Gaan kinderen beter leren door bewegen? De nieuwste inzichten

‘Bewegen verbetert de leerprestaties van schoolkinderen.’ Dat is de aanname die het SMART MOVES! consortium onderzoekt. Het doel is om uiteindelijk een beweegprogramma te ontwikkelen waardoor kinderen beter gaan leren. In een factsheet geven zij de stand van zaken tot nu toe.

Meer bewegen op school zou leiden tot een verbetering van de cognitieve processen. Dat zijn mentale processen, die er bijvoorbeeld voor zorgen dat je in staat bent om informatie en dus kennis op te nemen en te verwerken. Cognitieve processen zijn een belangrijke voorwaarde voor leerprestaties.

Experimenten

Om na te gaan hoe vaak, hoe lang en hoe kinderen zouden moeten bewegen om cognitieve processen en leerprestaties te verbeteren, heeft SMART MOVES! tot nu toe drie experimenten uitgevoerd:

• In het ‘hoe vaak’ experiment zijn kinderen vergeleken die één of twee beweegsessies van 20 minuten ´s ochtends kregen. De kinderen die twee keer intensieve beweegactiviteiten uitvoeren konden zich beter concentreren dan kinderen die één sessie hadden of kinderen die de hele ochtend stil gezeten hadden.
• In het ‘hoe’ experiment werden activiteiten vergeleken: uithoudingsvermogen, coördinatie en kracht werden vergeleken. Maar er werd geen positief effect gevonden, wat waarschijnlijk ligt aan de te lage intensiteit van de activiteiten.
• In het ‘hoe lang’ experiment werd de aandacht van de kinderen vergeleken die 10, 20 of 30 minuten matig tot zwaar intensief actief waren. Daarbij was na alle drie de beweegactiviteiten de aandacht van de kinderen verbeterd, maar werd geen verschil gevonden tussen de 10, 20 en 30 minuten activiteiten.

Bereidheid van scholen

Afgezien van de experimenten werden ook interviews afgenomen met leerkrachten en directeuren van basisscholen. Daarin werd gevraagd hoe bereid zij zijn een dergelijk beweegprogramma op te nemen in de lessen. De bereidheid is er wel, maar de leerkrachten zien wel ook struikelblokken om het daadwerkelijk te doen.

Bereidheid van scholen

Een praktijkvoorbeeld voor meer bewegen op school is het Stanislas college in Rijswijk. Op het Stanislas college starten de vmbo-leerlingen sinds het najaar van 2015 elke dag met één uur sport. Een aantal enthousiaste docenten heeft het lesrooster zo aangepast dat het mogelijk is om iedere dag te beginnen met een uur bewegen.

Vervolg onderzoek naar bewegen en leren

Als volgende stap gaat SMART MOVES! een beweegprogramma uitproberen. In het schooljaar 2016/2017 wordt onderzocht wat het effect is van dagelijks tien minuten op matige intensiteit bewegen in de klas (groep 7/8 van de basisschool) op cognitieve processen. De dagelijkse beweegactiviteiten worden gedurende negen weken uitgevoerd.

Tijdens het onderzoek voert op elke school de helft van de klassen de beweegactiviteiten uit (de beweegklassen). De andere klassen werken één keer in de week aan opdrachten over bewegen (de leren-over-bewegen klassen). De cognitieve processen van kinderen worden in dit onderzoek gemeten met behulp van testen voor selectieve aandacht en het onderdrukken van irrelevante informatie (inhibitie). Aan het onderzoek doen zeven basisscholen (21 klassen) in Nederland mee. Aan het eind van 2017 worden de resultaten van dit onderzoek bekend.