Beweeggedrag van ouderen: meetinstrumenten op een rij

Hoe kun je beweeggedrag van kwetsbare ouderen meten? Kenniscentrum Sport inventariseerde welke meetinstrumenten je als professional kunt inzetten om beweeggedrag van ouderen vast te stellen en te monitoren.

Dit artikel ontsluit een overzicht op de website van Kenniscentrum Sport met korte vragenlijsten, testen en testapparatuur. De meeste zijn te gebruiken zonder specifieke (para-)medische kennis. Allemaal zijn ze onderzocht op betrouwbaarheid en bruikbaarheid.

Het nut van het meten van bewegen

Waarom is het belangrijk om de beperkingen en mogelijkheden te kennen, die kwetsbare ouderen ervaren ten aanzien van bewegen?

• Als (praktijkondersteuner van de) huisarts, wijkverpleegkundige, verpleegkundige of verzorgende in een ziekenhuis of woonzorginstelling, lid van een sociaal team, begeleider van een beweegactiviteit of buurtsportcoach, enz. helpt het je om deze groep goed te adviseren en begeleiden bij bewegen.
• Door beweeggedrag te meten, kun je op individueel vaststellen welke ondersteuning iemand daadwerkelijk nodig heeft in zijn of haar situatie.
• Het meten van bewegen is ook relevant als je al beweegaanbod inzet, en wilt weten of een groep of individu vooruitgang boekt.

Met de instrumenten kun je de volgende aspecten meten:

• mogelijkheden om Activiteiten van het Dagelijks Leven (ADL) uit te voeren
• fitheid en conditie
• kracht en balans

Het overzicht bevat de volgende meetinstrumenten

Meetinstrumenten adl niveau

• Qualidem
• Barthel index
• Actiwatch
• Katz index
• DynaPort Movemonitor
• Elderly mobility scale (EMS)

Meetinstrumenten fitheid/conditie

• 2 Minuten Wandel Test (2MWT)
• 6 Minuten Wandel Test (6MWT)
• 10 Meter Loop Test (10MLT)
• Timed Up and Go (TUG)
• Stappenteller
• Functional Ambulation Category (FAC)

Meetinstrumenten kracht en balans

• The Groningen Meander Walking Test
• FICSIT-4 scale
• Figure of Eight Walking test (F8W)
• Sit to Stand test (STS)
• Tinetti test
• Berg Balance Scale (BBS)
• Hand Held Dynamometer (JAMAR)

Per instrument is beknopte informatie opgenomen over:

• ouderen voor wie het instrument geschikt is
• wat het instrument inhoudt en hoe je het kunt gebruiken
• de tijd die nodig is om de test uit te voeren
• waar het instrument beschikbaar is

Op basis van dit artikel kun je een instrument kiezen dat aansluit bij je doel en dat qua toepasbaarheid en hanteerbaarheid bij je mogelijkheden en behoeften past. De lijst is tot stand gekomen in samenwerking met deskundigen en professionals uit de praktijk.