Sociaal georiënteerde MFA Burgum is ontstaan vanuit een burgerinitiatief

In het Friese Burgum is te zien waartoe het kan leiden als een groep enthousiaste burgers plannen maakt voor een nieuwe, duurzame sportaccommodatie. Een multifunctionele sportaccommodatie waar het dorp en de omgeving van profiteren. In dit artikel lees je hoe een burgerinitiatief, de gemeente Tytsjerksteradiel en de gefuseerde voetbalvereniging FC Burgum samenwerken in een duurzame MFA.

MFA Burgum

Hoewel het aan de voorkant niet als een multifunctionele (sport)accommodatie (MFA) is bedacht, is in het Friese Burgum een MFA ontstaan waarin binnen- en buitensport, sportcafé, fysiotherapie en  maatschappelijke organisaties huizen en samenwerken. Zowel de nieuwe fusieclub FC Burgum als de binnensportverenigingen in Burgum zochten nieuwe huisvesting. Daarvoor waren verschillende opties: de twee gefuseerde voetbalverenigingen in één accommodatie los van de sporthal, meeliften in de renovatie van de bestaande sporthal of nieuwbouw – al dan niet samen met de sporthal. 

Een brand in de oude sporthal zorgde ervoor dat de derde optie werkelijkheid werd. Een burgerinitiatief en FC Burgum namen het voortouw en ontwikkelden samen met de gemeente de accommodatie Nije Westermar, die in oktober 2020 is geopend. 20% van de ruimte – het sportcafé, twee vergaderruimtes en 10 kleedkamers – is eigendom van FC Burgum. Die ruimtes exploiteren ze zelf. De overige 80% is in handen van de gemeente. Een nieuw opgerichte vereniging van eigenaren (vve) regelt het beheer en onderhoud van het complex.

Sociaal karakter

“Nije Westermar is veel meer dan een sportcomplex”, zegt Dirk van der Woude, voorzitter van FC Burgum. “We hebben nauw samengewerkt met het burgerinitiatief waardoor het sociale karakter van het sportcomplex duidelijk naar voren komt. We zorgen voor verbinding en ontmoeting van de inwoners van Burgum in het sportcafé en willen bewegen, gezondheid en sport stimuleren. Zo werken we op maatschappelijk gebied nauw samen met het COA [Centraal Orgaan opvang Asielzoekers] en met ouderen- en welzijnsorganisaties die allerlei activiteiten in en vanuit Nije Westermar organiseren. We hebben een eenmalige LEADER-subsidie [€150.000] gehad om dat mogelijk te maken.”

Nije Westermar heeft in deze tijd van hoge energielasten de deuren opengesteld zodat mensen met een smalle beurs kunnen douchen in het gebouw. Van der Woude: “Wij vinden het onze plicht om dit aan te bieden. We hebben een functie voor het hele dorp. Ons gebouw is bijna energieneutraal en met gemeenschapsgeld gebouwd. Veel belangstelling is er nog niet om te douchen. Mensen moeten toch een bepaalde schaamte overwinnen.”

Kritische succesfactoren

De belangrijkste succesfactor bij het realiseren van een MFA is volgens Van der Woude dat je gezamenlijk een hoge ambitie moet hebben. “Op het moment dat één van de partijen de ambitie naar beneden wil bijstellen, heb je een probleem. Je moet er samen voor gaan, elkaar blijven vasthouden, vertrouwen op elkaars verantwoordelijkheden en elkaar de ruimte geven. Dat klinkt misschien wat zweverig, maar het is de kern van het succes.”

“Ookt is het belangrijk dat je een breed scala aan activiteiten organiseert. We hebben een vast activiteitencomité, bestaande uit vrijwilligers vanuit de sport, en een kernteam dat het sportcafé exploiteert.” Of dat lastig te organiseren is met vrijwilligers? “We zijn in de gelukkige omstandigheid dat we een gezonde vereniging zijn met 280 vrijwilligers. “We proberen onze activiteiten zoveel mogelijk af te stemmen met de lokale horeca. Organiseren zij een pubquiz, dan doen wij het niet. Ook die lokale contacten zijn belangrijk voor het succes van een MFA. Wij hebben een paracommerciële vergunning en zijn dus geen horecabedrijf. We willen goed samenwerken met de lokale horeca en elkaar niet in de weg zitten.”

Duurzaamste accommodatie

De bouwkosten van Nije Westermar bedroegen ruim €10 miljoen, waarvan FC Burgum 1,2 miljoen bijdroeg. “Inderdaad een flinke investering”, zegt Van der Woude. “Maar het was onze ambitie om de meest duurzame accommodatie van Nederland te worden. Dat is gelukt. We zijn in 2021 door het Mulier Instituut, de Rijksdienst voor Ondernemende Nederland [RVO], Kenniscentrum Sport & Bewegen en NOC*NSF verkozen tot de duurzaamste sportaccommodatie van Nederland.”

“Je moet niet alleen naar de investeringskosten kijken, maar naar de exploitatie op de lange termijn over 30 à 40 jaar”, stelt Van der Woude. “We hebben heel erg ingezet op duurzaamheidsmaatregelen, zodat de energiekosten een stuk lager uitvallen. Zeker als je het vergelijkt met de oude plannen voor renovatie van de sporthal en voetbalaccommodaties. Op deze manier kun je meer realiseren met minder kosten.”

Kruisbestuiving

“Wij wilden als voetbalvereniging graag het sportcafé in eigen hand houden. Dat zijn voor ons belangrijke exploitatie-inkomsten. Nu kunnen we de omzet uit het sportcafé deel laten uitmaken van onze begroting. De beheer- en onderhoudskosten worden naar rato verdeeld en betaald aan de VVE.”

De coronacrisis en de beperkte opening van Nije Westermar in 2021 en 2022 maken dat er nog geen goed beeld is van de exploitatie. “Zowel de sport als de horeca hebben veel last gehad van corona. Maar we zien wel dat door functiemenging een kruisbestuiving is ontstaan tussen verschillende sporten, die gunstig kan uitwerken op de exploitatie. Zo willen de kaatsers een clinic voor de voetballers houden om ze voor hun sport te interesseren. Deze twee verenigingen hadden tot op heden nauwelijks contact met elkaar, terwijl ze op hetzelfde complex speelden. Ook is er meer interactie tussen zaal- en veldvoetbal. We hopen in de toekomst onze activiteiten uit te breiden, bijvoorbeeld met recreatief bewegen. Gezien het open karakter van ons sportpark en de sociale functie die we hebben, valt daar nog winst te halen.”

Tips

De voorzitter van FC Burgum heeft onderstaande tips voor andere organisaties die een MFA willen bouwen en exploiteren:

• Kijk vooral naar de exploitatielasten op de lange termijn als motivering voor investeringslasten
• Zorg dat je als partijen dezelfde hoge ambitie nastreeft en houd daaraan vast
• Gun elkaar de ruimte in het samenwerkingsproces
• Vertrouw op elkaars verantwoordelijkheid
• Maak gebruik van externe expertise bij het aanvragen van subsidies
• Bekijk en onderzoek voortdurend nieuwe gebruiksmogelijkheden van de MFA
• Leg in een vroeg stadium contacten met maatschappelijke organisaties en blijf met ze communiceren over activiteiten
• Zorg voor een goed contact met alle gebruikersgroepen  in de vorm van een activiteitencomité en betrek ze bij de organisatie van evenementen
• Leg voorafgaand contacten met de plaatselijke horeca
• Organiseer een breed scala aan activiteiten
• Stem de nevenactiviteiten die je wilt organiseren af met de plaatselijke horeca