Het belang van ‘zelf spelen’ volgens Dr. Emmi Pikler
Een situatie die voor veel ouders opgaat: je bent net vader of moeder geworden en je kindje verdient het om een eerste plaats op het erepodium van jouw leven te krijgen. Bij zo’n eerste plaats hoort natuurlijk jouw onverdeelde aandacht, dus naast het slapen, voeden en verschonen vermaak je je kindje met liefde.
Dan wordt je baby wat ouder, gaat wat minder slapen en is gewend aan jouw aandacht op het moment dat hij wakker is… Met een beetje pech is je kindje zo afhankelijk van je geworden dat hij heel emotioneel reageert als hij opeens zichzelf moet vermaken, omdat papa of mama even naar de w.c. moet of zelfs voor zo’n twintig minuten een maaltijd moet bereiden. Vertwijfelt vraag je jezelf af: ‘Wáárom kun je nu niet even zelf spelen?!’
Zelf spelen
Dr. Emmi Pikler leert ons dat het belangrijk is om een kindje al op jonge leeftijd zelf te laten spelen. Belangrijk uitgangspunt hiervoor is dat je tijdens de verzorgingsmomenten zeer intensief met je baby bezig bent. Als je als ouder je kindje voorbereidt op wat je gaat doen en voorspelbaar bent in je gedrag, kan je baby hierop anticiperen. Later zal hij meedoen en uiteindelijk ook echt samenwerken.
Tijdens het verschonen, aankleden en voeden wordt je kindje ook emotioneel gevoed. Er ontstaat een veilige hechting. Daardoor kan je kindje rustig gaan slapen of zelfstandig en geïnteresseerd gaan spelen.
Een baby die fit is, goed geslapen heeft, zich veilig voelt en verzorgd is kan al heel vroeg zelf spelen. Zelfstandig spelen helpt je kindje zonder bemoeienis van een volwassene te ontwikkelen.
Je kindje kan zelf het speelgoed kiezen waar hij mee wil spelen en hoe lang. Hij komt er achter wat hij zelf leuk vindt en leert zijn eigen mogelijkheden en grenzen kennen. Je baby ontwikkelt zo zelfbewustzijn en voelt zich goed over en in wat hij doet.
Speelgoed voor baby en dreumes
Een baby begint zo rond de tiende week met zijn handjes te spelen: openen, sluiten, aanraken, vastpakken. Een belangrijk criterium voor speelgoed voor een baby is of hij het speelgoed zelf kan grijpen met handen of voeten en of hij er genoeg mee kan: aanraken, voelen, vastpakken, bekijken, in de mond stoppen, schudden, slaan, in of op elkaar zetten, schuiven, etc. Denk ook aan vorm, kleur, structuur, grootte, gewicht en materiaal.
Het is voor een baby fijn als het speelgoed uitdagend is: als de baby er echt zelf iets mee kan, liefst op een creatieve manier. Speelgoed dat uit zichzelf niets doet, maar waar je baby zelf moeite voor moet doen om te ontdekken wat je er allemaal mee kunt. Je baby heeft jou echt niet nodig om dingen voor te doen, hij ontdekt veel liever zelf. Geconcentreerd, aandachtig en met plezier zal je baby zelf het speelgoed oppakken, neerleggen en opnieuw pakken wanneer hij dat zelf wil.
Een dreumes heeft graag meerdere exemplaren van hetzelfde speelgoed, zodat hij kan vergelijken, combineren, variëren en verzamelen. Des te actiever het speelgoed, des te passiever (of juist overprikkelder) je baby. Denk bijvoorbeeld aan een draaiende mobiel boven het hoofd van je baby: je kindje kan er naar kijken en er naar grijpen, maar hij kan het niet zelf laten stoppen. Hoe irritant is dat?
De belangrijkste taak van de volwassene tijdens het spelen van de baby of dreumes is het observeren van de interesse van de baby, daarnaast helpt het om de speelomgeving voor te bereiden: al het speelgoed bij elkaar in een bak is natuurlijk veel te onoverzichtelijk. Vijf stuks gevarieerd speelgoed zal een baby zeker genoeg uitdaging bieden.
Onder speelgoed verstaat Pikler bovendien niet alleen het soms overgewaardeerde speelgoed uit de speelgoedwinkel. Huishoudelijke artikelen zoals een vergiet, een zachte borstel, of bijvoorbeeld een spons voldoen minstens net zo goed.