Spring naar content

Lessen uit de lockdown: bewegen voor ouderen in instellingen (3)

Ouderen in verpleeghuizen hebben meer last van de lockdownperiode gehad dan andere groepen. Hun kwetsbaarheid noopte verpleeghuisdirecties tot maatregelen die de bewoners vaak ernstig beperkten in hun sociale contacten, waaronder ook sport en bewegen. Hoe hebben professionele sport- en en beweegbegeleiders voor ouderen dat gat proberen te dichten? En wat hebben zij daarvan geleerd? Drie voorbeelden uit Doetinchem, Lelystad en Den Haag maken duidelijk voor welke ingewikkelde opdracht zij stonden. En wat de lessen voor de toekomst kunnen zijn. In dit derde en laatste artikel staan de ervaringen bij Haagse Wijk- en Woonzorg centraal.

Den Haag: bewegen met bewoners in de instelling

Vitaliteitscoach beweegt met dame in rolstoel in zorginstelling
Azmi aan het werk

Azmi Alubeid is voor Haagse Wijk- en Woonzorg (HWW Zorg) werkzaam als vitaliteitscoach bij het verpleeghuis Vrederust-West. Ook is Azmi coach voor het team Bewegingsagogie. Dit team heeft de mobiliteitstrainingen met bewoners in het verpleeghuis ook voortgezet tijdens de coronaperiode. Azmi blikt terug: “In het begin was het vooral uitzoeken hoe we de kwaliteit van leven konden waarborgen, ondanks de steeds veranderende maatregelen. De bewoners waren op de éne afdeling in quarantaine. Maar er waren ook coronavrije afdelingen, met iets meer bewegingsvrijheid.

Wij mochten gelukkig na twee weken een groepje van maximaal vier personen in een ruimte mobiliteitstraining geven. We waren volledig ingepakt: ieder droeg een mondkapje, we hielden twee meter afstand en alle ramen stonden open. Het was wel lastig voor bewoners, want wij en het verzorgend personeel zagen eruit als aliens. Dat gaf een klinische sfeer. Ook hadden we regelmatig activiteiten op de balustrade met verschillende thema’s zoals zang en bewegen op muziek.

We merkten dat sommige mensen uit zelfbescherming niet meededen. Dat was ook wel beetje verwacht en heel begrijpelijk. Ik ging dan twee keer per week bij hen langs voor een gesprek en wat extra begeleiding of een leuk spel. Ik merkte dat vooral de eenzaamheid voor mensen heel moeilijk was. Daarom gingen alle individuele begeleidingen van de bewegingsagoog door: tafeltennis, boksen en andere lichaamsgerichte en belevingsgerichte oefeningen”.

Wat hebben jullie gedaan om veilig en verantwoord te starten?

“We hebben veel psychosociale begeleiding gegeven, ook aan de familie. Het was belangrijk om te erkennen dat het onveilig aanvoelt. 100% veiligheid kun je niet bieden, maar we hielden wel de regels in de gaten en boden de trainingen zo verantwoord mogelijk aan. Op de heenweg een andere route nemen dan terug, elkaar dus niet tegenkomen. De lift één voor één in en steeds maar een afdeling tegelijk. Ook de keuken was uitgesloten van de route. Maar sommige bewoners vonden verbinding met elkaar uiteindelijk toch belangrijker dan veiligheid.”

Hebben jullie nog bijzondere middelen toegepast?

Ouderen spelen tafeltennis in een zorginstelling

“Wij hebben van een bijzondere techniek gebruik gemaakt: de Virtual Reality bril. Daarmee konden bewoners in Coronatijd toch ‘buiten’ fietsen in een prachtige virtuele omgeving van Human XR. Anderen hebben virtueel een terrasje in Amsterdam gepakt, in een achtbaan gezeten, zijn op vakantie naar verschillende landen geweest en hebben aantal museums bezocht. En dat allemaal vanuit de (rol) stoel.”

Merkte je een terugval in conditie van bewoners?

“Nee, eigenlijk niet. Wij hebben gekeken naar wat minimaal nodig was om de conditie en kracht van onze bewoners te behouden. En dan kom je erachter dat je met minder training de conditie vooralsnog op peil kunt houden. We probeerden gericht de zelfredzaamheid van de bewoners te stimuleren en daarmee de PAL-waarde (Physical Activity Level) zo hoog mogelijk te houden. Fysiotherapeuten hebben de therapie ook op de afdelingen voortgezet. Het psychosociale aspect was lastiger; er was gewoon minder gezelligheid. Mensen popelden om weer samen dingen te doen.”

Stel, er komt een nieuwe lockdown, welke lessen neem je dan mee?

Ouderen bewegen in een zorginstelling

“Ik denk dat we vooral de relationele visie op bewegen moeten erkennen: er is zo veel behoefte aan contact. We moeten niet alleen focussen op het lichaam, maar ook op de geest. Maar zorgorganisaties moeten wel kaders stellen voor veiligheid, subjectiviteit ligt altijd op de loer. Het helpt als er binnen de organisatie een team is dat het Coronabeleid vormgeeft en controleert. Dit hebben wij bij Vrederust-West als zeer fijn ervaren.

En nog een persoonlijke noot: kijk bij herstellende patiënten van corona meer naar de mogelijkheden van een zwembad. Het zwembad hier was de hele periode gesloten voor publiek, terwijl we dat ook hadden kunnen openstellen voor revalidatie. Ik weet wel dat het veel vragen oproept, maar nu kon er helemaal niks. Denken in kansen is dan wel belangrijk.”

Drie voorbeelden ter inspiratie

Dit artikel is onderdeel van een serie van drie voorbeelden van beweegbegeleiders die ondanks de sluiting van verpleeghuizen voor bezoek in coronatijd, toch beweegaanbod wisten te realiseren.

Meer lezen:

Beweeg ’tools’ om in te zetten voor meer beweging in zorginstellingen: