Sport & bewegen en de Omgevingswet: voorbeeld Beweegvriendelijke omgevingsvisie in Staphorst

Als vervolg op de Handreiking Sport & Bewegen en de omgevingswet – pdf (VSG) heeft Kenniscentrum Sport toegezegd aanvullende nieuwe voorbeelden te beschrijven en te delen op Allesoversport.nl. In dit artikel het voorbeeld hoe men in Staphorst tot een beweegvriendelijke omgevingsvisie gekomen is. Vind hier ook een korte samenvatting van het de handreiking in 5 stappen.

Ontwerp omgevingsvisie: Staphorst ‘voor elkaar!’

Staphorst heeft een nominatie voor de Aandeslag Trofee ontvangen van de VNG vanwege het integraal werken in zowel de aanpak van de omgevingsvisie als in het proces Efficiënte inrichting Omgevingsrecht (EPOS). Niet alleen bevat de omgevingsvisie elementen van de visie voor het sociale en economische domein, maar als daad bij het woord worden zelfs de bureaus van ruimtelijke en sociale strategen bij elkaar gezet. In samenwerking met kerken, sport en culturele voorzieningen wil Staphorst dat iedere inwoner van de gemeente deelneemt aan de samenleving en maatschappelijke activiteiten.

Drie hoofdthema’s omgevingsvisie Staphorst

De omgevingsvisie Staphorst voor elkaar! bestaat uit drie hoofdthema’s:

1. innovatieve plattelandseconomie:
   1. Ondernemend en vernieuwend
   2. Combinatie van maken en innoveren
   3. Verbreden economie
   4. Inclusief ondernemen
2. een gezonde en dynamische samenleving:
   1. Positieve gezondheid
   2. Dynamiek van de samenleving
   3. Duurzaam onderwijs
   4. Doelgroepen: jongeren of ouderen / zorg
3. verantwoord vernieuwen:
   1. Cultuurhistorie, landschap en natuur
   2. Energie van de toekomst
   3. Een geweldig woonmilieu
   4. Ruimte voor ontmoeting

Positieve gezondheid

Staphorst gebruikt ‘positieve gezondheid’ (punt 2.a) als uitgangspunt voor het gezondheidsbeleid. In een gezonde samenleving staat het principe ‘voorkomen is beter dan genezen’ voorop. Dan gaat het om zaken als het tegengaan van vereenzaming, stimuleren van ontmoeten, voldoende beweging, het zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen en het woonservice-denken.

Staphorst zet onder andere in op een beweegvriendelijke omgeving door “de (bestaande en nieuwe) omgeving in te richten met ommetjes, speelplaatsen, trapveldjes en sportgelegenheid en door evenementen te organiseren.”

Ruimte voor ontmoeting

Staphorst wil een duidelijker hart in het dorp creëren met een zodanige inrichting van het marktplein dat mensen elkaar makkelijker ontmoeten (punt 3.d). Het gebied krijgt ook een kwaliteitsimpuls door te zorgen voor een betere aankleding en diversifiëring en een autoluw centrum. Daarnaast wordt ook gekeken naar winkelgebieden, parken en maatschappelijke voorzieningen waar mensen elkaar kunnen ontmoeten.

Sport en bewegen in omgevingsvisie

In de omgevingsvisie van Staphorst krijgt in de eerste plaats Landbouw de ruimte voor schaalvergroting, biologische landbouw en verbreding van de economie. Aan de andere kant wil de gemeente werken aan behoud en versterking van de landschappelijke kwaliteiten.

Dit past volgens Staphorst in de dubbele doelstelling van de omgevingswet, namelijk het stimuleren van ontwikkelingen en het waarborgen van de kwaliteit van de leefomgeving. Staphorst streeft naar een landschap waarin wonen, natuur en landbouw elkaar versterken. Als je kijkt naar sport en bewegen in deze omgevingsvisie komt het o.a. voor in de beweegvriendelijke omgeving, verkeersveiligheid en sport.

Beweegvriendelijke omgeving

Omdat voldoende bewegen belangrijk is voor de gezondheid, gaat Staphorst de (bestaande en nieuwe) omgeving beweegvriendelijker maken. De gemeente zoekt naar mogelijkheden om daarbij de natuurlijke, landschappelijk en cultuurhistorische kwaliteiten van Staphorst te gebruiken. Er worden ommetjes aangelegd en meer fietsmogelijkheden gecreëerd.

Ook dichtbij huis wilde gemeente dat de woonomgeving groener wordt. Daarom investeert Staphorst in de kwaliteit van de bestaande openbare ruimte en bij nieuwbouw en herstructurering worden afspraken vastgelegd om de ruimtelijke kwaliteit te verbeteren. Bewoners kunnen zelf ook veel doen door bijvoorbeeld hun tuin groen in te richten.

