15 tips om jeugd uit gezinnen met een laag inkomen te betrekken bij sport

Sport en bewegen dragen bij aan de fysieke gezondheid en de psychosociale ontwikkeling van kinderen. Ze kunnen er hun emoties in kwijt en vinden er rust en afleiding. Ook draagt sport bij aan hun zelfvertrouwen en gevoel van eigenwaarde. Dat is zeker belangrijk voor kinderen en jongeren die opgroeien in gezinnen met een laag inkomen. Kenniscentrum Sport & Bewegen heeft praktische tips om jeugd uit zulke gezinnen bij sport te betrekken en houden.

Met vijftien praktische tips helpen we jou – buurtsportcoach, trainer, jongerenwerker, verenigingsbestuurder, ondernemer – op weg.

1. Organiseer aanbod ‘dichtbij’

Zorg dat je aanbod letterlijk en figuurlijk dicht bij de kinderen en jongeren blijft. Bied als vereniging of buurtsportcoach ook sport- en beweegactiviteiten aan op de pleintjes, op playgrounds, Cruyff Courts, in speeltuinen, bij school (meteen na schooltijd) en bij (hang)plekken waar jongeren voorheen vaak te vinden waren. Vraag wat ze willen en neem ze serieus. Vanuit daar kun je jongeren vragen ook mee te doen met het aanbod bij de vereniging. Houd er rekening mee dat het vervoer naar een sportaccommodatie een probleem kan zijn voor (met name de jongere) kinderen.

2. Creëer een veilige plek

Zorg voor een plek waar kinderen en jongeren zich vanaf het begin veilig en thuis voelen. Ontvang ze, heet ze welkom, leg uit wat de bedoeling is en wat er van ze wordt verwacht (normen en waarden). Zorg voor een open en vriendelijke sfeer bij de kinderen onderling. Creëer een plek waar kinderen altijd binnen kunnen lopen. Een sportplek kan een tweede huis zijn voor kinderen, vooral als ze minder graag thuis zijn.

3. Wees een rolmodel

Wees je ervan bewust dat je een rolmodel bent en ga daar respectvol mee om. Zorg dat je als trainer of coach dicht bij de leefwereld van de jongeren staat, dat je hun naam en situatie kent en daar begrip voor toont. Tegelijkertijd is het belangrijk dat je de jongeren aanspreekt op hun gedrag. Bij ongewenst gedrag is het belangrijk dat je het gedrag afwijst, niet de persoon. Ga in gesprek met de jongere als je bijvoorbeeld merkt dat een jongere ontevreden is, zich buitengesloten lijkt te voelen of geen plezier lijkt te hebben. Lees ook dit praktijkvoorbeeld over de trainer als rolmodel.

4. Laat kinderen zich trots voelen

Zorg ervoor dat kinderen en jongeren zich trots voelen en succesmomenten beleven die in andere situaties vaak ontbreken. Geef een compliment gericht op hun voortgang of gedrag (niet alleen sportgerelateerd) of een schouderklop. Jongeren krijgen van kinds af aan vaak alleen te horen wat er negatief is aan hun gedrag. Zij krijgen gewoonweg weinig (gerichte) complimentjes over wat er wel goed gaat, terwijl juist dat bijdraagt aan hun zelfvertrouwen en inzet. Ook kun je kinderen succesmomenten laten beleven door het uitreiken van bijvoorbeeld een wisselbeker, het organiseren van een uitstapje of een gesponsorde gadget.

5. Sta open voor ander soort vragen

Zorg ervoor dat kinderen ook bij je terecht kunnen met niet-sportgerelateerde onderwerpen en vragen. Toon belangstelling en besteed waar mogelijk aandacht aan het persoonlijk contact met alle kinderen. Bedank ze na afloop van de les of training dat ze er waren. Bouw een vertrouwensband op en sta ook open voor de vragen die kinderen of jongeren je stellen.

6. Heb oog voor verschillen

Let op eventuele verschillen tussen de jongeren onderling en specifiek tussen jongens en meiden. Daar waar de problemen van jongens vaak externaliserend zijn (naar buiten gericht), zijn die van meiden vaker internaliserend (naar binnen gericht). Het ontbreken van plezier in sport is vaak de voornaamste reden voor drop-out onder meiden. Lees ook hoe je meiden kunt betrekken bij buurtsport.

7. Vraag jongeren wat ze willen

Betrek jongeren bij de vorm van het sportaanbod. Laat ze bijvoorbeeld zelf de warming-up verzorgen. Wellicht hebben ze behoefte aan muziek tijdens de training. Vraag na de training wat de jongeren leuk vonden en wat ze vaker willen doen.

