Zo denken paralympische topsporters over de weg naar gelijkwaardigheid

In het nieuwe topsportbeleid van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en NOC*NSF vormen paralympische en valide topsport samen ‘de topsport’. Gelijk en gelijkwaardig. Maar dat is de papieren werkelijkheid. In de praktijk loopt paralympische sport op sommige onderdelen mijlenver achter. Het Mulier Instituut onderzocht de meningen van paralympische topsporters over het creëren van meer gelijkwaardigheid.

De paralympische topsport groeit en krijgt steeds meer aandacht in media, onderzoek en beleid. Toch bestaat er nog een kloof tussen de posities van olympische en paralympische topsporters, vooral op het gebied van media-aandacht en bekendheid bij het grote publiek. Het Mulier Instituut interviewde veertien paralympische topsporters en vroeg hen hoe de paralympische topsport aantrekkelijker kan worden gemaakt voor fans, media en sponsoren. Het doel is om zo de volgende stappen naar de gewenste en beloofde gelijkwaardigheid te zetten.

Soms nog ondergeschoven kindje

Alle paralympische topsporters zijn van mening dat paralympische topsport momenteel niet gelijk en niet gelijkwaardig is aan olympische topsport. Een belangrijke reden daarvan is het salaris dat sporters verdienen en de aandacht die de bond aan de paralympische topsport geeft. “Kijk, ik verdien 15.000 euro voor mijn gouden medaille, en een valide sporter 30.000 euro. En een valide sporter die verdient nog 5 tot 8 ton per jaar. Ik krijg 30.000 per jaar. Dat is niet gelijk”, zegt een van de geïnterviewden

Ook in media-aandacht is de paralympische topsport nog niet gelijk. De paralympische topsporters benoemen dat de paralympische topsport aantrekkelijker wordt als er meer media-aandacht voor is. Via de algemene (sociale-)mediakanalen en via de sociale media van de sporters zelf.

Rolmodellen om niveau te verhogen

De paralympische sporters pleiten voor meer gecombineerde evenementen, meer WK’s en EK’s tegelijk met valide sporttoernooien. Dat helpt voor de zichtbaarheid en kan ertoe bijdragen dat er meer paralympische rolmodellen komen, zeggen de sporters. Zij zien ook daar een belangrijke rol voor de media. Rolmodellen helpen de sport naar een hoger niveau te tillen. Hun bekendheid zorgt ervoor dat kinderen met een beperking sneller met de mogelijkheden om te sporten in aanraking komen. Nu leren kinderen met een beperking pas op latere leeftijd hun sport kennen en beginnen ze ook later met sporten, volgens de respondenten.

Steeds professioneler

Een aantal sporters denkt dat de bekendheid van de paralympische topsport in de maatschappij groeit als het niveau zou verbetereren en de ontwikkeling van de paralympische topsport zou doorzetten, zoals dat ook gebeurde met de valide topsport. “Ik denk ook dat paralympische sporters steeds beter begeleid worden. Als je de tijden op de Paralympische Spelen in Rio de Janeiro en Tokio op bijvoorbeeld de 100 meter vergelijkt: het is allemaal sneller geworden. Dus ja, het wordt steeds professioneler.”

Om steeds professioneler te worden, hebben sporters extra ondersteuning nodig, vooral in de vorm van menskracht. Bijvoorbeeld voor het aftikken van een zwemmer met een visuele beperking als die bij de rand van het bad is. “Ik moet bij elke training ‘getapt’ worden. Dus twee mensen aan de badrand die mij op mijn hoofd tikken als ik bij het keerpunt ben. Dat is niet te doen als je 20 uur per week zwemt.” Bij het streven naar gelijkwaardigheid –specifieke voorzieningen en aandacht voor sporters waar zij dat nodig hebben – past dus meer ondersteuning voor paralympische topsporters.

Indeling in klassen lastig te begrijpen

Volgens de sporters wordt de paralympische topsport ook aantrekkelijker als de classificatie wordt vereenvoudigd. Nu zijn de vele verschillende klassen vaak lastig te begrijpen voor toeschouwers. De respondenten pleiten voor minder klassen en vinden het prima als daarmee de paralympische topsportwereld harder wordt. “Ook in de valide sportwereld zijn enorme verschillen. Als jij 1,65 meter bent, kun je nooit de beste worden in NBA. Daar gaat ook niemand over zeuren. Dus ik vind het een heel gehandicapt concept dat we zeggen dat het eerlijk moet zijn. Want het is nooit eerlijk”, zegt een van de sporters.

Aanbevelingen

Als paralympische topsport gelijkwaardig aan de valide topsport wil worden, moet er aandacht komen voor de volgende aspecten:

Ondersteun de paralympische topsporters: bij zowel trainingen en wedstrijden als media-optredens.
Organiseer meer topsportevenementen voor valide en paralympische topsporters: dit vergroot de zichtbaarheid en aantrekkelijkheid van de paralympische topsport.
Denk na over aanpassingen om de paralympische topsport zichtbaarder en begrijpelijker te maken: de vele klassen zijn soms lastig te begrijpen.
Luister naar de paralympische topsporters: zij hebben veel ideeën voor hoe we de sport gelijkwaardiger kunnen maken.

Lees meer over het onderzoek: Naar een gelijkwaardige paralympische topsport