Sportarts Jessica Gal over blessures aan de enkels
Na de knie zijn de meest voorkomende blessures die aan de enkel. Kinderen lopen een enkelblessure snel op bij zaalsporten, maar ook bij voetbal en hockey. Sportarts Jessica Gal geeft uitleg over het ontstaan en de behandeling van enkelletsel, maar ook over de manier waarop je deze blessures kunt voorkomen.
Voetbal, zaalsporten, hardlopen en sporten waarbij veel wordt gesprongen, zijn de grootste veroorzakers van enkelblessures. Een misstap, verkeerd landen of op de bal stappen… voordat je het weet is het kwaad geschied. Iedereen heeft het wel eens meegemaakt: je kind komt thuis en is ‘door z’n enkel gegaan’. In eerste instantie weet je niet hoe erg het is. Den enkel is pijnlijk en wordt dik, moet je dan meteen naar een dokter of EHBO?
Komen enkelblessures veel voor in jouw sport? Bekijk dan het oefenprogramma ‘Versterk je enkel van VeiligheidNL.
Hoe erg?
Blessures bij de enkel hebben in de meeste gevallen te maken met de drie banden aan de buitenkant van het enkelgewricht. In de meeste gevallen is het de voorste enkelband die verrekt is, of in- of afgescheurd. Soms is er met alle drie de banden iets aan de hand. In zestig procent van de gevallen gaat het om een verzwikking.
Een arts kijkt aan de hand van de zogenaamde Ottawa Ankles Rules of er sprake is van een breuk en of het nodig is om een foto te laten maken. Als er geen breuk is, zal het gaan om een blessure van de banden.
Vaak is de enkel dik en gezwollen en kan een arts geen onderzoek doen. Hij zal dan adviseren een paar dagen rust te houden en de enkel vier tot zes keer per dag met ijs te behandelen om de zwelling terug te dringen. Een drukverband kan daarbij ook helpen. Het is ook belangrijk om de voet hoog te houden. De enkel mag voorzichtig belast worden, maar alleen binnen de pijngrens.
Pas als de zwelling flink is geslonken, kan een arts (of fysiotherapeut) de enkel goed onderzoeken.
Verschillende blessures
1. Verrekking
Bij een verrekking is het belangrijk te voorkomen dat de enkel stijf wordt. Daarom moet je kind hem blijven bewegen zodat de doorbloeding op gang blijft. Een stijve enkel belemmert herstel.
Je begint met rustig te oefenen. Om de enkel te beschermen, is het soms te adviseren de eerste weken een brace te gebruiken of om de enkel te laten intapen. Na een enkelblessure is bijna altijd de evenwichtszin van de enkel verstoord. Balansoefeningen, bijvoorbeeld op een been staan, zijn belangrijk en moet je ook blijven doen om je enkel te trainen. Een fysiotherapeut weet welke oefeningen geschikt zijn, maar er is tegenwoordig ook een app ‘Versterk je enkel’ beschikbaar met een oefenschema van acht weken om dit gewricht goed te trainen, waardoor de kans op herhaling wordt verkleind.
2. Inscheuring
Is een band ingescheurd dan verschilt de revalidatie niet heel sterk van wat je moet doen bij een verrekking. Het kost alleen meer tijd. Zes weken voor herstel is een normale periode, maar het kan soms wel tot drie maanden duren voordat je weer volledig belastbaar bent. De belasting moet heel langzaam worden opgebouwd, bij voorkeur in overleg met een (sport-) arts of fysiotherapeut.
Eerst voorzichtig lopen, dan fietsen op een hometrainer, lopen op een crosstrainer en dan steeds sportspecifieker aan de slag.
Voor sporters is het ook belangrijk de conditie op peil te houden. Meestal is het met gerichte oefeningen wel mogelijk om de rompstabiliteit, buikspieren en armen te blijven oefenen.
Omdat de kans op herhaling de eerste drie maanden na het herstel nog heel groot is, adviseer ik altijd om in de die periode een brace te gebruiken of de enkel te laten intapen.
3. Afscheuren
In het algemeen wordt er niet geopereerd bij afscheuring van een band. Een operatie wordt alleen overwogen als er meerdere banden zijn afgescheurd of als er bijkomend letsel is, bijvoorbeeld als er een breuk is, of het kraakbeen is aangetast.
Een enkel in het gips zetten gebeurt alleen bij een breuk of als een patiënt veel pijn heeft. In dat laatste geval gaat de enkel bijvoorbeeld een week in het gips, puur ter ondersteuning van het gewricht om de pijn te verminderen.
Wat adviseren we wel? De beste behandeling is om onder leiding van een fysiotherapeut intensief te gaan oefenen. Evenals bij een verrekking of inscheuring is het belangrijk te zorgen dat de spieren sterker worden en de stabiliteit hersteld wordt. Zo’n revalidatieperiode vaak wel drie maanden duren.
Pas als je kind langdurig klachten heeft van instabiliteit wordt een stabiliserende operatie overwogen.
Voorkomen
Je kunt de kans op een enkelblessure verminderen. Ten eerste door je enkels goed te trainen, door de spieren sterker te maken en de stabiliteit te verbeteren. Daarnaast is de kans dat er tijdens het sporten iets misgaat kleiner als geconcentreerd bent en je conditie op orde is.
Enkelblessures zie je niet zoveel bij jongere kinderen omdat de enkelbanden nog heel soepel zijn, en de kans op beschadiging kleiner is.
Wil jij beginnen met hardlopen of loop je al hard? En wil je slim trainen om blessures te voorkomen? Bekijk dan de Runfitcheck van VeiligheidNL, een hardlooptool die je adviezen en tips op maat geeft.
Lees meer
Foto: Durrah Ramli