar weinig dopinggevallen in de atletiek waren, heeft de Atletiekunie niet de illusie dat de sport in ons land volstrekt clean is. Mede naar aanleiding van het dopingschandaal in de Russische atletiek wilde de Atletiekunie graag meedoen aan ‘Samen voor een schone sport’. Dit artikel laat zien welke resultaten geboekt zijn.

Samen voor een Schone Sport

Het anti-dopingproject Samen voor een Schone Sport komt voort uit het in 2015 afgeronde wielerproject Koersen op een schone sport. Samen voor een schone sport richt zich op meer sporten en is een initiatief van de Atletiekunie, de KNVBKNBB (biljart)NL Actief (brancheorganisatie voor fitnessondernemers), de Dopingautoriteit en NOC*NSF. Deze laatste is coördinator van het actieplan. Samen met de Dopingautoriteit is NOC*NSF de uitvoerende partij van de sportbrede activiteiten. De bijbehorende producten en diensten worden zo veel mogelijk sporttak-overstijgend aangeboden, zodat ook andere bonden er gebruik van kunnen maken. De Atletiekunie nam deel als vertegenwoordiger van de dopinggevoelige sporten.

Risico-analyse

Samen met de Dopingautoriteit maakte de Atletiekunie een risico-analyse van het dopinggebruik in de Nederlandse atletiek. Zonder al te veel hard bewijs kwamen beide organisaties tot drie observaties:

  1. Er zijn geen aanwijzingen voor stelselmatig dopinggebruik in de top van de Nederlandse atletiek.
  2. Atleten in de categorie 15-18 jaar vormen een risicogroep, met name door verleidingen in kracht- en fitnesscentra.
  3. Atleten (internationaal gezien) die trainen in Kenia zijn soms moeilijk te controleren op mogelijk dopinggebruik.

3 doelen voor een dopingvrije atletiek

Bij de start stelde de Atletiekunie drie doelen op:

  • Vergroten van het bewustzijn onder atleten en begeleiders over voedingssupplementen, medicijngebruik, whereabouts, procedures van een dopingcontrole, rechten en plichten.
  • Vergroten van de kennis onder atleten en begeleiders over doping.
  • Realiseren van de overtuiging dat doping ontoelaatbaar is.

Doelgroepgerichte aanpak

De Atletiekunie koos voor een focus op twee doelgroepen:

  • De sporters. Dat zijn enerzijds de jeugd van 15 tot 18 jaar en anderzijds de ‘controle’ atleten: dit zijn de atleten die meedoen aan de NK’s.
  • De begeleiders. Naast medische begeleiders gaat het hier met name om coaches, omdat zij het meest contact met de sporters hebben.

Daarnaast heeft de Atletiekunie meer algemene communicatie- en voorlichtingsactiviteiten uitgevoerd, die ook nog andere betrokkenen zoals bestuurders van verenigingen hebben bereikt.

Activiteiten

Churandy Martina met een tekst wat zijn passie en motivatie is
(Foto: Atletiekunie)

Onder de noemer Atletiek, gewoon schoon, is de Atletiekunie een campagne gestart, met onder andere de volgende activiteiten:

  • Voorlichtingsbijeenkomsten voor talenten (15-18 jaar) / deelnemers NJK
  • Extra dopingcontroles bij wedstrijdatleten, talenten en deelnemers NK’s
  • Ontwikkeling van een code of conduct voor coaches en begeleiders

Het thema doping is in het najaar van 2016 en het voorjaar van 2017 geagendeerd op een veertigtal bestuurlijke regiobijeenkomsten die toch al plaatsvonden. In totaal zijn hierbij 168 clubs geïnformeerd over het project. Hieruit voortkomend zijn negen regionale voorlichtingsbijeenkomsten voor verenigingen georganiseerd, waarbij de atleten zelf aanwezig waren.

Dopingvoorlichting op toernooien

De bond is ook gaan nadenken over de vraag of en zo ja op welke manier dopingvoorlichting verplicht onderdeel kan zijn van de inschrijving voor een NK. Sinds 2017 moeten atleten bij een NK een scherm doorlopen, waarna zij bevestigen dat ze op de hoogte zijn van de dopingregels. Atleten die deelnemen aan internationale titeltoernooien krijgen al wel verplichte voorlichting. Atletiekverenigingen die deelnemen aan internationale wedstrijden schrijven in via de Atletiekunie en krijgen dan informatie over dopingvoorlichting toegezonden. De bond verwijst dan naar de e-learning die de Dopingautoriteit heeft gemaakt.

Deelnemers aan de NK’s junioren en senioren komen van een groot aantal verenigingen, verspreid over Nederland. Het is lastig hen allemaal vooraf direct te bereiken. De Atletiekunie heeft er daarom voor gekozen om op basis van behoefte voorlichtingsbijeenkomsten aan te bieden bij geïnteresseerde verenigingen, waarbij andere verenigingen uit de regio kunnen aansluiten.

Resultaten

Zowel bij aanvang als aan het eind van het project is een meting onder atleten gehouden. Waar de 0-meting nog een respons kende van 925, was dit bij de 1-meting gedaald tot 267 atleten. Dat maakt de waarde van de evaluatie onzeker. Uit de gehouden 0-meting bleek dat veel atleten zich er niet van bewust zijn dat zij onder de doelgroep vallen die gecontroleerd kan worden. Veel sporters bleken ook niet te weten waar de benodigde informatie te halen is. Hoewel zeker niet op alle terreinen, bleek uit de 1-meting een aantal positieve verschillen:

0-meting

(maart ‘16)

1-meting

(aug. ‘17)

Ja, ik ben enigszins/goed op de hoogte van de dopingregels68%81%
Ja, voor medicijnen met dopinggeduide stoffen kun je een dispensatie aanvragen68%78%
Ik ben bekend met de website van de Dopingautoriteit35%55%
Ik ben bekend met de website van NZVT (Voedingssupplementen)19%34%
Ik heb het afgelopen jaar voedingssupplementen gebruikt en heb gecontroleerd of deze dopingvrij zijn24%32%

Trainersplatform

Alle informatie over doping is inmiddels ook opgenomen op het trainersplatform van de bond. Belangrijk, omdat atleten veelal bij hun trainers te rade gaan voor informatie over anti-doping en voedingssupplementen. Het is dus zaak dat trainers goed geïnformeerd zijn. De Atletiekunie is op dit moment bezig om de informatie over doping volledig te integreren in de trainersopleidingen voor niveau 3 en 4. Verder is tijdens baancircuit wedstrijden informatie uitgedeeld aan atleten en dragen atleten als Dafne Schippers en Churandy Martina als ambassadeur de anti-doping boodschap uit.

Continuïteit

Het project ‘Atletiek, gewoon schoon’ is inmiddels afgerond. Het voorlichten van atleten en begeleiders en het tegengaan van dopinggebruik in de sport blijft echter voor de bond een voortdurend aandachtspunt. De Atletiekunie heeft inmiddels in de persoon van Frank Koomen een aandachtsfunctionaris benoemd die tot taak heeft om de continuïteit van de voorlichting over doping en het tegengaan van dopinggebruik te waarborgen. De bond wil onder meer de e-learning van de Dopingautoriteit als voorwaarde stellen voor inschrijving bij NK’s indoor en outdoor voor junioren en senioren. Reeds ontwikkelde e-learnings over doping zullen geïmplementeerd worden binnen de trainersopleidingen. Ook de Doorlopende Leerlijn Dopingvrije Sport voor coaches binnen de trainersopleiding (niveau 4) wordt in 2018 geïmplementeerd.

Meer lezen over doping in de sport