Wandelbingo en balkongym: extra inzet nodig voor speciale groepen in coronatijd
Hoe maak je het mogelijk dat mensen met een beperking of chronische aandoening toch zoveel mogelijk in beweging kunnen komen, ondanks de maatregelen die in het kader van het coronavirus zijn genomen?
Het coronavirus houdt Nederland in zijn greep. Ontwikkelingen in de strijd tegen het virus en de maatregelen van de Rijksoverheid volgen elkaar snel op. Dit heeft veel invloed op ons sport- en beweeggedrag, zelfs als we juist graag aan deze fysieke activiteiten deelnemen. Voor mensen die bij bewegen of sporten sowieso al een extra uitdaging ervaren – zoals mensen met een beperking of chronische aandoening en ouderen – geldt dat zeker ook.
Sporten en bewegen is voor hen nu nog wat ingewikkelder geworden met het houden van afstand, extra hygiënemaatregelen en beperkte mogelijkheden voor georganiseerd aanbod. Hoe kun je er als professional voor zorgen dat mensen die nu extra belemmeringen ervaren, toch mee kunnen doen? In dit artikel vind je informatie en voorbeelden om sport en bewegen – juist nu – voor iedereen mogelijk te maken.
Richtlijnen voor dagbesteding
Belangrijk gegeven is dat sinds 1 juni dagbesteding in de ouderenzorg en gehandicaptenzorg weer in één of andere vorm beschikbaar moet zijn. Nadat dit in de eerste maanden van de ‘intelligente lockdown’ beperkt werd. In overleg met de koepelorganisaties zijn richtlijnen dagbesteding vastgesteld voor de ouderenzorg en de gehandicaptenzorg.
De Rijksoverheid zegt hierover: “In de afgelopen periode zijn deze vormen van zorg en ondersteuning in veel gevallen niet of in beperkte mate geleverd. Als gevolg van onzekerheid of bewuste keuzes aan de zijde van aanbieder en/of cliënt. Uitgangspunt is dat iedereen die voor de uitbraak van COVID-19 gebruik maakte van dagbesteding, vanaf 1 juni weer een vorm van dagbesteding aangeboden moet krijgen. Uiteraard geldt daarbij als voorwaarde dat de betrokkenen geen klachten hebben of met COVID-19 besmet zijn. Ook moeten als vertrekpunt de 1,5 meter en de algemene hygiëne adviezen van het RIVM in acht worden genomen.
Door deze maatregelen kan het zijn dat niet iedereen – en niet iedereen tegelijk – fysiek kan deelnemen aan dagbesteding. Fysiek deelnemen kan door bijvoorbeeld in deelgroepen of dagdelen te werken. Als mensen niet fysiek kunnen deelnemen, wordt een alternatieve vorm van dagbesteding gezocht.”
Mensen in een zorginstelling
Voor mensen met een beperking en ouderen die in een zorginstelling wonen, is de woonsituatie bij specifieke aandoeningen leidend in de stap naar sporten en bewegen. Bespreek met de zorginstelling welke maatregelen je moet hanteren. Maar kijk vooral ook naar mogelijkheden. Zo hebben veel mensen plezier met gang- of balkongym. Iedereen op een stoel bij de deur of op het balkon van zijn eigen appartement in beweging samen met begeleiders. Met voldoende afstand, maar tóch samen.
En bij Abrona organiseerden de fysiotherapeuten voor de cliënten een wandelbingo in de buurt en filmpjes ‘Bewegen op muziek’. Want – zo zeggen ze: “Zonder fysiotherapie gaat de conditie en mobiliteit snel achteruit bij onze doelgroep.”
Mensen met een visuele beperking
Voor sporters met een visuele beperking zorgen de coronamaatregelen voor extra hindernissen. Het houden van anderhalve meter afstand is voor bepaalde sporten zoals tandemfietsen en blind running niet haalbaar. Het samenwerkingsverband Zichtbaar Sportief heeft een advies opgesteld met maatregelen voor sporten met een visuele beperking. Bijvoorbeeld: bereid je voor op meer verbale coaching, gebruik een lange taststok en check vooraf of bijvoorbeeld kleedkamers beschikbaar zijn, of dat je thuis moet omkleden.