Verkeersveiligheid

Naast een inrichting die voldoet aan de principes van duurzaam veilig, is ook de inzet op educatie en gedrag een belangrijk onderdeel in de aanpak om het aantal verkeersongevallen tot een minimum te beperken.

In noord-west Overijssel wordt o.a. een regionale fietsstrategie opgesteld. Bij deze strategie wordt gekeken hoe ontbrekende schakels tussen steden, dorpen en gemeenten ingevuld kunnen worden.

Sport

Het dorp IJhorst krijgt een eigen ‘huiskamer’ voor ontmoeting en maatschappelijke voorzieningen. Samen met de gemeente, provincie, maatschappelijke organisaties, verenigingen, ondernemers en bewoners maakt de gemeente werk van het behoud en verbetering van sport-, welzijns- en horeca-activiteiten en voorzieningen.

De stappen in het proces

• 31-1-2017. Scenarioplanning: bepalen meest impactvolle trends;
• 13-2-2017. Dialoogavond Staphorst: moodboards, kaarten, vragenlijsten en wilde ideeën;
• 16-2-2017. Dorpsavond IJhorst: Ruimtevolk, Agenda IJhorst 2036;
• 20-2-2017. Denktank: Drie tafels met kwaliteiten, trends en oplossingsrichtingen;
• 20-2-2017. Plattelandscafé: Vier tafels met kwaliteiten/trends en oplossingsrichtingen;
• 21-2-2017. Dialoogavond Rouveen: Moodboards, kaarten, vragenlijst en wilde ideeën;
• 28-2-2017. Overleg OSR: overleg over verkeer en winkelend publiek centrum Staphorst;
• 7-3-2017. Scenarioplanning: Verdieping trends;
• 4-4-2017. Scenarioplanning: Scenario’s opstellen 2030;
• 5-4-2017. Industriële contactclub: bijeenkomst met gemeente over omgevingsvisie en verkeers- en vervoersplan;
• 6-4-2017. Predikantenoverleg: Overleg met betrekking tot omgevingsvisie;
• 10-4-2017. Dorpsraden: Vergadering met gemeente en de dorpsraden, omgevingsvisie kwam ook aan bod;
• 9-5-2017. Scenarioplanning: Formuleren maatschappelijke opgaven en doorvertaald op kaart;
• 9-5-2017. Denktank: terugkoppeling van wat is opgehaald in de eerste ronde en de mogelijkheid om hierop te reageren aan de hand van panelen en kaarten;
• 11-5-2017. Dialoogavond gemeentebreed: Voorleggen van koers ‘Staphorst, voor elkaar!’, terugkoppeling van wat is opgehaald in de eerste ronde en de mogelijkheid om hierop te reageren aan de hand van panelen en kaarten

Ook intern zijn diverse sessies georganiseerd:

• Sessie met college: 23 november 2016, 26 januari 2017, 16 maart 2017,
  20 juni 2017
• Raad: 29 november 2016, 21 maart 2017
• Diverse projectteams Projectteam+: 26 oktober 2016, 25 januari 2017, 8 maart 2017
• Gecombineerde sessie Scenarioplanning sociaal domein en fysiek domein: 4 april 2017

Nieuwe rol voor gemeente

De nieuwe Omgevingswet vraagt van ambtenaren om sectorale thema’s te verbinden en veel meer van buiten naar binnen te werken. Van ‘nee, tenzij’ naar ‘ja, mits’, niet toetsen en controleren, maar meer regisseren en faciliteren.

Staphorst start met het inrichten van een omgevingskamer, zodat ruimtelijke procedures worden versneld door de werkprocessen anders in te richten. Het is een integrale ‘kamer’ met daarin allerlei vakdisciplines (van gemeente en provincie) die een initiatief beoordelen of het past in het bestemmingsplan.

Een gemeentelijke ruimtecoach helpt initiatiefnemers informatie te vinden op het digitale omgevingsplein. De initiatiefnemer moet overeenstemming met omwonenden hebben en moet zelf naar de welstandscommissie toe, waarbij de gemeente niet langer adviseur is maar regisseur.

Meer lezen

Lees meer nieuwe voorbeelden van Sport en bewegen en de Omgevingswet:

• Lees het artikel over het beleid van de actieve stad Groningen.
• Lees tot wat voor moois burgerparticipatie in de gemeente Beverwijk geleid heeft.
• Lees hoe 4 kleine gemeenten een beweegvriendelijke omgeving hebben uitgewerkt in hun omgevingsvisie.