Aanwijzing om krachtig af te zetten leidt tot betere prestatie zwemestafette

Topzwemmers die tijdens een estafettewissel de opdracht meekrijgen zo hard mogelijk af te zetten van het startblok, leggen de eerste 7,5 meter sneller af dan degenen die de opdracht krijgen zo snel mogelijk te wisselen. De overnametijd daarentegen verbeterde door beide aanwijzingen.

De vier beste sporters bij elkaar zetten voor een estafette maakt nog niet dat een estafette succesvol verloopt. Een optimale prestatie hangt in grote mate af van een goede wissel tussen de sporters. Optimaal wisselen kan zelfs een op papier minder snel team tot een medaillekandidaat maken.

Ook bij de zwem-estafettes zijn de wissels essentieel. Maar hoewel wisselen belangrijk is, blijkt toch dat zwemmers nauwelijks verschillende tactieken uitproberen om zo snel en effectief mogelijk te wisselen. Meestal krijgen de zwemmers de opdracht: “wissel zo snel mogelijk”. Met andere woorden; zorg dat er zo weinig mogelijk tijd zit tussen het aantikken van de zwemmer in het water en het loskomen van het startblok van de volgende zwemmer. Dit leidt tot een snellere overnametijd.

Of een andere opdracht wellicht leidt tot een betere wisseltactiek en zwemstart, is nu onderzocht door de Duitse sportwetenschapper Fischer en zijn collega’s.

Krachtig afzetten

Topzwemmers die de opdracht meekrijgen zo hard mogelijk van het startblok af te zetten leggen de eerste 7,5 meter sneller af dan degenen die de opdracht krijgen zo snel mogelijk te wisselen. Dit scheelt gemiddeld ongeveer 0,12 seconde. De Duitse onderzoekers hebben twee groepen van ieder twaalf zwemmers onderzocht. Beide groepen verbeterden hun startprestaties al nadat zij vier dagen lang een half uur per dag specifiek trainden op het wisselen. Waar de “snel wissel”-groep 0,1 seconde winst behaalde tijdens de start, was dit voor de “krachtig afzetten”-groep gemiddeld 0,22 seconde. Beide groepen verbeterden hun overnametijd met gemiddeld 0,16 seconden.

De zwemmers die zo krachtig mogelijk moesten afzetten kregen na de wissel de maximale kracht die zij bij de afzet leverden te horen, terwijl de andere groep informatie over de wisseltijd kreeg. Enkele dagen expliciet trainen op de startprocedure leidt al tot een verbeterde overname. Het risico op een valse start is bij beide methodes even groot en vrouwen en mannen verbeteren hun startprestatie en hun overnametijd evenveel.

Conclusie

Gericht trainen op het wisselen tijdens een estafette verbetert de prestatie. Dit is wellicht niet zo verassend, maar het is belangrijk om te weten dat de opdracht die een zwemmer krijgt een belangrijke rol speelt. Zich alleen richten op snel wisselen levert minder tijdswinst op dan de opdracht om zo krachtig mogelijk af te zetten. Blijkbaar proberen zwemmers toch al zo snel mogelijk over te nemen, ook als ze de opdracht krijgen zo krachtig mogelijk af te zetten.