Bewezen in de praktijk: erkende interventies voor bewegen tijdens de zwangerschap
Voldoende sporten en bewegen tijdens de zwangerschap heeft positieve effecten voor zowel de zwangere vrouw als de baby. Zo verbetert de conditie van de zwangere vrouw en wordt ze er sterker van. Ook verkleint voldoende bewegen de kans op zwangerschapscomplicaties zoals zwangerschapsdiabetes en -hypertensie (hoge bloeddruk)[1-4]. Als zorgprofessional (zoals kraamverzorgende, verloskundige, gynaecoloog of bekkenfysiotherapeut) heb je een belangrijke doorverwijzende rol, om de gezondheid van moeders te bevorderen. Erkende interventies kunnen hierbij helpen. Lees hier hoe.
Wat zijn erkende interventies?
Erkende interventies zijn programma’s die door de interventie-eigenaar zijn beschreven volgens een vast format. Het format bestaat uit informatie over doelgroepen, doelstellingen, wijze van uitvoering, kosten, (wetenschappelijke) onderbouwing en onderzoek naar uitvoerbaarheid en effectiviteit. Erkende interventies zijn aanpakken die in de praktijk succesvol blijken en die in het erkenningstraject door professionals zijn beoordeeld. Een erkenning van een interventie geeft aan wat werkt en voor wie.
Niveaus van erkenning
Het beoordelen en erkennen van een sport- en beweeginterventie kan op drie niveaus:
- Goed beschreven: er is een goede beschrijving van doelen, doelgroep, aanpak en randvoorwaarden.
- Goed onderbouwd: voldoet aan de eisen van het vorige niveau. Heeft ook goede onderbouwing door theorie, modellen of onderzoek.
- Effectief: voldoet aan de eisen van de vorige niveaus. Er is met effectonderzoek aangetoond dat de interventie niet alleen in theorie werkt, maar ook in de praktijk.
In sport- en beweeginterventie database vind je de sport- of beweeginterventie die het beste past bij jouw situatie en doelgroep. De database biedt overzicht en praktische handvatten.
Erkende interventies op het gebied van bewegen tijdens en na de zwangerschap
In totaal zijn er drie erkende interventies op het gebied van bewegen rondom de zwangerschap. Yousra Jaddour (interventie-eigenaar PowerMama) en Esther van Diepen (oprichter Mom in Balance) vertellen je meer over deze interventies.
PowerMama (goed onderbouwd)
“PowerMama zorgt ervoor dat iedere moeder veilig, verantwoord en met plezier kan trainen tijdens én na de zwangerschap. Het doel van de PowerMama-training is dat vrouwen fit blijven tijdens de zwangerschap, zich fysiek voorbereiden op de bevalling en na de bevalling goed herstellen”, aldus Jaddour. “PowerMama-training is voor vrouwen die willen sporten tijdens en na de zwangerschap en voor vrouwen die recent bevallen zijn en/of zwangerschapsregelateerde klachten hebben.”
“PowerMama is in cursusvorm. Tijdens het achtweekse programma wordt er gewerkt aan kracht, stabiliteit, flexibiliteit en uithoudingsvermogen. De training wordt gegeven door PowerMama-coaches. Deze coaches zijn opgeleid en hebben een licentie om training te kunnen geven aan de doelgroep. Ook werken ze samen met andere professionals uit de geboortezorg, zoals een geregistreerde bekkenfysiotherapeut”, vertelt Jaddour.
Jaddour geeft aan dat het bij PowerMama niet alleen gaat om het juist uitvoeren van de trainingsoefeningen, maar ook om de theoretische uitleg over verantwoord sporten en bewegen tijdens en na de zwangerschap. “Door deze kennis te delen, hebben zwangeren hier in het dagelijks leven ook profijt van. Ook het sociale aspect is belangrijk. Tijdens PowerMama komen vrouwen in contact met gelijkgestemden en kunnen ze ervaringen uitwisselen.”
Het erkenningstraject voor PowerMama is Jaddour goed bevallen: “De begeleiding vanuit Kenniscentrum Sport & Bewegen is heel helpend. Het hele traject heeft een jaar geduurd, inclusief verschillende feedbackrondes. PowerMama staat nu als een stevige interventie die goed onderbouwd is. Dit is van grote meerwaarde.”
Ook andere sportaanbieders kunnen aan de slag gaan met PowerMama. Drie tips:
- Bewegen tijdens de zwangerschap heeft veel voordelen voor moeder en kind. Je cliënt kan op elk moment in de zwangerschap starten, dus stimuleer ze om te bewegen en stuur ze door.
- Kijk of er een PowerMama-coach bij jou in de buurt zit en neem contact op voor een samenwerking.
- Wil je zelf een PowerMamalocatie opstarten? Neem dan contact op met Yousra Jaddour.
Zwanger Workout, interventie van Mom in Balance (goed beschreven)
De Zwanger Workout van Mom in Balance biedt vrouwen tijdens de zwangerschap een op maat gemaakt sportprogramma, ontwikkeld in samenwerking met gynaecologen en bekkenbodemtherapeuten. De training is afgestemd op het zwangere lichaam. Vrouwen kunnen, ongeacht hun sportachtergrond, tijdens hun gehele zwangerschap verantwoord meetrainen.
“Vrouwen trainen samen onder begeleiding van professionele trainers, waarbij het gevoel van community een grote stimulans is. Het resultaat: zwangere vrouwen die fit en krachtig de zwangerschap doorlopen met fysieke voorbereiding op de bevalling”, vertelt Van Diepen. De Zwanger Workout is een total body workout gericht op kracht, uithoudingsvermogen, stabiliteit en flexibiliteit. Alle workouts zijn buiten. “We zien vrouwen minstens één keer per week, en meestal vaker, gemotiveerd meetrainen.”
