In 8 stappen naar een dansplein in de openbare ruimte

In Utrecht zijn in 2020 de eerste twee danspleinen (Urban Dance Grounds) aangelegd. Eén dansplein bij het Centraal Station waar talentvolle dansers hun kunsten kunnen laten zien. En één in de wijk Kanaleneiland, specifiek gericht op de doelgroep meiden 12+. Ondernemer Petra Pluimers vertelt hoe ze te werk ging.

Stap 1: Behoefte inventarisatie

In heel Europa zien we dat veel jongeren stoppen met sporten na de basisschool. Plaatselijk onderzoek naar 100 Utrechtse jongeren leerde dat 75% van hen niet (structureel) sport. Maar dat 68% aangeeft wel graag te willen sporten. Belangrijkste factoren die invloed hebben op hun sportdeelname zijn: geld, locatie en tijd.

De Utrechtse jongeren willen graag in hun eigen tijd, niet gebonden en dichtbij huis sporten en mensen ontmoeten, bij voorkeur buiten. Van de jongens maakt 54% al gebruik van de openbare ruimte (straat, pannaveldjes). Maar bij de meiden is dat slechts 7%. De meiden vinden dat er onvoldoende beweegfaciliteiten in de wijk zijn: “Waar moeten we dan sporten buiten? Ik houd niet van voetbal.”

Petra Pluimers ging op zoek naar het beste idee om te bewegen in de openbare ruimte. Ze hing posters op in Utrecht, deelde flyers uit en ging langs middelbare scholen. Een QR-code op de poster werkte goed, want door deze te scannen konden jongeren meteen hun ideeën invullen. In totaal haalde ze ruim 500 ideeën op. Met daarbij opvallend veel met de suggestie “iets met dansen” in de wijk, liefst in combinatie met het populaire TikTok platform.

Stap 2: Conceptontwikkeling

Petra nam het idee van een dansplek in de openbare ruimte mee in gesprek Nijha, leverancier van sport- en speeltoestellen voor de buitenruimte. Samen hebben zij het concept Urban Dance Ground verder doorontwikkeld. Het uiteindelijke product – een fysiek dansplein – moest voldoen aan de volgende eisen:

• Veilig in gebruik
• Voldoen aan de eisen van de doelgroep
• Makkelijk qua onderhoud en “updaten”
• Onderdelen gemaakt van stevige, hufterproof en duurzame materialen
• Optioneel verplaatsbaar

Er zijn moodboards gemaakt en er volgde een benchmarkonderzoek naar danspleinen in het buitenland. Hierna zijn er prototypes geschetst met nadruk op engineering en vormgeving. (Let wel: het gaat hier in eerste instantie om de fysieke plek en nog niet om een aanpak voor beweegstimulering.)

Stap 3: Draagvlak creëren

Met het concept onder de arm ging Petra in gesprek met de gemeente Utrecht, het bedrijfsleven en lokale sportaanbieders. Het concept paste uitstekend binnen het beleid van de gemeente (Bouwen aan een gezonde toekomst). Ook zij zochten naar mogelijkheden om meiden meer te laten bewegen. Met name meisjes met een migratieachtergrond voldoen minder vaak aan de beweegrichtlijnen (Utrechts Gezondheidsprofiel 2018).

Ook sport- en beweegaanbieders in de wijken reageerden enthousiast op het concept van de Urban Dance Grounds. Een bootcampclub zag het als een mooie locatie om vanuit te vertrekken. Wandelclubjes kunnen er afspreken. En dansscholen kunnen op die plek buiten lesgeven en door die extra zichtbaarheid nieuwe leden werven. Ook de overkoepelende sportorganisatie Sport Utrecht is bereid hun buurtsportcoaches een plek te geven bij de Urban Dance Grounds.

Lees ook hoe gemeenten Rotterdam en Amsterdam meiden betrekken bij sport

Stap 4: Financiering

Nadat de gemeente Utrecht instemde mee te werken aan de eerste Urban Dance Ground van Nederland, stapte Petra op potentiële financiers af. Dankzij haar netwerk kwam ze bij de Rabobank. Zij waren enthousiast omdat het van de doelgroep zélf kwam en het een zichtbare verbetering van de wijk zou kunnen opleveren. Petra hield de financiers tijdens de conceptontwikkeling voortdurend op de hoogte.

Stap 5: Locatiebepaling

Het was heel belangrijk om te kijken waar de Urban Dance Grounds zouden komen te liggen. De locaties moeten veilig zijn, bereikbaar voor de gewenste doelgroep en geen (geluids)overlast geven. Ook wilden de initiatiefnemers de wijken zelf goed betrekken. Wat vinden zij nou een fijne plek, waarom vinden zij dit een fijne plek? En: sluit dat aan bij onderzoek over bewegen in de openbare ruimte? Met geld van zowel de gemeente als de Rabobank werden twee locaties uitgekozen: Utrecht Centraal Station (Beurszijde) naast het skatepark en in de wijk Kanaleneiland.

Stap 6: Uitvoering

Het schetsontwerp is samen met de jongeren uit de wijken afgestemd. Daarna zijn de vergunningen aangevraagd bij gemeente. Vervolgens zijn de plekken ingericht door het storten van de vloer, aanbrengen van coating en het plaatsen van bankjes, een informatiebord en de DJ-post. Het informatiebord is ontwikkeld samen met de doelgroep uit de wijk en geeft aan hoe de Urban Dance Ground te gebruiken.

Stap 7: Stimuleren en monitoring van gebruik

De danslocatie zélf aanleggen (de hardware) alleen is meestal niet voldoende om de specifieke doelgroep te bereiken. Om meiden te verleiden om te komen dansen, schrijft Petra een activatieplan met plek voor gastdocenten, evenementen, workshops, enzovoorts. Het zou mooi zijn als de talenten uit de buurt die de Urban Dance Grounds gaan gebruiken ook andere wijkbewoners inspireren om te gaan dansen en bewegen (lees verderop het voorbeeld: Breakdancing in Eindhoven). Kenniscentrum Sport & Bewegen is benieuwd of op tijden waar er geen jeugd aanwezig is, ook andere groepen wijkbewoners gebruik gaan maken van het dansplein?

Doordat de QR code op het informatiebord kunnen de initiatiefnemers voortdurend monitoren hoe vaak, wanneer en op welke tijdstippen de doelgroep de Urban Dance Grounds gebruikt. Door op de QR code in te checken, kun je namelijk maandelijks nieuwe dans choreo’s leren via de eigen mobiele telefoon. Bekende dansers kunnen zo online dansles verzorgen en het maakt niet uit waar je woont. In de toekomst kan het dus zo zijn dat jongeren uit China tegelijk dansen met jongeren uit Utrecht, via dezelfde QR code.

Stap 8: Borging

De Urban Dance Ground in de wijk kanaleneiland is permanent. Het skatepark bij Utrecht Centraal Station is er tijdelijk voor de duur van 2 jaar. Of dat ook geldt voor het dansplein is nog niet bekend.