De waarde van sport en bewegen
De waarde van sport en bewegen is een breed begrip. Je kunt kijken naar de waarde voor het individu of voor de maatschappij. In het gesprek over (integrale) beleidsvoering kun je daarbij allerlei baten benoemen: van plezier tot cohesie, van gezondheid tot sociale ontwikkeling. Deze baten zijn niet altijd even makkelijk in geld uit te drukken. Dat hoeft helemaal niet erg te zijn. Want de bewezen effecten zijn op zichzelf al erg waardevol. Ze bieden goede uitgangspunten om het gesprek over het belang van sport en bewegen te voeren. Wil je als beleidsmaker toch nog extra inzetten op economische onderbouwing? Dan zijn er verschillende methoden die je kunt gebruiken.
Individuele en maatschappelijke waarden van sport
Gemeenten willen graag bijdragen aan het welbevinden en geluk van hun inwoners. Ze willen hun inwoners een prettiger en beter leven geven. Dit kan door middel van sport, want voor een grote groep Nederlanders is sport en bewegen vooral gewoon leuk. Het geeft plezier en ontspanning en dat is te zien als een individueel goed dat voorziet in de fundamentele welzijnsbehoefte. Anderzijds is sport te omschrijven als een maatschappelijk goed. Het draagt bijvoorbeeld bij aan onze gezondheid. Ook stimuleert het deelname aan de samenleving en creëert het onderlinge verbondenheid.
Onderbouwde effecten van sport en bewegen
Sport en bewegen is op veel vlakken effectief. Het Human Capital Model (Bailey, 2013) geeft een overzicht van 6 kernwaarden met meer dan 80 effecten van sport en bewegen én de bijbehorende bewijskracht. Wat blijkt? Vooral de fysieke waarde van sport en bewegen is stevig onderbouwd. Bewegen is goed voor onze gezondheid, vooral als je op jonge leeftijd start. Het vermindert de kans op allerlei ziekten.
Op emotioneel gebied is het bewijs vooral sterk als het om tevredenheid en gevoel van eigenwaarde gaat. We sporten en bewegen vaak in sociaal verband, maar op dit vlak is de wetenschappelijke literatuur verdeeld. Het wordt in ieder geval duidelijk dat deze activiteiten kunnen bijdragen aan de sociale ontwikkeling en zelfs asociaal en crimineel gedrag onder jeugdigen kan tegengaan, indien sport- en beweegactiviteiten op een gestructureerde, respectvolle en voor alle deelnemers veilige wijze worden georganiseerd.
Wat betreft karaktervorming heeft het sport en bewegen invloed op bijvoorbeeld assertiviteit, zelfbeheersing, enthousiasme en sociale vaardigheden. Recent onderzoek van SMART MOVES! laat zien dat voor positieve effecten van beweegprogramma’s op cognitieve en schoolprestaties (nog) geen overtuigend bewijs is. Toch blijkt ook dat meer tijd voor bewegen op school niet ten koste gaat van leerprestaties.
De financiële waarde is vooral een optelsom die voortvloeit uit de andere waarden die mensen verantwoordelijker, competitiever en productiever maken.
Human Capital Model
Het Human Capital Model laat zien dat sporten en bewegen op veel vlakken effectief zijn. Het model, ontwikkeld onder leiding van de Britse onderzoeker Richard Bailey, benoemt meer dan 80 effecten van sporten en bewegen. Die zijn ingedeeld op basis van zes kernwaarden: fysiek, emotioneel, sociaal, persoonlijk, intellectueel en financieel.
Kenniscentrum Sport & Bewegen heeft een interactief Human Capital Model ontwikkeld. Daarin vind je per effect een omschrijving, relevante artikelen van Allesoversport.nl, erkende interventies en producten en contactgegevens van specialisten van Kenniscentrum Sport & Bewegen.
Economische waarde en beschikbare methoden
MKBA en SROI
Volgens onderzoekers van de HAN zijn er twee methoden die goed kunnen worden ingezet om de waarde van sport inzichtelijk te maken: de Maatschappelijke Kosten- en Batenanalyse (MKBA) voor specifieke interventies en beleid en de Social Return on Investment (SROI) voor sport in het algemeen.
Tip!
Wil je de buurman op beleid prikkelen met een cijfer of wil je handvatten om een gesprek op gang te brengen? Gebruik dan bijvoorbeeld het rapport over de sociaaleconomische waarde van sport en bewegen of de Effectenarena of Effectencalculator.
