Spring naar content

‘Door verenigingen te ontzorgen, kunnen zij zich richten op de sport’

Een nominatie voor ‘Sportaccommodatie van het jaar’ is een beloning én aanmoediging tegelijk. Ter inspiratie vertellen de genomineerden van 2024 hoe het nu gaat met hun verduurzamingstraject en delen ze hun beste adviezen. In dit artikel: Sportpark De Eendracht in Amsterdam.

“Eigenlijk kwam het wel goed uit dat we geen eerste, maar tweede werden.” Zo blikt Menso de Maar – directeur-bestuurder van het Amsterdamse sportpark De Eendracht – terug op de Sportaccommodatie van het Jaar Verkiezing van 2024. “Als je eerste wordt, lijkt het een soort van ‘klaar’. De tweede prijs is een goede aanmoediging voor iedereen om door te gaan en het nog beter te doen.”

Signaal dat we goed bezig zijn

De Maar: “De prijs geeft intern en extern een impuls aan wat we doen op gebied van duurzaamheid. Wij zijn een stichting en hebben het onderhoud en exploitatie van het sportpark zelf in beheer. De gemeente Amsterdam is eigenaar en onze belangrijkste stakeholder. Deze tweede plaats is ook richting hen een signaal dat we goed bezig zijn. Bovendien is het goed voor het draagvlak voor duurzaamheid binnen de bijna veertig verenigingen die actief zijn op ons sportpark.”

‘Verenigingsfut’ was eruit

Sportpark De Eendracht in stadsdeel Nieuw-West, is ruim 22 hectare groot. Toen De Maar er begon was het sportpark sterk verouderd en eigenlijk alleen in gebruik voor voetbal en rugby. Ook kampte het met leegstand en was de ‘verenigingsfut’ er behoorlijk uit. Het tij is inmiddels volledig gekeerd.

De Eendracht is nu een multifunctioneel, vernieuwend en ondernemend sportpark. Gerund door een semi-professionele organisatie van ongeveer 30 mensen, waarvan er 25 een afstand tot de arbeidsmarkt hebben. De grootste spelers zijn de sportverenigingen, gevolgd door andere sportaanbieders en een aantal andere organisaties zoals een moedernetwerk, de Vereniging voor Besloten Vervoer, Tuinen van West en de Moskee Al Ihsane.

Drie hoogtepunten van verduurzaming

De Maar: “We hebben binnen De Eendracht nu vijf clusters: voetbal, rugby, overige sporten, het sociaal maatschappelijke cluster en overig. Iedere maand hebben we een bijeenkomst voor alle veertig gebruikers. Dan bespreken we actuele zaken, visie en planvorming. Zo halen we ook van onderaf ideeën op en komen we samen tot iets moois.” De Maar deelt drie hoogtepunten van wat De Eendracht de afgelopen jaren al bereikte op het gebied van verduurzaming.

  • “Allereerst het captatienet – of warmtenet – dat we onder een groot deel van ons natuurrugbyveld hebben aangelegd. Het Nationaal Rugby Centrum Amsterdam (NRCA) is daarop aangesloten. Een warmtewisselaar met drie warmtepompen houdt het gebouw in de winter warm en in de zomer koel. Een ander voordeel van het natuurgrasveld is dat we er vaak op kunnen spelen; inmiddels bieden we op dat veld al zo’n tien verschillende sporten aan. Ook liggen er zonnepanelen op het dak van het NRCA. Omdat we grootverbruiker zijn, zijn die rendabel: met de opbrengst warmen we het captatienet weer verder op.”
  • “Een ander hoogtepunt is de ontwikkeling van de buurtsportclub voor kwetsbare doelgroepen. Zo bieden we moslimvrouwen sportactiviteiten, maar doen we dat enigszins afgeschermd en hebben we een docente die ook moslim is. Ook organiseren we activiteiten voor kinderen met een beperking, samen met hun broertjes en zusjes – terwijl de ouders op dat moment een themamiddag hebben.”
  • “Ook ben ik trots op onze elektrische buurtbus, die overal in de wijk mensen ophaalt en naar ons sportpark brengt. Daar is écht behoefte aan.”

Noodgedwongen samenwerken

“We ondervinden ook weleens weerstand als het gaat om onze verduurzamingsplannen”, vertelt De Maar. “We hebben vier voetbalclubs op ons sportpark, allemaal met hun eigen achtergrond, culturele identiteit en gebouwtjes. Die gaan het op deze manier financieel niet redden. Dus moeten ze gaan samenwerken. Voor hen is dat heel lastig. Maar wij weten door onze ervaring met ons sportverzamelgebouw – Spark United – waarin tien clubs gevestigd zijn, dat samenwerken juist heel goed werkt. We hebben de clubs ontzorgd, waardoor zij zich kunnen concentreren op hun sport. Die verenigingen doen het dan ook heel goed.”

Energieneutraal in 2028

Ook recent is weer het nodige in gang gezet. De Maar: “Afgelopen jaar hebben we op twee velden na – die volgen in 2025 – alle kunstgras- en natuurvelden voorzien van ledverlichting. In juni hebben we onze visie op biodiversiteit gedeeld. Die werken we nu uit in een inrichtings- en exploitatieplan. Dat moet dit jaar nog klaar zijn. Ook zijn we begonnen met het automatisch beregenen vanuit de sloot en hebben we een begin gemaakt met een plan voor energieopslagsysteem op het sportpark. Het ontwerp voor batterijopslag is er, we zijn nu nog bezig met de juiste financiering. We zijn echt goed op weg!”

De Maar en zijn team richten zich op 2028; dan wil Sportpark De Eendracht volledig energieneutraal zijn en van het gas af zijn. Het visiedocument ligt er. “We gaan eerst aan de slag met de vijf decentrale gebouwen op ons terrein. Die dateren uit de jaren zestig en tachtig en zijn sterk verouderd. We onderzoeken nu nog: gaan we ze verduurzamen en renoveren? Of zetten we er hele nieuwe gebouwen neer? Ook hebben we nog een niet-duurzaam rugby gebouw. Dat breken we af en voegen we samen met het Nationaal Rugby Centrum, door het er tegenaan te bouwen.”

Stel je open voor samenwerking

De Maar is intussen gepokt en gemazeld op het gebied van verduurzaming en kent als geen ander de lessons learned. Expertise en samenwerking zijn wat hem betreft sleutelwoorden. “Er is zoveel expertise binnen je vereniging of organisatie. Vraag het uit, gebruik het en stel je open voor samenwerking. Dat laatste is misschien nog wel het allerbelangrijkste. Alles wat we alléén wilden doen qua verduurzaming, is mislukt. Als we echter keken naar de aanwezige behoefte van verenigingen en organisaties en gingen samenwerken, dan lukte het ons allemaal wel.” En wat heeft De Eendracht gedaan met het prijzengeld? “In december bestonden we als stichting 12,5 jaar. We hebben het prijzengeld ingezet om dat feestelijk te vieren!”