8. Zet rolmodellen in voor werving

Zet rolmodellen, ambassadeurs of andere jongeren in om jongeren te werven voor de (gratis) sportactiviteiten. Ook professionals die ze (dagelijks) zien of die met hen werken – zoals jongerenwerkers, wijkcoaches, leraren, begeleiders van jonge moeders, maatschappelijk buurtsportcoaches, sociaal werkers en anderen – kunnen je helpen bij het werven en trainen van de jongeren. Lees meer over het inzetten van rolmodellen.

9. Zet social media in

Gebruik bijvoorbeeld Instagram, Snapchat, Facebook, TikTok en WhatsApp om de jeugd te informeren, werven en betrokken te houden bij het sport- en beweegaanbod. Betrek jongeren zelf ook bij de promotie via social media.

10. Zoek contact met de ouders

Ouderbetrokkenheid is belangrijk voor werven en betrokken houden van kinderen en jongeren bij het sportaanbod. Zorg waar mogelijk voor een (digitaal) contactmoment met de ouders. Bedank ze bijvoorbeeld dat de kinderen mee kunnen doen met de sportactiviteiten, vertel wat er wordt gedaan en wat je in het gedrag van de jongere als effect ziet (plezier, inzet, gezelligheid, ontspanning).

Je kunt de kinderen ook iets meegeven om thuis te laten zien. Iets wat in beeld brengt wat het sportaanbod inhoudt. Of laat jongeren uit kaartjes kiezen wat de training hen brengt. Houd er rekening mee dat veel ouders uit de doelgroep laaggeletterd zijn. Afbeeldingen werken dan beter dan tekst. In de tipkaart Laaggeletterdheid in de sport vind je nog meer tips. Lees meer over ouderbetrokkenheid.

11. Bespreek mogelijkheden met ouders, maar wees je bewust van schaamte

Voer het gesprek als je als docent, buurtsportcoach of sociaal werker hoort dat een kind graag op een sport wil, maar aangeeft dat dat niet mogelijk is. Ga met goedkeuring van de leerling het gesprek aan met de ouders om de mogelijkheden te bespreken.

Realiseer je dat ouders vaak schaamte voelen om te praten over hun geldzorgen. Het is dan lastig om hulp te vragen of gebruik te maken van financiële mogelijkheden en het komt regelmatig voor dat ze deze regelingen of de procedure van aanvragen niet kennen.

12. Vraag (verenigings)ondersteuning aan bij je gemeente

Als je als sportvereniging meer aandacht wilt voor deze doelgroep, maar je weet niet goed hoe, kun je aankloppen bij de gemeente of sportservice-organisatie om hierbij te ondersteunen. Zij kunnen een buurtsportcoach of verenigingsondersteuner aan de vereniging koppelen die bijvoorbeeld ondersteunt bij het leggen van contacten en het samenwerken met scholen, cultuuraanbieders, jongerenwerk, Centrum voor Jeugd en Gezin en het Jeugdfonds Sport & Cultuur.

13. Heb aandacht voor kinderen of jongeren die stoppen

Stopt een kind of jongere bij de sportvereniging? Vraag bij de uitschrijving of afmelding aan ouders of jongeren zelf wat de reden is. Als financiën de reden zijn, wijs ze dan op lokale betalingsregelingen en help ze de weg ernaar te vinden. Zijn het andere redenen? Kijk dan of je hier wat aan kunt doen.

14. Gebruik stimuleringsbudget

Voor verenigingen is een stimuleringsbudget beschikbaar omdat het werven, betrekken en betrokken houden van kinderen en jongeren die opgroeien in gezinnen met een laag inkomen iets extra’s vraagt. Dit budget is bedoeld om de doelgroep (vraaggericht) te bereiken en hun sportdeelname te verhogen. Lees meer informatie over dit stimuleringsbudget (van maximaal € 850) en het aanvraagformulier. Ook staat op deze website veel informatie over het werven en behouden van leden.

15. Werk samen met scholen

Probeer als vereniging of buurtsportcoach samen te werken met scholen in de buurt, want daar komen alle kinderen en jongeren uit deze gezinnen. Laat directie, groepsleerkrachten, vakleerkrachten en intern begeleiders vertellen aan ouders en kinderen welk aanbod er is. Door activiteiten aan te bieden direct na schooltijd in de buurt van de school maak je deelname voor deze kinderen laagdrempelig.

Meer lezen?

Kenniscentrum Sport & Bewegen heeft naast deze tips ook werkzame elementen voor deze doelgroep bepaald. In de whitepaper Jeugd uit gezinnen met een laag inkomen lees je meer over de twintig werkzame elementen die gevonden zijn voor deze doelgroep. Andere feiten en cijfers over jeugd, armoede en sport lees je in dit overzichtsartikel. Je kunt ook contact opnemen met Laura Butselaar of Jamilla Vervoort, specialisten bij Kenniscentrum Sport & Bewegen.