Zo borg je sport- en beweegactiviteiten in het zorgplan

Sport en bewegen verdient een structurele plek binnen elke zorginstelling. Met een project of evenement worden vaak mooie resultaten bereikt, maar hoe borg je sportieve interventies in het beleid?

Een van de mogelijkheden is het opnemen van sport en bewegen in het zorgplan van elke cliënt. Dit kan op verschillende manieren, uiteenlopend van het opnemen van een kritische vraag tot aan het opstellen van een uitgebreid beweegplan per individuele cliënt. Door sport en bewegen te integreren in de zorgplannen worden resultaten en sportieve interventies geborgd.

Aan de slag: in 10 stappen naar sport en bewegen in het zorgplan

Met deze tien stappen kun je aan de slag in je eigen organisatie. Ontdek wat je te doen staat om sport en bewegen op cliëntniveau te borgen. Bepaal voor jezelf hoe uitgebreid de stappen genomen moeten worden. De beschreven stappen zijn een handreiking met per stap een aantal vragen die je verder kunnen helpen.

Stap 1: Voorbereiding: check de huidige situatie

Is er al informatie over sport en bewegen opgenomen in de zorgplannen? Zo ja, welke?
Hoe werkt het zorgplan? Hoe zijn de huidige (administratieve) werkprocessen (in elektronische dossiers)? Zijn er standaard formats of werkprocessen?
Op welke momenten wordt het zorgplan gebruikt?
Wat is er binnen de organisatie beschikbaar op het gebied van beweegplannen/-doelen? Zijn er al inventarisaties gedaan? Is er een standaard gezondheidsrisico-inventarisatie?

Stap 2: Voorbereiding: de aanleiding

Waarom bestaat de wens een beweegplan/beweegdoel op te nemen in het zorgplan?
Waarom zou dit juist nu moeten gebeuren? Zijn er veranderingen die aanleiding geven?

Stap 3: Voorbereiding: bepaal het doel

Wat is het doel van het beweegplan/beweegdoel? Zijn er meer doelen (bijvoorbeeld fitheid, gewicht, beweegrichtlijn, meer bewegen in het dagelijks leven, sociaal, kostenbesparing)?
Kan deze doelstelling vertaald worden naar concrete resultaten (in financiën, voldoen aan de beweegrichtlijnen, fittesten, BMI)?
Welke zaken zijn van invloed op het doel, wat hangt samen met het plan (bijvoorbeeld dagindeling cliënten, aanbod van sportlessen, scholing, voorlichting, bewegen/beweeglessen op de groep, verspreiding of inzet materiaal)?
Hoe worden de resultaten bijgehouden/gemeten?
Zijn er ook doelen voor het proces (bijvoorbeeld sportieve visie en attitude van begeleiders, efficiëntere administratie, stimuleren samenwerking tussen afdelingen)?

Stap 4: Voorbereiding: bepaal de doelgroep

Voor welke cliënten is het beweegplan/de beweegdoelstelling bedoeld?
Hoe wordt in het beweegplan/beweegdoel rekening gehouden met de wensen en de behoeften van de cliënt?
Hoe groot is de totale doelgroep van cliënten?

Stap 5: Voorbereiding: benoem betrokkenen intern en extern

Wie is formeel opdrachtgever voor het opnemen van een beweegdoel in het zorgplan?
Wie is verantwoordelijk voor het zorgplan? Wie zijn de betrokkenen in het proces (begeleiders, persoonlijk begeleider, coördinerend begeleider, bewegingsagoog, manager, werkgroepen)?
Wie hebben er in de interne organisatie belang bij de invoering van een beweegplan/beweegdoel in het zorgplan?
Wie hebben er in de interne organisatie mogelijk problemen met het invoeren van een beweegdoel in het zorgplan? En wat zijn de bezwaren?
Welke externe partijen hebben belang bij de invoering van een beweegplan/beweegdoel in het zorgplan (bijvoorbeeld zorgverzekeraars, opdrachtnemers, sportverenigingen, gemeente)?
Op welke manier kan het project beïnvloed worden (bijvoorbeeld: de zorgverzekering geeft stimuleringsfinanciering)?

Stap 6: Voorbereiding: plan van aanpak

Wil je alle cliënten in één keer bereiken? Of gaat dit in fasen (van pilot naar implementatie)?
Als de implementatie in fasen gebeurt, hoe wordt dan bepaald in welke volgorde cliënten eerst een beweegplan/beweegdoel krijgen? En op basis waarvan wordt dit bepaald (bijvoorbeeld op basis van enthousiasme, locatie, nabijheid, noodzaak, beweegvraag, mate van handicap)?
Hoeveel cliënten wil je per implementatiefase van een beweegplan/beweegdoel voorzien? Hoe lang mag het duren voor deze is ingevuld en in gebruik is genomen?

Stap 7: Uitvoering: beweegplan in de structuur

Wie wordt na/tijdens de invoering verantwoordelijk voor de plannen? Is dit een afdeling? Hoort dit bij de functie?
Wie vult, eventueel samen met de cliënt, het beweegplan/beweegdoel in (bijvoorbeeld een persoonlijk begeleider, locatiemanager, bewegingsagoog, fysiotherapeut)?
Hebben degenen die het beweegplan/beweegdoel invullen een aanspreekpunt voor vragen (als dit de persoonlijk begeleider is bijvoorbeeld een beweegexpert, of als het een beweegexpert is bijvoorbeeld een team van collega’s)?
Als het beweegplan/beweegdoel is gemaakt, welke informatie moeten begeleiders dan in ieder geval hebben om ermee te kunnen werken?
Wordt er ondersteuning geboden aan begeleiders over hoe om te gaan met het stimuleren van de cliënt tot het realiseren van het beweegplan/beweegdoel (bijvoorbeeld door een bewegingsagoog/fysiotherapeut)? En hoe ziet deze ondersteuning eruit?
Met wie kunnen begeleiders en managers vragen over de uitvoering bespreken? Is er een verantwoordelijke functie of afdeling? En hoe zijn deze te bereiken?
Wie is verantwoordelijk voor de evaluatie van het beweegplan/beweegdoel? Wie houdt toezicht op de uitvoering?
Wat is de consequentie van het wel/niet naleven van het beweegplan/beweegdoel?

Stap 8: Uitvoering: wanneer wie informeren en betrekken

Hoe worden de betrokken medewerkers op de hoogte gesteld van de invoering van het nieuwe beweegplan/beweegdoel? Hoe bereik je de juiste mensen?
Hoe creëer je enthousiasme en draagvlak bij de betrokkenen?
Welke weerstanden kun je tegenkomen? En hoe ga je hiermee om?
Hoe zorg je dat iedereen voldoende informatie/kennis heeft over het doel en de inhoud van het beweegplan/beweegdoel?
Hoe ziet de werkplanning eruit?

Stap 9: Investeringen: input

Welke kosten worden er verwacht om de stappen uit te voeren? Kijk zowel naar uren van medewerkers als naar daadwerkelijke kosten. Zijn er ook specifieke baten voor het project?

Stap 10: Evaluatie: resultaten en evaluatie

Hoe wordt het effect van het beweegplan/beweegdoel op lange termijn geëvalueerd? Waarmee moet dan rekening worden gehouden (bijvoorbeeld kostenbesparing, ervaring begeleiders, ervaring cliënten, resultaten cliënten)?
Voor wie zijn de resultaten van belang?
Hoe moeten de resultaten worden gepresenteerd?
Wat voor effect hebben de resultaten op (het bijstellen van) de doelen?