Spring naar content

Niet stil zitten maar staan op school: wat levert dat op?

Kinderen zitten veel stil op school. Maar het kan ook anders. Op een nieuwe school in Amsterdam hoeven de kinderen niet stil te zitten. Op ‘Spring High’ in stadsdeel Nieuw-West zijn stoelen vervangen door ballen, deskbikes en wiebelplaten.

Christopher

Leerling Christopher (12) is er erg enthousiast over, zo is te lezen in dit artikel in het Parool (30 augustus 2016). Terwijl hij op de deskbike zit overlegt hij met klasgenoten. “Dit is beter dan stilzitten.”

Nederlandse jongeren kampioen zitten

kinderen in de klas aan een sta-bureau
(Foto: Kenniscentrum Sport)

Zitten op school zorgt voor een groot deel van het zitgedrag van de Nederlandse jeugd, zo blijkt uit cijfers van de rapportage Sport 2014. 12- tot 17-jarigen zitten tijdens een schooldag gemiddeld 9 uur. Op een vrije dag zitten of liggen jongeren veel minder: gemiddeld 4,3 uur. Dat was onder andere reden voor Lenny van der Schoot, een van de initiatiefnemers van Spring High om de nieuwe school zo in te richten dat de leerlingen niet de hele dag op een stoel hoeven te zitten. Daarnaast zorgt het meer bewegen en minder zitten ook voor een betere concentratie. Onze slogan ‘leren in beweging’ nemen we zeer letterlijk’, aldus Lenny. Als gymdocent en innovatiemanager maakt hij zicht hard voor zitvrij onderwijs in deze school.

Minder zitten helpt voor een gezond gewicht

Als leerlingen hun schooldag voortaan staand doorbrengen, in plaats van zittend, heeft dat een gunstig effect op overgewicht onder de jeugd, zo stellen Amerikaanse onderzoekers. Ze bekeken wat de effecten waren wanneer leerlingen de lessen op school gedurende 2 jaar zoveel mogelijk staand doorbrachten. Het onderzoeksteam ontdekte dat de BMI van de kinderen die 2 jaar lang gestaan hadden tijdens de lessen met 5% was gedaald. 193 Kinderen in de leeftijd van 9 en 10 jaar oud deden mee aan dit experiment. Hiervan volgde een deel van de kinderen 2 jaar lang lessen aan sta-bureaus. Deze leerlingen konden het staan af en toe af wisselen en hun voeten laten rusten. Daarvoor waren krukjes en voetensteunen beschikbaar. Daarnaast was er een groep kinderen die gedurende 1 jaar werkte aan de sta-bureaus en het andere jaar op de traditionele manier onderwijs volgden. Ook waren er leerlingen waarbij er niets veranderde aan het meubilair. De resultaten van dit onderzoek zijn in september 2016 gepubliceerd in ‘the American Journal of Public Health. Dit kleinschalige Amerikaanse onderzoek maakt erg nieuwsgierig naar onderzoeken onder grotere populaties kinderen, die hopelijk gaan volgen.

Meer bewegen en minder zitten op school

kinderen in de klas op een fiets achter een tafel
(Foto: Kenniscentrum Sport)

Ook op ‘Spring High’ wordt er goed gemonitord hoe het nieuwe meubilair bevalt.

De kinderen van deze Amsterdamse school krijgen naast actief meubilair ook extra gymles, minimaal een uur per dag. En er zijn lessen buiten het lokaal en rondom de school. Dan gaan ze lekker naar buiten. Zo bewegen de kinderen veel meer dan in het reguliere onderwijs.

De dag begint en eindigt in een kring in de kantine. Als aan het eind van de dag wordt gevraagd hoe de leerlingen het hebben gehad, roept een jongen uitgelaten: “Het lijkt niet op school!” Een groter compliment kan een schoolleider zich eigenlijk niet wensen.

Onderzoeksprogramma bewegen en leerprestaties

Het NRO heeft in 2016, in samenwerking met het ministerie van OCW en de Hersenstichting, subsidie beschikbaar gesteld voor onderzoek naar de causale relatie tussen bewegen en leerprestaties in het voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs. Verschillende consortia, met daarin ook Kenniscentrum Sport, hebben hiervoor aanvragen ingediend. Hierin is ook aandacht voor zitgedrag, ook wel sedentair gedrag genoemd. Een van de gehonoreerde aanvragen is Phit2Learn, waarin de relatie tussen enerzijds beweging, met name het verminderen van zitgedrag, en anderzijds cognitieve- en leerprestaties in het MBO onderzocht wordt.