Het Kenniscentrum als verenigingscoach voor jouw sportieve verduurzamingscarrière

Hoe kan ik jou als verenigingsbestuurder enthousiast maken en inspireren om jouw sportaccommodatie succesvol te verduurzamen? Dat is een vraag die ik mezelf als projectmanager vaak stel. En nu ik ook voor het Kenniscentrum Sport & Bewegen werk, doe ik dat bijna dagelijks. Zelfs, of moet ik zeggen juist in dit coronatijdperk.

Sportverenigingen hebben wel wat anders aan hun hoofd. Staan in de overlevingsstand en doen er van alles aan om niet om te vallen. Verduurzaming? Ja, misschien ooit een keer. Als het dak vervangen moet worden, of de ketel het begeeft. Maar nu niet. Als bestuurder heb je in deze periode raad en daad nodig. Van alle kanten en op allerlei manieren. Het is de tijd van bezinning, van nieuwe plannen maken en naar de toekomst kijken. Pak dan ook een moment om heel goed na te denken over de verduurzaming van je sportaccommodatie.

Het stappenplan verduurzaming is net schaatsen. Het is vallen, opstaan en vooral doorzetten.

Stappenplan met 6 fases

Ken je ons stappenplan al, dat je fase voor fase meeneemt in het hele traject? En heb je al eens gekeken op ons kennisplatform? Hier vind je onder andere, goede voorbeelden bij andere verenigingen. Daarnaast kun je een beroep doen op mijn bouwkennis voor een succesvolle projectmatige aanpak. Ik neem je graag mee in die aanpak van verduurzaming.

Dat doe ik aan de hand van mijn schaatscarrière. Dat was ook vaak vallen, meteen weer opstaan en vooral doorzetten. Het stappenplan verduurzaming sportaccommodaties is een leidraad en bestaat uit zes fases. De initiatieffase, het projectplan opstellen, de onderzoeksfase en afstemming, besluitvorming, offertetraject en financiering, de realisatiefase en de evaluatie en bijsturen.

Je nek uitsteken

Ik heb jarenlang geschaatst op hoog niveau. Ik was een sprinter, specialiseerde mij in de supersprint en werd meerdere keren Nederlands kampioen. Ik heb daar veel voor moeten doen, nog meer voor moeten laten. Ik heb mijn nek uitgestoken en daarbij regelmatig mijn kop gestoten. In het verduurzamingstraject is dat niet anders. Het verduurzamen van je sportaccommodatie is een kwestie van een lange adem, van risico’s die je als bestuurder neemt (je nek uitsteken) en dingen die soms mis kunnen gaan (je kop stoten).

Fase 1: belang van een goede start

In de eerste fase moet je als bestuurder enthousiast zijn en inspiratie hebben. Je zoekt medestanders, goede voorbeelden en informeert naar een duurzaamheidsvisie van de vereniging. Daarbij gaat het om budget, om het mandaat en om inzicht te krijgen in de staat van je accommodatie. In het stappenplan spreek ik van de Meerjaren Onderhouds Planning.

Met die zogenaamde routekaart weet je de conditie van je huidige gebouwen en welke (grote) onderhoudsklussen of vervangingen er wanneer uitgevoerd moeten worden. Dit is allemaal belangrijk voor een goede start van het hele project. ik vergelijk het weer met de sport: de schaats moet op de goede manier het ijs in, voor de juiste afzet en de eerste meters.

Ik trainde bij de langebaan selectie van het Gewest Zuid-Holland. Ook daar had je vragen als: Wat hebben we als team nodig? Hoe is de huidige staat en situatie van de ploeg? Hoe zijn de verhoudingen en wie mag de beslissingen nemen? Ik had te maken met ploeggenoten, mijn medestanders en met een trainer die een visie heeft als het gaat om het team. En we moesten weten wat de financiële mogelijkheden waren.

Fase 2: als team werken aan een plan

Bij de volgende stap – belangrijk om te weten is dat de fases in elkaar doorlopen of elkaar soms overlappen – gaat het om het projectplan. Dat bestaat uit toets- en beslissingsmomenten richting bestuur of een stuurgroep, de behoefte aan kennis en een kostenoverzicht.

