Golftoernooi KLM Open zet Lingewaal op de kaart

De KLM Open golf kwam naar Lingewaal en de gemeente profiteert er nog steeds van dankzij de projectgroep Spin-Off Gemeente Lingewaal, aangestuurd door Martijn Kamper van de HAN. Hij geeft tips aan andere gemeenten.

Een groot, bekend evenement wil van locatie veranderen. En dan hoor je na alle inspanningen dat het de locatie binnen jouw gemeentegrenzen gaat worden. Hoe zorg je er dan als gemeente voor dat je er zo veel mogelijk positieve effecten uit haalt?

Die vraag stelde de Gelderse gemeente Lingewaal zich vorig jaar, toen bekend werd dat het internationale golftoernooi KLM Open voor drie jaar te gast zou zijn bij golfclub The Dutch bij het dorpje Spijk. Voor het antwoord wendden zij zich tot de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN), HAN Sporteconomie met Martijn Kamper als docent/onderzoeker en projectleider. Die blikt nu tevreden terug.

Prachtige kans

Die noemt het voorval nog steeds “een prachtige kans voor een gemeente en ook voor de regio”. Helemaal omdat de gemeente geen bidkosten heeft gehad om het evenement hiernaartoe te halen, voegt hij toe. “Dat is bijvoorbeeld bij de start van de Tour of de Giro wel anders. Maar nu was het wel belangrijk om te zorgen dat de gemeente in alle voorbereidingen mee kon praten met organisator TIG Sports, de golfbond NGF en de golfbaan The Dutch. Want anders kan het gebeuren dat je rondom de spin-off mogelijkheden onvoldoende invloed uit kunt oefenen. En dan laat je uiteraard kansen liggen.”

Van november 2015 tot oktober 2016 vormde de gemeente Lingewaal in samenwerking met HAN Sporteconomie een projectgroep “Spin-off KLM Open”. Kamper was projectleider. Daarnaast maakten drie vierdejaars studenten deel uit van het team. Voor de studenten was dit project hun afstudeerstage, elk voor een andere studierichting. De opdracht van het team luidde:

• Omzet van lokale bedrijven vergroten (economische activatie);
• Impuls geven aan regionaal toerisme (toerisme legacy);
• Vergroten bekendheid & imago (regio branding).

6 factoren voor KLM Open golf spin-off

Kamper: “Om te beginnen ga je bedenken welke factoren van belang zijn voor het vergroten van de spin-off van het evenement. Daar zijn 6 factoren benoemd, waar we ons samen met de gemeente op gericht hebben. Dat zijn:

1. Strategische richting: Waar wil de gemeente naar toe, zowel wat betreft de economische impact als wat betreft het toerisme? Daarbij kun je dus denken aan de gemeente, maar zeker ook aan de regio. In dit geval is heel duidelijk ook ingezet op het evenement als middel om de regio op te laten leven. Zo hebben we ook de Provincie Gelderland en het Regionaal Bureau Toerisme Rivierenland bij het project betrokken.
2. Competentieniveau: Waar kun je kennis en kunde aanbieden ter ondersteuning van het gemeentelijke apparaat en ter ondersteuning van de lokale ondernemers?
3. Kapitaal: Waar investeer je in? Zowel de gemeente als ondernemers hebben geïnvesteerd, onder andere in de financiering van het projectteam en de budgetten voor bijeenkomsten en de ontwikkeling van websites.
4. Informatie: Hoe betrek en informeer je de bevolking en ondernemers? Voorlichting voor onder andere ondernemers en bewoners is erg belangrijk. Als gemeente wil je dat de bevolking en de ondernemers het evenement ook als een kans gaan zien.
5. Barrières: die zitten vaak vooral in het hoofd. Denk in mogelijkheden en kansen, niet in onmogelijkheden. Kijk bijvoorbeeld naar de vergunningseisen, in hoeverre staan die in de weg en zouden die aangepast kunnen worden? Moeten regels met betrekking tot zondagsrust en alcoholbeleid wellicht tegen het licht gehouden worden? Daarin moet je keuzes maken.
6. Coördinatie: Zorg voor een goede afstemming van alle inspanningen om het effect zo groot mogelijk te maken. Niet alleen binnen het gemeentelijke apparaat, maar ook binnen de regio kan een goede coördinatie veel winst opleveren.”

