Sport- en beweegaanpakken voor jeugd met overgewicht

Kinderen op een gezond gewicht krijgen? Er zijn veel aanpakken ontwikkeld om overgewicht bij kinderen te bestrijden en te voorkomen. Meer beweging is daarvan een belangrijk onderdeel. Net als voeding en de rol van de ouders. Hieronder vind je interventies voor jeugd met (risico op) overgewicht.

De aanpakken die in dit artikel aan bod komen, hebben hun nut bewezen in de praktijk en zijn erkend volgens het landelijke erkenningensysteem.

Overgewicht (preventie) bij kinderen tot 4 jaar

Al vroeg aandacht besteden aan bewegen en gezonde voeding vergroot de kans dat kinderen later een gezond gewicht krijgen. Aanpakken voor deze leeftijdsgroep zijn vaker preventief van aard. Zo richten ze zich vaak niet uitsluitend op kinderen met overgewicht, maar ook op kinderen die opgroeien in zogenoemde ‘risicowijken’ of ‘risicogezinnen’ of ze includeren ook kinderen met een motorische achterstand.

De aanpakken voor deze leeftijdsgroep zijn vrijwel allemaal speels van aard. Er wordt rekening gehouden met de interesses en mogelijkheden van de kinderen. De goedkeuring en betrokkenheid van ouders is van essentieel belang.

Beweegkriebels (Goed onderbouwd; 0-4 jaar)

Kinderen gaan meer spelen en bewegen doordat binnen de kinderopvang, peuterspeelzaal en voorschool spelenderwijs bewegen wordt geïntegreerd in de dagelijkse structuur. Professionals worden in de training Beweegkriebels (zeven bijeenkomsten van tweeënhalf uur) geschoold en ondersteund bij het ontwikkelen én uitvoeren van een uitdagend speels beweegaanbod. De training richt zich op het aanleren van vaardigheden zoals creativiteit, begeleiding en spelinzicht. Voor ouders is er een bijeenkomst met informatie over bewegen. Lees meer meer over deze aanpak van Huis voor Beweging.

Scholing Een gezonde start (Goed onderbouwd; 0-4 jaar)

Deze scholing leert professionals binnen een kinderdagverblijf, peuterspeelzaal en voorschoolse opvang een omgeving te bieden die de ontwikkeling van gezond eten en bewegen bij kinderen beïnvloedt. De bijeenkomsten omvatten de onderwerpen voeding, beweging en opvoeding, het bespreekbaar maken hiervan bij ouders, het eigen voorbeeldgedrag en het opzetten van een voedings- en beweegbeleid binnen het kinderdagverblijf en de peuterspeelzaal. Lees meer over deze aanpak van Huis voor Beweging.

Overgewicht bij jeugd tot 18 jaar

Deze aanpakken zijn daadwerkelijk gericht op kinderen met overgewicht. Bij deze aanpakken wordt rekening gehouden met de belevingswereld van kinderen en jongeren en worden relevante partijen zoals diëtisten, sportdocenten, fysiotherapeuten, gedragsdeskundigen en ouders betrokken. Dat maakt ze succesvol.

RealFit (Goede aanwijzingen voor effectiviteit; 13-18 jaar)

RealFit begint met een voorlichtingsavond. Het aansluitende programma duurt dertien weken. Er zijn metingen voor de start van RealFit, op het einde en zes weken daarna. Op de intake volgen dertien beweeglessen, drie voedingslessen en vier individuele consulten met diëtisten. Hierbij horen tien lessen met als thema psychologie. Ook ouderparticipatie (drie bijeenkomsten) is onderdeel van de aanpak. RealFit is bedoeld voor jongeren met overgewicht. Lees meer over deze aanpak van Huis voor Beweging.

LEFF (Eerste aanwijzingen voor effectiviteit; 7-12 jaar)

Lifestyle, Energy, Fun & Friends (LEFF) is voor kinderen met overgewicht of obesitas. Het is een gecombineerde leefstijlinterventie waarbij gezinnen in groepsverband gedurende 10 weken aan de slag gaan met gezond eten en bewegen. De interventie richt zich op het verbeteren van vier factoren, namelijk kennis, attitude, sociale steun en eigen effectiviteit. Lees meer over deze aanpak van Care for Obesity (Vrije Universiteit Amsterdam).

B-slim (Goed onderbouwd; 0-19 jaar)

Het project ‘B.Slim beweeg meer.eet gezond’ loopt sinds 2005 in Amersfoort. Het is gericht op kinderen met overgewicht én kinderen met een gezond gewicht. Om overgewicht te voorkomen wordt voor een zogenoemde prioriteitswijk een plan op maat gemaakt. Doel is de leefstijl van kinderen en hun omgeving veranderen. Kinderen met overgewicht worden korte tijd begeleid. Kinderen met obesitas worden doorverwezen naar de kinderartsen in het ziekenhuis. Binnen B.Slim hebben diverse organisaties hun krachten gebundeld. B.Slim gaat uit van vijf pijlers: draagvlak (publiek en politiek), voorlichting en bewustwording, maatregelen gericht op de omgeving, signaleren en adviseren en ondersteuning. Lees meer over deze aanpak van GGD Regio Utrecht.