Mom in Balance heeft 15 jaar ervaring in het trainen van vrouwen tijdens de zwangerschap middels de Zwanger Workout en een eigen geaccrediteerde trainersopleiding. Trainers zijn gecertificeerd om workouts te geven aan deze doelgroep, volgen twee keer per jaar een bijscholing en zijn op de hoogte van de nieuwste wetenschappelijke inzichten op het gebied van training voor vrouwen.
“Mom in Balance hecht veel waarde aan de erkenning van elk programma, zoals onze Zwanger Workout”, benadrukt Van Diepen. “Dit erkenningstraject is een belangrijk evaluatiemoment, waarbij we zorgvuldig controleren of we aan alle vereisten voldoen. Op deze manier blijven onze programma’s up-to-date en blijven deze afgestemd op de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen. Ook biedt het ons een uitstekende kans om te laten zien dat ons programma goed beschreven is.”
Back in Shape, interventie van Mom in Balance (goed beschreven)
De Back in Shape-workout is ontworpen voor iedere vrouw die (recent) bevallen is. Het is een outdoor sportprogramma waarbij onder begeleiding van professionele trainers aan een verantwoord (eerste) herstel na de bevalling wordt gewerkt. Met goedkeuring van de gynaecoloog en/of verloskundige kunnen vrouwen vanaf zes weken na de bevalling starten.
“Onze Back in Shape-workout is geschikt voor alle vrouwen, het maakt niet uit met welke sportachtergrond of conditie”, zegt Van Diepen. “De workout richt zich op herstel van core en bekkenbodem en laat vrouwen zich fysiek en mentaal sterker voelen in deze bijzondere fase van hun leven.”
Back in Shape is een total body workout, gericht op het versterken van het lichaam. Er is speciale aandacht voor het herstel en de versterking van core- en bekkenbodemspieren, net als het opbouwen van stabiliteit, coördinatie, kracht en conditie. “Naast de fysieke workouts heeft elke deelnemer toegang tot de Mom in Balance-app, met online workouts, bekkenbodem- en core-oefeningen, meditatie en inspiratie in artikelen.”
Volgens Van Diepen is het belangrijk om de Back in Shape-workout te laten erkennen. “Dit biedt niet alleen een fijn evaluatiemoment om te controleren of we aan alle vereisten voldoen, maar stimuleert ons ook om ons programma continu bij te werken op basis van de nieuwste wetenschappelijke inzichten. Ook kunnen we hiermee aantonen dat ons programma goed beschreven is.”
Drie praktische tips van Van Diepen voor wie met de Zwanger Workout of Back in Shape workout aan de slag wil:
- Ben je een (zorg)professional en werk je met zwangere (Zwanger Workout) of postpartum vrouwen (Back in Shape)? Verwijs jouw cliënt door naar één van deze twee sportprogramma’s in jouw regio. Je kunt ook flyers of folders aanvragen.
- Voor zwangere vrouwen geldt dat ze kunnen deelnemen aan de Zwanger Workout, tenzij er contra-indicaties zijn. Voor postpartum vrouwen geldt dat ze vanaf zes weken, met goedkeuring van de gynaecoloog/verloskundige, kunnen deelnemen aan de Back in Shape workout. Trainers passen de oefeningen graag aan op het gewenste niveau van iemand. Als (zorg)professional kun je kort eventuele lichamelijke klachten van je cliënt doorgeven, zodat de trainer de oefeningen kan aanpassen.
- Ben je een (zorg)professional en wil je Zwanger Workout of Back in Shape als sportprogramma aanbieden of een samenwerking aangaan met een Mom in Balance locatie? Neem contact op.
Zelf aan de slag?
Ben je op zoek naar een aanpak om vrouwen tijdens de zwangerschap in beweging te krijgen? Denk dan aan de verschillende interventies die al bestaan en kijk in de interventiedatabase welke aanpak past. Heb je zelf een interventie die je wilt laten erkennen? Doorloop dan deze stappen om te kijken of jouw interventie daarvoor in aanmerking komt.
Infographic ‘Sporten en bewegen tijdens de zwangerschap: tips en adviezen’
Wil je meer weten over de effecten van bewegen tijdens de zwangerschap en wat je een zwangere vrouw het beste kunt aan- of juist afraden op het gebied van bewegen? Bekijk dan de infographic ‘Sporten en bewegen tijdens de zwangerschap: tips en adviezen‘.
Meer weten?
Voor meer informatie over sport en bewegen tijdens de zwangerschap kun je contact opnemen met Chantal van den Thillart. Voor meer informatie over erkende interventies kun je contact opnemen met Robert Boezeman.
Bronnen
- Word Health Organisation (WHO). WHO Guidelines on Psyhical Health Activity and Sedentary Behaviour 2020. Beschikbaar via: https://www.who.int/publications/i/item/9789240015128. Geraadpleegd op 22 april 2024.
- Cannon S, Lastella M, Vincze L, Vandelanotte, C, Hayman M. A review of pregnancy information on nutrition, physical activity and sleep websites. Women and Birth 2020; 33(1): 35-40.
- Ribeiro MM, Andrade A, Nunes I. Physical exercise in pregnancy: Benefits, risks and prescription. Journal of perinatal medicine 2022; 50(1): 4-17.
- Martínez-Vizcaíno V, Sanabria-Martínez G, Fernández-Rodríguez R, Cavero-Redondo I, Pascual-Morena C, Álvarez-Bueno C, et al. Exercise during pregnancy for preventing gestational diabetes mellitus and hypertensive disorders: An umbrella review of randomised controlled trials and an updated meta-analysis. Bjog 2023; 130(3): 264-275.