Toekomst van sport en bewegen centraal in rondetafels ‘Sport en corona’

Wat is de impact van de coronamaatregelen op sport en bewegen in Nederland? De Monitor Sport en corona van begin juli schetste een eerste beeld op basis van beschikbaar onderzoek en snel ingerichte nieuwe peilingen. De uiteindelijke schade van de coronamaatregelen op de sportsector wordt geschat op € 0,4 tot 0,6 miljard tot 1 augustus 2020. Dit bedrag is een inschatting op basis van de beschikbare kennis eind juni 2020. Is die ‘foto’ scherp en wat zijn verwachtingen voor de sportsector voor de nabije toekomst?

Het kennisconsortium sport en corona – Mulier Instituut en Kenniscentrum Sport & Bewegen, zie kader onderaan – deed begin juli een verkenning samen met deelnemers aan zes rondetafelsessies in Zeist. Op het platform Sport en corona delen we de komende tijd een reeks artikelen over een aantal deelaspecten van deze monitor. En over de impact van corona op de verschillende onderdelen van de sport: sportverenigingen, sportevenementen, bedrijfsleven en commerciële impact, ondernemende sportaanbieders en ongeorganiseerd sporten en bewegen.

We starten deze reeks met de bevindingen van de rondetafelsessie met experts uit de sport- en beweegsector. Deze experts hebben zich niet op een deelaspect gefocust, maar reageren op het totaal van de monitor. Daarnaast discussieerden ze over de gevolgen van corona voor de sport.

Sport zeilt scherp aan de wind

Hugo van der Poel, directeur van het Mulier Instituut en coördinator van de monitor, deelt de achtergronden van de monitor. Die is volgens hem kortcyclisch en heeft een open einde, zolang als nodig is voor de opdrachtgevers. Met de monitor wordt alle beschikbare kennis overzichtelijk bijeengebracht en geanalyseerd. Vervolgens wordt het beeld verfijnd in gesprek met de sector. Doordat de monitor in een langere periode steeds wordt geactualiseerd, moet het voor de overheid ook een beeld gaan opleveren of de bestaande steunmaatregelen in de praktijk werken, om sportaanbieders en aanpalend bedrijfsleven overeind te houden.

“De sport is gewend scherp aan de wind te zeilen”, weet Van der Poel, “dus flinke financiële buffers lijken er niet te zijn.” Wat inmiddels naar voren kwam in gesprekken naar aanleiding van de monitor: “De ene euro is de andere niet: als een belangrijke schakel in een keten wegvalt, kan dat effect hebben op de hele keten, terwijl andere schade minder impact heeft.” En breed gedeeld in deze kring – maar ook aan verschillende andere tafels – is de zorg over grotere gezondheidsverschillen tussen de haves en have-nots: daar moet meer inzicht in en meer actie op komen.

Het naijleffect van de coronamaatregelen

Een ander aandachtspunt: wat is het naijleffect, zowel negatief als positief? Voor een deel van de ongeorganiseerde sport heeft de coronatijd ook wat opgeleverd. Veel mensen – maar lang niet iedereen – hebben het wandelen, fietsen, skaten en hardlopen in eigen omgeving (her)ontdekt. Dan is het de vraag hoe je die hernieuwde belangstelling vasthoudt en hoe verbetering van infrastructuur kan bijdragen aan toegenomen vormen van duurzame mobiliteit en vitaliteit.

Maar het naijlen wordt vooral in negatieve zin benoemd. Bekijk niet alleen de impact op korte, maar ook op middellange en lange termijn. Bijvoorbeeld voor de organisatie van sportevenementen en het mogelijk wegvallen van toeleveranciers die veel kennis hebben opgebouwd in die sector.

Dat is ook iets waar de experts – consultants, toezichthouders, adviesraden en innovatiedeskundigen – op reageren. Zij willen beter inzicht waar de schade het grootst is. Is dat bijvoorbeeld de georganiseerde sport, bij ondernemers zoals fitnessbedrijven en squashbanen, of bij evenementen? En dan niet alleen financieel, maar ook in de ‘beweegschade’. Welke groepen hebben het minst bewogen en wat is daarvan de impact? Ook een interessante vraag: door wie of wat hebben de uitvoerders van de sport zich het meest gesteund gevoeld in de afgelopen maanden? En wat was daar dan weer de impact van op samenwerking tussen partijen en op innovatie in beweegaanbod?

Een ‘blessing in disguise’ voor nieuw sportaanbod?

Eigenlijk willen de deelnemers aan de expertsessie meteen doorpakken naar de toekomst van sport en bewegen in Nederland, met de lessen die de coronatijd ons leert. Waarbij opvalt dat veel ideeën al eerder in allerlei gremia en rapporten zijn benoemd, maar nu door de urgentie van de crisis extra aandacht krijgen.

Om maar een aantal voorbeelden van oplossingsrichtingen te noemen:

• verleng het seizoen
• open sportparken de hele dag
• versterk de organisatorische infrastructuur van de sport
• investeer veel meer in het alledaags bewegen, voor de vitaliteit van Nederland
• werk voor de oplossingen meer samen met ondernemende sportaanbieders
• leer van de nieuwe – digitale – spelers die minder te lijden hebben nu: hoe kan de georganiseerde sport zich vernieuwen

Los van elkaar hebben de experts ook hun eigen aandachtspunten. Zo noemt de één de arbeidsmarkt in de sport – die er al slecht voor stond. En de ander noemt de maatschappelijke impact die nog beter in beeld moet komen. Een derde vindt dat deze crisis ook wel eens een blessing in disguise kan zijn, omdat veerkrachtige, innoverende aanbieders zullen overleven en voor vernieuwend online en offline sportaanbod en sport-entertainment zullen zorgen.

Coronabestrijding ook zorgpunt voor sport

Een opvallende slotobservatie is wel deze: vrijwel alle aanwezigen bij de rondetafelgesprekken praten over de impact van corona op de sport, maar niet over de impact die sport op de besmettingsgraad van Nederland kan hebben, als de coronamaatregelen niet worden gehanteerd. “Coronabestrijding lijkt bijzaak in de sportwereld en dat is een zorgpunt”, concludeert een expert uit de gezondheidssector. “De kracht van sport is ook nodig om pandemie versneld weg te krijgen.”

*In het kader van de coronamaatregelen waren de rondetafelsessies – onder leiding van extern gespreksleiders Femke Wolthuis en Stefan Wijers – in de praktijk kringen van stoelen op anderhalve meter van elkaar. En waar mogelijk werd naar buiten uitgeweken. Voor de terugkoppeling van deze kleinschalige rondetafelgesprekken is gekozen voor een geanonimiseerde vorm die recht doet aan het gesprek (Chatham House Rules). De foto’s zijn daarom ook bewerkt. In de volgende monitor zullen de organisaties die zijn uitgenodigd, bij de bronnen worden vermeld.