Club Fit 4 (Goed onderbouwd; 4-12 jaar)

Club Fit 4 is een leefstijlinterventie van twee jaar. De interventie wordt uitgevoerd door een projectleider, sportdocent en leefstijlcoach. De eerste maanden bestaan uit een intakegesprek, vier ouderbijeenkomsten en negentien groepslessen voor kinderen. In de periode erna volgen zeven terugkombijeenkomsten voor kinderen en ouders. Lees meer over deze aanpak van Sportservice in de provincie Utrecht.

Cool 2 B Fit (Eerste aanwijzingen voor effectiviteit; 8-13 jaar)

Cool 2B Fit is een multidisciplinair interventieprogramma, met drie pijlers: bewegen, voeding en eigenwaarde. De kinderen krijgen een afwisselend sportprogramma aangeboden met fitness, aerobics en sport en spel. Ze worden intensief begeleid op weg naar een lokale sportvereniging, zodat ze structureel meer gaan bewegen. Daarnaast zijn er bijeenkomsten over voeding, beweging en eigenwaarde, zoals zelfbeeld en pesten. De ouders worden nauw betrokken bij het programma. Tijdens de ouderavonden worden zij voorgelicht over voeding, beweegactiviteiten met het hele gezin en het coachen van hun kind. Ouders en kinderen leren hun leefstijl te veranderen. De kinderen wijzigen met hun ouders hun beweeg- en eetpatroon, onder begeleiding van een sportinstructeur, kinderfysiotherapeuten, diëtist en kinderpsycholoog. Lees meer meer over deze aanpak van stichting Cool 2B Fit.

WoWijs (Goed onderbouwd; 8-12 jaar)

WoWijs is een interdisciplinair programma dat bestaat uit 36 groepsbijeenkomsten met beweeg-, voedings- en coachlessen. De lessen worden verzorgd door diëtisten, LO-docenten en psychologen/pedagogen. De lessen worden aangeboden op een locatie in de wijk of op school. Lees hier meer over de aanpak.

Kids in Action (Goed onderbouwd; 6-16 jaar)

Bij Kids in Action staat een multidisciplinair team met kinderarts, beweeg- en leefstijladviseur, kinderfysiotherapeut en diëtiste, klaar voor kinderen en hun ouders. Doel is dat jongeren meer gaan bewegen en gezonder gaan eten. Deelnemers komen vier maanden lang twee keer per week sporten. Daarna wordt de frequentie verlaagd en is het de bedoeling dat kinderen en ouders zelf blijven bewegen. Lees meer over deze aanpak van Beweegcentrum Winschoten.

In het artikel Zo laat je kinderen met overgewicht sporten en bewegen lees je hoe Kids in Action precies werkt.

Skills4life (Goed beschreven; 12-17 jaar)

Skills4Life is een interventie voor jongeren met een te hoog BMI. Deelnemers volgen een intensief traject van zestien weken met voedings- en gedragslessen en samen bewegen. Daarnaast zijn er ouder-kind fitnesssessies in deze weken. Voor ouders zijn er vier voorlichtingsbijeenkomsten. Ter afronding volgen de jongeren zestien weken proeflessen bij verschillende lokale sport- en beweegaanbieders. Lees meer over deze aanpak van RiskCarePreventie.

Gewichtige gezinnen (Goed onderbouwd; 12-18 jaar)

Gewichtige Gezinnen jongeren is een preventieve interventie van één jaar waaraan jongeren met overgewicht meedoen met een maatje uit dezelfde leeftijdsgroep en hun ouders. De voornaamste doelgroep vormen jongeren van 12 tot en met 18 jaar. Daarna komen hun maatjes en hun ouders. Op het programma staan kookworkshops en huisbezoek. Lees meer over deze aanpak van Avant Sanare.

Lees meer

• Relevante en praktische kennis over de aanpak van overgewicht bij jeugd en de rol die sport & bewegen daarin heeft vind je in het overzichtsartikel met whitepaper.
• Inspiratie uit de praktijk? Tom van Vliet van gemeente Sittard-Geleen vertelt over zijn ervaringen met de inzet van een leefstijlinterventie in zijn gemeente.

Op de hoogte blijven van alles wat speelt omtrent sport, bewegen en jeugd? Meld je aan voor onze kennisupdate, de nieuwsbrief jeugd van Kenniscentrum Sport & Bewegen.