Mensen met een verstandelijke beperking
Hoe maak je sporten en bewegen geschikt voor mensen met een verstandelijke beperking met inachtneming van de adviezen van het RIVM? Gehandicaptensport Nederland heeft via Kennisplein Gehandicaptensector goede voorbeelden verzameld voor sporten voor mensen met een verstandelijke beperking. Zoals het Nijkerkse Swing-inn: in plaats van binnen sporten, gaan zij met de deelnemers buiten dansen op het schoolplein in eigen afgetekende vakken.
Mensen met een chronische aandoening
Het advies is: werk zoveel mogelijk thuis en vermijd drukte. Hoe organiseer je dan dat je kunt blijven bewegen? Juist met een chronische aandoening zoals diabetes type 2 is bewegen van belang. In een filmpje laat Samia, ambassadeur van Sportief met diabetes, bijvoorbeeld zien hoe zij in haar eigen huiskamer goed in beweging blijft.
De jaarlijkse Nationale Diabetes Challenge (een goed onderbouwde interventie) heeft dit jaar vanaf september een verkorte versie op het programma staan, de Nationale Diabetes Challenge Light. Ook dit jaar kunnen zorgprofessionals hun eigen lokale programma organiseren. Daarvoor is de inschrijving inmiddels geopend.
Inclusief sporten en bewegen in het Sportakkoord
Aandacht voor mensen met wat meer afstand tot sport en bewegen – ook nu in coronatijd – past goed binnen het deelakkoord Inclusief sporten en bewegen van het Nationaal Sportakkoord ‘Sport verenigt Nederland’. Voor Inclusief sporten en bewegen is de ambitie dat ‘iedere Nederlander een leven lang plezier kan beleven aan sporten en bewegen’. Sporten en bewegen is niet voor iedereen vanzelfsprekend. Mensen ervaren belemmeringen door leeftijd, lichamelijke of geestelijke gezondheid, etnische achtergrond, seksuele geaardheid of sociale positie.
Het coronavirus raakt ook mensen voor wie de aansluiting bij sport en de maatschappij niet vanzelfsprekend is. Gezinnen met een laag inkomen kunnen nog moeilijker geld besteden aan sport, door financiële onzekerheid. Anderhalve meter afstand houden is lastig voor mensen met een verstandelijke beperking, omdat ze niet begrijpen waarom dit nodig is. En voor ouderen zijn veel beweegactiviteiten (tijdelijk) gestopt. Terwijl deelnemen juist voor deze groepen zo belangrijk is vanwege de positieve effecten op bijvoorbeeld gezondheid en sociale contacten.
Buurtsportcoaches
Buurtsportcoaches spelen een belangrijke rol bij het in beweging brengen en houden van kwetsbare groepen, ook in coronatijd. Binnen de RIVM-kaders verbinden zij vraag naar en aanbod van sport en bewegen. In het land zien we verschillende initiatieven: van gymnastieklessen voor ouderen via de telefoon tot ondersteuning van scholen bij het verzorgen van de sportlessen.
En nu er weer stap voor stap gestart wordt met georganiseerd sporten en bewegen, kunnen buurtsportcoaches sportaanbieders ondersteunen om dit goed en veilig te doen. In de Handreiking Opstarten met buurtsportcoaches en Covid19 wordt aan de hand van vragen en antwoorden diverse tips en mogelijkheden beschreven.
Lees meer
Vind hier je informatie over sporten en bewegen tijdens de corona-aanpak:
- Adviezen van het RIVM en maatregelen van de Rijksoverheid, kijk op RIVM of Rijksoverheid.nl.
- Coronavirus en sport met een reeks veelgestelde vragen: kijk op NOC*NSF.
- Uitleg over coronavirus in eenvoudige taal via Steffie website, bijvoorbeeld over bewegen: “Het is belangrijk om te blijven bewegen. Voel je je goed? Dan kun je bijvoorbeeld alleen of met iemand anders een wandeling maken. Ook buiten sporten mag weer. Ga naar rustige plaatsen en houd twee grote stappen afstand van iedereen.”..
- GoldenSports: samen buiten bewegen voor 65-plussers.