Een volledige MKBA stelt alleen wel stevige eisen aan de beschikbare informatie over effecten en de waardering van die effecten. Ook is het prijskaartje stevig, een integrale ‘zware’ MKBA kost meestal tussen de 50.000 en 150.000 euro. Is er geen goede informatie beschikbaar? Dan kan worden teruggevallen op ‘lichtere’ varianten als een kengetallen kosten-batenanalyse of een quickscan (tussen de 7.500 en 25.000 euro). Voorbeelden zijn de MKBA voor een sportvoorziening en recenter een MKBA voor valpreventie.
Een SROI scoort een plus op herkenbaarheid voor beleidsmakers, omdat de uitkomsten het meest aansluiten bij de wijze waarop zij beleidsvraagstukken benaderen. Ook is de betrokkenheid van stakeholders een voordeel. Dit kan leiden tot meer draagvlak. Nadelen zijn er ook, vooral wat betreft aannames, subjectiviteit, het risico op dubbeltellingen en een minder duidelijke relatie tussen baten en beleid. Toch laat Engels onderzoek mooie resultaten zien. Ook regionaal!
Investeren in sport en bewegen loont
Sport en bewegen hebben maatschappelijke meerwaarde, zo blijkt uit onderzoek. Deze sociaaleconomische waarde is in 2021 opnieuw berekend door onderzoeksbureau Ecorys. Wanneer iemand structureel sport of beweegt, kan dit tot € 75.000 aan maatschappelijke waarde per persoon opleveren, over de rest van zijn of haar leven. Dit zijn gezondheids-, sociale- en arbeidsvoordelen. Ecorys heeft deze voordelen onderzocht en voor drie leeftijdsgroepen in euro’s uitgedrukt. Bekijk de infographic en het volledige rapport. Lees ook: Wat is de sociaaleconomische waarde van sporten en bewegen?
Adviesbureau Rebel en het Mulier Instituut hebben deze opbrengsten afgezet tegen de maatschappelijke kosten om te kunnen sporten en bewegen – de Social Return On Investment (SROI). Het blijkt dat de maatschappelijke opbrengsten 2,7 keer zo hoog zijn als de kosten die worden gemaakt. Dit betekent dat investeren in sporten en bewegen maatschappelijke waarde heeft. Lees het onderzoek en bekijk de infographic voor de resultaten in één overzicht. Wil je meer duiding? Lees dan: SROI van sport en bewegen: maatschappelijke opbrengsten zijn 2,7 keer zo hoog als de kosten
Jouw lokale cijfers in één overzicht
De SROI van sport en bewegen is lokaal niet overal hetzelfde. Kenniscentrum Sport & Bewegen heeft een infographic ontwikkeld waarmee in één oogopslag het lokale SROI-cijfer en andere kengetallen rondom sport en bewegen van de gemeente zichtbaar zijn. Met inzicht in deze data kun je als beleidsambtenaar het belang van investeren in sporten en bewegen nog beter onderbouwen. En je kunt het overzicht gebruiken in gesprekken binnen de eigen gemeente of met andere sectoren. Ook is het een handig overzicht om te gebruiken als startfoto voor je sport- en beweegnota of -visie. Benieuwd naar de cijfers voor jouw gemeente? Vraag dan snel de infographic aan. Deze ontvang je binnen vijf werkdagen in je inbox.
Conclusie
(Nog) niet alle effecten van sport zijn in geld uit te drukken. En dat is ook helemaal niet erg. Voor de sport betekent dit dat het bij de organisatie van sportactiviteiten en -projecten dus van belang is om na te denken wat het oplevert (en niet wat het kost). Bedenk wie waar echt baat bij heeft. Niet per sé in geld of kosten, maar in een verbetering van leven, welzijn of gezondheid. Voor wie doe je wat en met welk doel? Dit helpt je om als gemeente te rapporteren over de winst voor de deelnemers en sporters. Benut uitkomsten uit (landelijke) onderzoeken en bedenk wat sport in jouw gemeente betekent. Afgestemd op de lokale context levert sport namelijk de meeste waarde op.
Wil je de waarde van sport en bewegen toch in geld uitdrukken? Dan kun je de genoemde methoden gebruiken. Daarbij geldt altijd: bepaal eerst je doel en kies dan pas je methode. Bovendien is het niet altijd nodig de methode in te zetten om er je voordeel mee te doen. Zo kan alleen al het gedachtegoed van een MKBA al erg bruikbaar zijn als denkkader!
Meer weten?
Neem contact op met Karin van der Maat.