Activiteiten om iedereen warm te krijgen

Vanuit de opdracht zijn allerlei activiteiten ondernomen, somt Kamper op:

• Bemiddeling:
  “We hebben bemiddeld tussen de organisatoren TIG Sports en Nederlandse Golf Federatie enerzijds en lokale ondernemers anderzijds, om opdrachten te verkrijgen of te fungeren als leverancier tijdens de KLM Open golf.”
• Ondernemersavonden:
  “Er zijn ondernemersavonden gehouden, om samen met de lokale ondernemers te kijken wat er mogelijk is, zowel als leverancier voor het evenement als voor de horeca in combinatie met de KLM Open.”
• Presentaties:
  “Daarnaast hebben we presentaties en bijeenkomsten georganiseerd ter bevordering van het toerisme en imagovorming bij potentiële bezoekers aan de regio.”
• Evenementen:
  “Ook zijn er activiteiten en promotionele bijeenkomsten georganiseerd om een actieve verbinding te maken met omliggende gemeenten, bedrijven en stakeholders uit de regio.”

Aanbevelingen aan de gemeente

Vervolgens onderzochten Kamper en zijn studenten hoe de gemeente Lingewaal ervoor stond. Ook dachten ze na over de opzet van activiteiten die tot meer en een langduriger spin-off van de KLM Open moet leiden. Vanuit deze activiteiten en onderzoeken formuleerde het team enkele conclusies en aanbevelingen.

Kamper: “De belangrijkste conclusies waren dat er te weinig recreatief aanbod is op het accommodatievlak, dat mensen kort de gemeente bezoeken en vaak spontaan, en dat de bestedingen dan laag zijn. Ons advies is dan ook om de naamsbekendheid van Lingewaal te verhogen en daarmee de lokale bestedingen te verhogen en bezoekers van buiten naar de gemeente te halen. Belangrijk daarbij is de lokale en regionale samenwerking, bijvoorbeeld met de Nieuwe Hollandse Waterlinie, een attractie die genomineerd is voor de UNESCO-werelderfgoedlijst.”

En, hoe was het? “Zeker geslaagd”

Van 8 tot 11 september 2016 heeft de KLM Open daadwerkelijk plaatsgevonden. Naast dat het toernooi een sportief succes was, met de Nederlandse winnaar Joost Luiten, was het toernooi ook in organisatorisch opzicht succesvol.

Kamper:

• Diverse bedrijven uit de gemeente Lingewaal hebben mogen leveren aan de organisatie.
• Ook konden ondernemers ter plaatse producten en diensten verkopen aan bezoekers van het evenement.
• Ondernemers zijn in contact gekomen met andere stakeholders van het KLM Open en kunnen aan de hand daarvan omzetvergroting realiseren.
• Binnen de gemeente hebben zowel inwoners als gemeentemedewerkers een ander beeld gekregen van het evenement en zien deze ook mogelijkheden voor de toekomst.
• Binnen het gemeentebestuur is de indruk ontstaan dat de spin-off en impact van de KLM Open nog veel breder is dan tot nu werd aangenomen.

Gemeentesecretaris Kees Verweij heeft een heel positief gevoel over wat de gemeente Lingewaal bereikt heeft: “De manier waarop we binnen de gemeente op deze kans gereageerd hebben, is zeker geslaagd te noemen. We hebben het gevoel dat het prima verlopen is, zowel wat betreft de traditionele rol die we als gemeente hebben met de zorg voor veiligheid en openbare orde, als wat betreft het genereren van economische impact. De goede samenwerking met de HAN heeft ons de kennis verschaft er goed op in te kunnen springen. En de goede verhoudingen met de organisator van het evenement leveren ook de nodige betrokkenheid van onze ondernemers en onze burgers op. Zo kregen alle bewoners van Spijk vrijkaartjes voor het evenement!”

