Vierdaagse stimuleert sociale contacten en gevoel van verbondenheid
De Nijmeegse Vierdaagse is een van de oudste en grootste sportevenementen van Nederland[1]. Het wandelevenement keert jaarlijks terug en trekt niet alleen bijna 50.000 wandelaars, maar ook veel bezoekers. Achter de schermen zijn stichting DE VIERDAAGSE en honderden vrijwilligers bezig om alles goed te laten verlopen. Maar wat is de sociale betekenis van zo’n groot sportevenement?
Bijna de helft van de deelnemers aan de Nijmeegse Vierdaagse (45%) geeft aan dat ze door de Vierdaagse beter contact hebben gekregen met mensen die ze al kenden. Ruim een derde van de wandelaars (37%) zegt door de Vierdaagse nieuwe vriendschappen te hebben opgedaan. Het overgrote merendeel van de Nederlanders (83%) noemt het een evenement waar Nederland trots op mag zijn. Dit blijkt uit de rapportage ‘De Kracht van de Vierdaagse’, opgesteld door Koen Breedveld en Nienke Lammertink.
Verbondenheid door de Nijmeegse Vierdaagse bij jong en oud
Anders dan bij veel andere sporten trekt de Vierdaagse niet alleen jongeren, maar juist ook veel ouderen. Naar schatting hebben een half miljoen mensen (ooit) meegedaan aan de Vierdaagse, 12,6 miljoen volwassen Nederlanders (95%) kennen de Vierdaagse en 7,5 miljoen volwassen hebben in hun kennissenkring iemand die de afgelopen jaren aan de Vierdaagse heeft deelgenomen. De Vierdaagse blijkt een dankbaar gespreksonderwerp bij sociale ontmoetingen.
Bijna de helft (41%) van de wandelaars geeft aan tijdens de Vierdaagse vaak contact te hebben met wandelaars die ze al kenden; ongeveer een kwart (26%) geeft aan ook vaak contact te hebben met wandelaars die ze nog niet kenden. Vaak zijn die contacten kortdurend en vluchtig – een reactie op een aanmoediging, een vraag over de route – maar er wordt ook vaak over andere onderwerpen dan het wandelen gesproken. Het gros van de deelnemers geeft aan dat de aanmoedigingen die ze mogen ontvangen hen een prettig gevoel geeft (91%) en dat ze zich verbonden voelen met andere deelnemers (82%).
Het leger wandelaars wordt in goede banen geleid door de medewerkers van stichting DE VIERDAAGSE en ruim 350 vrijwilligers. Zij halen veel energie uit hun vrijwilligerswerk, zo komt naar voren uit onderzoek onder 252 van de vrijwilligers door Breedveld en socioloog Hidde Bekhuis van de Radboud Universiteit.
Breedveld: “Vrijwilligers zijn een interessante groep. Nederland is een land met heel veel vrijwilligers, naast Zweden is er geen ander land dat zoveel sportvrijwilligers kent als Nederland. 15% van de Nederlanders is actief in het vrijwilligerswerk in en rond sport. Sport is daarmee de grootste vrijwilligerssector van het land.”
Gemiddelde vrijwilliger bij de Nijmeegse Vierdaagse
Gemiddeld zet de Vierdaagse-vrijwilliger zich 110 uur in voor de Vierdaagse (waarvan 47 uur voorafgaand aan het evenement, 63 uur tijdens de week). De lange dagen die zij soms maken, worden in ruimte mate gecompenseerd door al het positieve dat het evenement omringt: de dank en de waardering die men ontvangt van deelnemers; de contacten met de organisatie en de andere vrijwilligers, die maken dat de Vierdaagse voor velen aanvoelt als een ‘extended family’; en tot de tevredenheid als men op de vrijdag, de dag van de intocht, terugkijkt op een ‘job well done’.
Alles bij elkaar vraagt de Vierdaagse energie van de vrijwilligers, maar geeft het nog veel meer energie terug. Dat blijkt ook wel, want gemiddeld is de Vierdaagse-vrijwilliger in 2017 met zijn 9,8ste Vierdaagse als vrijwilliger bezig. Eén op de tien heeft al minstens 20 keer aan de Vierdaagse meegewerkt (het recordaantal ligt op 51!). Van opzeggen is al evenmin sprake: 85 procent van de vrijwilligers doet de volgende keer weer gewoon mee.
Nieuwe vrienden, nuttig zijn en waardering
Ook blijkt dat twee derde nieuwe vrienden heeft gekregen door het evenement, 86 procent geeft aan zich door hun inzet maatschappelijk nuttig te voelen, en 69 procent vertelt nieuwe dingen te hebben geleerd. Een Vierdaagse-vrijwilliger voelt zich gelukkiger dan de gemiddelde Nederlander, vertrouwt zijn medemens meer dan de gemiddelde Nederlander, is vaker lid van verenigingen en doet bovengemiddeld aan sport.
Breedveld: “Het onderzoek geeft een goed beeld van wat het vrijwilliger zijn bij de Vierdaagse betekent, voor de mensen zelf, maar ook voor de maatschappij. Mensen leren door hun vrijwilligerswerk nieuwe vaardigheden, voelen zich gerespecteerd in de samenleving, en doen nieuwe sociale contacten op. Mede daardoor voelen ze zich gelukkig en gezond.”
Kortom: geen wonder dat deze vrijwilligers zich, ondanks de soms respectabele leeftijd, kerngezond voelen. En natuurlijk, het is geenszins gezegd dat dit volledig door de Vierdaagse komt. Het zijn zeker degenen die lekker in hun vel zitten, die zich tegen een wandeltocht van 40 kilometer aan bemoeien. Maar of het nou oorzaak is of gevolg, feit is dat er energie zit in de Vierdaagse. En dat voel je, vraag maar aan de mensen van de Vierdaagse!
[1] Zie Lammertink, N. en K. Breedveld (2016). De kracht van de Vierdaagse. Nijmegen: Radboud Universiteit
[2] Zie Bekhuis, H. en K. Breedveld (2017). De mensen van de Vierdaagse. Nijmegen: Radboud Universiteit