De innovatiespiraal
Netwerken is samenwerken. In iedere samenwerking gaan er dingen goed, maar ook dingen minder goed. Dat geldt ook als gemeenten en verenigingen of andere organisaties in de sport met elkaar of met andere partijen gaan samenwerken. Dat is normaal bij samenwerken. Samenwerken verloopt nooit hetzelfde. De innovatiespiraal laat je zien in welke fase de samenwerking of het netwerk zich bevindt. Door de innovatiespiraal goed te bekijken begrijp je beter hoe een netwerk beweegt en steeds verandert. De innovatiespiraal leert je wat je op een bepaald moment kunt doen. En vooral wat je niét moet doen.
Wanneer je iets in gang wilt zetten, heb je er waarschijnlijk eerst goed over nagedacht. En dan komt het moment dat je tot actie over moet gaan. Maar wat is daarvoor het goede moment? En hoe ga je daarna verder? De innovatiespiraal helpt je om tijdens het samenwerken in een netwerk op het goede moment de goede dingen te doen.
De innovatiespiraal bestaat uit zeven fases:
- Een pril idee
- Inspiratie
- Planvorming
- Ontwikkeling
- Realisatie
- Verspreiding
- Inbedding
Fase 1: een pril idee
Dit is de fase van de eerste ideeën over het nieuwe initiatief. Vaak is dit een idee dat je als gemeente, sportvereniging of andere sportorganisatie zelf hebt. Jij bent dus de initiatiefnemer. Je moet medestanders vinden om dit idee te kunnen uitvoeren; mensen die jouw idee óók een goed idee vinden.
Die medestanders moet je eigenlijk niet alleen binnen jouw eigen bekende groep zoeken. Ga ook op zoek naar medestanders buiten het wereldje dat jij kent. Dit maakt de kans dat je je idee kunt uitvoeren groter. Zoek bijvoorbeeld medewerkers of vrijwilligers bij het welzijnswerk, de gezondheidszorg of bij commerciële sportbedrijven.
Fase 2: inspiratie
Je hebt fase 1 gehad. Je hebt nu een groepje enthousiaste medestanders. Ga niet meteen de afspraken officieel regelen. Ga dus niet te snel tot actie over, maar ga eerst met elkaar praten. Neem hiervoor uitgebreid de tijd.
Eerst vorm je een informele groep. Je kunt dit ook een informeel netwerk rondom je prille idee noemen. Met dit groepje mensen ga je de mogelijkheden van jouw idee onderzoeken. Het moet een idee van jullie allemaal worden. Misschien moet jouw idee daarom wel een beetje veranderen. Zorg ervoor dat iedereen zijn mening mag geven (ook als dat niet jouw mening is!), grappige ideeën mag noemen en inspirerende voorbeelden mag geven.
Fase 3: planvorming
Bij veel nieuwe initiatieven maken mensen te snel een plan. Het komt ook voor dat er alleen maar gezellig gepraat wordt. Het plan wordt dan nooit gemaakt. Hoe kun je voorkomen dat dit gebeurt? Vorm een ontwerpgroep. De ontwerpgroep maakt het plan.
Planvorming betekent een plan maken. Planvorming is dus niet hetzelfde als een plan uitvoeren. Het is belangrijk dat je éérst een goed plan maakt. Daarna ga je pas aan de slag met het uitvoeren van (een deel van) het plan.
De ontwerpgroep bereidt het maken van het plan eerst goed voor. De ontwerpgroep gaat taken verdelen en duidelijke afspraken maken. De ontwerpgroep kijkt of er nog meer mensen nodig zijn of eventuele schakels ontbreken. Het is ook verstandig dat de ontwerpgroep de eerste netwerkanalyse maakt.
In fase 3 bepaalt de ontwerpgroep ook welke ‘formele’ organisaties of personen nodig zijn voor het initiatief, bijvoorbeeld leidinggevenden of deskundigen. En misschien zijn er mensen in de politiek of in het bestuur van organisaties die je nodig hebt. Deze mensen zijn belangrijk omdat zij beslissen of jij tijd en geld krijgt om je idee uit te voeren.
Fase 4: ontwikkeling
In fase 4 onderzoek je of het plan goed genoeg is om uit te voeren. Kijk kritisch naar het plan. Je kunt externe deskundigen vragen om het plan te beoordelen.
Fase 5: realisatie
Je bent nu pas in de fase dat je het eerste (prille) idee gaat uitvoeren. Dat lijkt lang geduurd te hebben.
In fase 5 voer je het plan uit. Door het plan uit te voeren veranderen er dingen. Andere mensen weten nog niets van de verandering. Zij krijgen hier nu ook mee te maken. Fase 5 is een spannende fase. Nu wordt duidelijk of andere mensen ook vinden dat het initiatief een verbetering is.
In deze fase zijn andere mensen dus belangrijk. Bijvoorbeeld als het initiatief een nieuwe opzet van een sportdag is. Vinden de deelnemers van de sportdag dit een verbetering? Of vinden ze dat juist helemaal niet?
Fase 6 en 7: verspreiding en inbedding
Zijn andere mensen ook positief over de verandering? Dan is de nieuwe situatie ook echt beter dan de oude situatie. Nu is het tijd voor fase 6, die bij veel initiatieven wordt vergeten. Dat is niet raar. Veel mensen denken (en jij misschien ook): Het idee was toch al uitgevoerd? En iedereen was er toch enthousiast over?
Een echte verbetering kan verspreid worden. Dit is een initiatief dat werkt. En dat mogen anderen weten! Het initiatief kan in steeds meer situaties en op meer plekken worden uitgevoerd.
Wil je beginnen met het verspreiden en inbedden van het initiatief? Beantwoord dan eerst deze vragen: Heeft de ontwerpgroep belang bij verspreiding van het initiatief? Zijn er mensen binnen je netwerk die dit initiatief willen verspreiden?
Is het antwoord nee, dan stopt het netwerk. Het werk zit erop. Het netwerk heeft gedaan wat het moest doen en kan dus ook stoppen. Is het antwoord ja, dan kun je beginnen met verspreiding en inbedding. De ontwerpgroep bekijkt wie dit het beste kan. Ook maakt de ontwerpgroep een taakverdeling.
Deze vier tips helpen je bij de verspreiding en inbedding van het initiatief:
- Laat duidelijk zien voor welke verandering het initiatief heeft gezorgd.
- Laat zien hoe door deze verandering werksituaties of werkafspraken zijn veranderd. Bijvoorbeeld dat taken van medewerkers zijn veranderd.
- Het initiatief kan ook op andere plekken waardevol zijn. Laat daarom zien wat de pluspunten van dit initiatief zijn.
- Geef advies aan anderen over hoe zij de planvorming, ontwikkeling en realisatie kunnen aanpakken.
Lees ook de andere artikelen over borging op allesoversport.nl.
Let op: je kunt anderen helpen en advies geven. Maar neem het niet over, ga het niet zelf doen. Want het blijft een eigen initiatief van anderen. Zij moeten hun eigen innovatiespiraal doorlopen.