Acute massage werkt herstelbevorderend

Onlangs verscheen in verschillende media het bericht dat “massage de spier ook van binnenuit herstelt”. Dit bericht is gebaseerd op een onderzoek waarin objectief de effecten van massage zijn onderzocht.

Topsport Topics heeft het originele onderzoeksartikel doorgenomen en gaat na of de gemaakte claims terecht gemaakt zijn en in welke context ze geplaatst moeten worden.

Massage wordt in de sportwereld vaak toegepast om na zware inspanning de spierpijn te verminderen en de spieren weer ‘los te maken’. Ook wordt verondersteld dat het blessures kan tegengaan. Veel van het onderzoek dat tot op heden is uitgevoerd naar de effecten van massage is echter subjectief van aard geweest. Dat wil zeggen: de gemasseerde proefpersonen moesten zelf aangeven wat de effecten van de massage waren geweest. Een onderzoeksgroep uit Canada heeft nu voor het eerst objectief onderzoek gedaan naar de effecten van acute massage in de spier.

Om uitspraken te kunnen doen over de effecten van acute massage hebben elf gezonde mannelijke proefpersonen (gemiddeld 22 jaar) gedurende zeventig minuten een uitputtingstest uitgevoerd op een fietsergometer. Tien minuten na de inspanning werd willekeurig één van beide benen gemasseerd en het andere been met rust gelaten. Zowel direct na de massage als na een rustperiode van 2,5 uur werd uit beide bovenbenen een spierbiopt genomen (m. vastus lateralis). Bij elke proefpersoon werden dus gegevens verzameld over zowel het gemasseerde been als het niet gemasseerde been. De spierbiopten werden op een unieke plek afgenomen, waarbij de onderlinge afstand van de opeenvolgende biopten maximaal drie centimeter was. In de spierbiopten is gekeken naar ontstekingsfactoren en enzymen die te maken hebben met de synthese van mitochondriën.

Uit de resultaten blijkt dat de acute massage ertoe leidde dat de ontstekingsreactie minder was en dat de aanmaak van mitochondriën gestimuleerd was. Dit laatste wijst op een potentiële toename van de energieproductie. Na de massage werd geen verhoogde afvoer van afvalstoffen en lactaat gevonden. Ook de opname van glucose veranderde niet door de massage.

De resultaten wijzen erop dat acute massage direct na een uitputtende inspanning een positieve bijdrage levert aan het herstel van de spier. Daarnaast is, in tegenstelling tot wat vaak in de praktijk wordt verondersteld, geen effect gevonden op de afvoer van afvalstoffen en lactaat. Hoewel dit natuurlijk mooie conclusies zijn, kleeft er toch een nadeel aan het afnemen van spierbiopten. Wanneer een spierbiopt is afgenomen en geanalyseerd kan alleen een uitspraak gedaan worden over het weefsel van het afgenomen spierbiopt zelf. Het omliggende weefsel is immers niet onderzocht. Crane et al. lijken op dit punt toch een beetje in een valkuil te stappen. Zij stellen namelijk dat de ontstekingsreactie na massage verminderd is en dat dit ook geldt voor weefsel dat minder goed doorbloed is zoals pezen en spier-peesovergangen. Echter, dit type weefsel hebben zij niet onderzocht en daar kunnen zij dan ook geen harde uitspraken over doen.

Hoewel een acute massage het herstel dus lijkt te bevorderen, kan uit het onderzoek van Crane et al. niet geconcludeerd worden wat de effecten op lange termijn zijn en wat de effecten van herhaalde massage zijn.