Tevreden organisator

Ook organisator TIG Sport is vol lof over de gang van zaken in de gemeente Lingewaal. Maarten Schuurman: “Het was heel plezierig om samen te werken met de gemeente Lingewaal. Wij waren erg te spreken over het vaste team dat geformeerd werd voor overleg, wat met name het vergunningentraject heel aangenaam liet verlopen. We hebben eigenlijk de plannen gezamenlijk gemaakt, in overleg. De lokale betrokkenheid van inwoners en ondernemers was perfect. En we hebben ook een aantal nieuwe bedrijven leren kennen, waarmee we wellicht in de toekomst nog wel meer kunnen gaan werken.”

Vervolgonderzoek economische impact

Kamper geeft aan dat hij de gemeente Lingewaal graag ook de komende jaren nog verder helpt. “De economische impactanalyse die we hebben afgenomen tijdens het evenement levert een enorme hoeveelheid informatie op. We hebben studenten van de HAN ingezet om bezoekers te bevragen naar tevredenheid, uitgaven, of ze terugkomen, etcetera, en die cijfers kunnen we zien als een nulmeting voor ons vervolgonderzoek.”

“Omdat in 2017 en 2018 de KLM Open golf opnieuw op golfbaan The Dutch in Spijk wordt georganiseerd, wil de gemeente Lingewaal nog verder onderzoeken hoe dit evenement gebruikt kan worden om de lokale en regionale bevolking en het bedrijfsleven nog verder te laten profiteren. Doelstelling is om de economische spin-off op zowel de korte termijn als op de lange termijn te maximaliseren. Hierbij wordt vooral gedacht aan de plaatselijke horeca en mogelijke toeleveranciers en, voor de langere termijn, de vrijetijdseconomie en algemene gebiedspromotie.”

Algemene aanbevelingen

Wat zou Kamper als advies willen meegeven aan gemeenten, die een dergelijke kans krijgen? “Ik zou altijd adviseren je als gemeente in te zetten om samen met de organisatie van het evenement een bestuurlijke projectgroep op te starten. Die helpt enorm bij het behoeftemanagement, helder te maken hoe het evenement voor alle partijen een succes kan zijn. Dan ga je ook uit van het zien van mogelijkheden in plaats van het zien van regels, zoals vergunningen. En zorg ervoor dat je binnen je gemeentelijke apparaat alle ambtenaren informeert. Uiteraard moet je daarvoor budgetten vrijmaken, zodat programma’s kunnen ontstaan en opvolging kunnen krijgen. En doe het vooral niet alleen, maar zoek bijvoorbeeld ambassadeurs uit het ondernemersleven. Die zien meer kansen en helpen enorm om draagvlak te creëren.”

Meer evaluaties van sportevenementen

• HAN Sporteconomie, onderdeel van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN), heeft uitgebreide ervaring met onderzoek en advisering rondom sportevenementen, met name op het gebied van de economische impact, maar ook andere effecten zoals promotionele waarde en beleving van bezoekers, deelnemers en omwonenden.
• De HAN is ook oprichter van de landelijke Werkgroep Evaluatie Sportevenementen (WESP). In de WESP werken hogescholen, universiteiten en andere onderzoeksinstellingen samen om tot richtlijnen voor onderzoek te komen rondom sportevenementen. Deze richtlijnen zijn onder meer opgenomen in het beleidskader Sportevenementen van het ministerie van VWS en de Modelaanpak van NOC*NSF.
• Samen met consultancybureau BMC heeft de HAN eind 2013 een handreiking voor het vergroten van de economische spin-off voor evenementen (cultuur en sport) gemaakt (Maak van je evenement een A-merk!). In deze handreiking zijn tientallen tips en good-practices te vinden over het versterken van een evenement en het vergroten van de economische effecten daarvan.
• HAN Sporteconomie en de HAN hebben als doel niet alleen om onderzoek uit te voeren, maar ook om kennis te vergaren én te delen met de studenten, zodat er een waardevolle kennisspiraal ontstaat voor studenten, docenten, onderzoekers en maatschappelijke en commerciële partners.
• In opdracht van Kenniscentrum Sport denkt de HAN mee over de vraag hoe wetenschappelijke kennis over de economische impact van sportevenementen handzaam vertaald kan worden naar de praktijk. Begin 2017 presenteert Kenniscentrum Sport infographics, gebaseerd op WESP-evaluatiestudies.