De parallel met een schaatsploeg is ook nu weer zichtbaar. Je werkt als team op basis van een vooraf opgesteld plan: met doelstellingen, je meet en test regelmatig en je stelt bij. Ook houd je de ploeg eigenaar op de hoogte, haalt kennis in huis die je zelf niet hebt en die een sponsor bijvoorbeeld wel heeft en zorgt ook nu weer dat je je financiën op orde hebt.

Fase 3: afstemmen met de gemeente

De derde fase is de onderzoeksfase en afstemming. Die doe je samen met de gemeente. Of je de accommodatie nou in eigendom hebt of huurt. Voor de ambities van de vereniging is het belangrijk om te weten welke duurzaamheidsplannen de gemeente heeft gemaakt of aan het ontwikkelen is. Wat staat er bijvoorbeeld in het lokale sportakkoord? Welke verduurzamingsmaatregelen zijn er al gedaan?

Subsidies, juridisch advies en ook het in kaart brengen van vervangingsmomenten ten opzichte van de onderhoudsplanning spelen in deze fase een vooraanstaande rol. Daarnaast is communicatie van groot belang. Die is eigenlijk de ‘groene’ draad door het hele duurzaamheidstraject. Communiceer helder over wat er gaat veranderen en per wanneer. En ook wat dit voor de leden betekent. Maar benadruk vooral dat ze onderdeel zijn van een sportvereniging die haar verantwoordelijkheid neemt, een moreel appèl doet op iedereen en die zich op de toekomst voorbereidt. Vier ook samen de successen in de verduurzaming!

Fase 4: besluitvorming

Dat laatste is in een sportteam enorm belangrijk. Je hebt een plan, je weet wat je te doen staat en je zorgt dat alle randvoorwaarden vooraf goed ingevuld zijn. En na behaalde resultaten mag iedereen dat weten en vier je het samen, voordat je weer doorgaat naar de volgende fase. In dit stappenplan is dat de fase van besluitvorming, offertetraject en financiering. De vierde fase. Die ligt heel erg in het verlengde van stap drie. Het is een kwestie van de mogelijkheden en doelstellingen nog meer op elkaar afstemmen. Je gaat, om maar even in schaats termen te blijven, nooit over één nacht ijs.

Fase 5: aan de slag met leden, bezoekers en gebruikers

Stap vijf is de realisatiefase: dé stap naar het uitvoeren van de genomen verduurzamingsmaatregelen. Daarbij gaat het niet alleen maar om het plaatsen van installaties of de daadwerkelijke aanpassingen. In het hele stappenplan draait het juist om de organisatie, om de omstandigheden, maar vooral om de mensen. De leden, de gebruikers en de bezoekers. Zij moeten weten hoe ze straks bewust en duurzaam gebruik moeten maken van jouw sportaccommodatie.

Fase 6: op naar de finishlijn

Dat brengt mij bij de laatste fase: evaluatie en bijsturing. Zijn je doelstellingen behaald? Hoe heb je daar naartoe gewerkt? En moeten onderdelen van je plan anders? Eén conclusie is op voorhand al wel te trekken. Verduurzaming van je sportaccommodatie is een gedragsverandering die de nodige tijd kost, met het jaar 2050 als voorlopige finishlijn. Want dan moet volgens het Klimaatakkoord de CO2-uitstoot met 95 procent verminderd zijn ten opzichte van 1990.

Het is een investering in zowel heden als toekomst, met een juiste mindset die vanaf nu moet gelden. Bij elke vervanging, verbetering, vernieuwing of wat dan ook, moet je je als verenigingsbestuurder afvragen: is dit de juiste keuze met het oog op 2050? Dit stappenplan zorgt voor de goede richting, de juiste koers en een compleet overzicht wat te doen. Kenniscentrum Sport & Bewegen helpt jou daarbij als verenigingscoach voor je sportieve verduurzamingsscarrière.

Meer lezen?

• Het Stappenplan Verduurzaming Verenigingen.
• Meer informatie over verduurzamen voor verenigingen.