Adviezen voor het beter nemen van strafschoppen

Mentale en technische training kunnen voetballers helpen om strafschoppen beter te nemen. Het vergroten van het zelfvertrouwen, het trainen van het kijkgedrag en het omgaan met wedstrijdspanning zijn hierbij belangrijk. Ook kan een van tevoren vastgestelde spelersvolgorde voor het nemen van de strafschoppen prestatiebevorderend werken.

Winst bij strafschoppen is niet door toeval bepaald

Sommige spelers en coaches denken dat de uitkomst van strafschoppenseries in het voetbal op toeval berust. Wellicht lijkt dit ook zo voor bijvoorbeeld het Nederlandse team dat tijdens de strafschopserie op het WK in Brazilië in 2014 de halve finale van Argentinië verloor. Een statistische analyse van strafschopseries in de afgelopen jaren lijkt echter op het tegendeel te wijzen. Succes bij het nemen van strafschoppen lijkt daarom wel degelijk te beïnvloeden. Wood en collega’s hebben in deze literatuurstudie wetenschappelijke informatie verzameld over de manieren waarop dit kan.

Zelfvertrouwen

Een gebrek aan zelfvertrouwen in combinatie met grote wedstrijdspanning kan de prestatie bij het nemen van strafschoppen verslechteren. Voetballers die bang zijn om niet te scoren, nemen vaak verkeerde beslissingen. Zij laten zich bijvoorbeeld afleiden door de doelman, schieten te gehaast of proberen de doelman te misleiden door niet te kijken waar zij zullen schieten. Dit heeft echter een negatief effect op de prestatie en vergroot de kans dat de spelers de bal in het midden van het doel of naar de keeper schieten. Strafschoppen die hard in een bovenhoek van het doel geschoten worden zijn praktisch onhaalbaar voor een doelman, zelfs als deze weet waar de bal heen gaat. Dit is volgens de auteurs daarom de beste strategie om een strafschop te nemen.

Mentale training en kijkgedrag

Spelers zouden het nemen van strafschoppen specifiek moeten oefenen. Hierbij moeten zij leren om een persoonlijke routine te creëren. Hierbij kunnen zij gebruik maken van mentale technieken zoals zichzelf aanmoedigen met van tevoren gekozen positieve korte zinnen (“self-talk”), concentratieoefeningen of inbeeldingstechnieken (“mental imagery”). Ook moeten voetballers optimaal kijkgedrag (ook wel “quiet eye” genoemd) aanleren, waarbij zij de blik richten op de plek waar de bal heen moet. Dit zou echter wellicht op de lange termijn teveel informatie aan de keeper kunnen verschaffen. Goed oefenen verhoogt niet alleen de kans dat spelers precies goed in de bovenhoek schieten, maar ook hun zelfvertrouwen. Indirect kan een beter zelfvertrouwen de prestatie bij strafschoppen verbeteren. Daarnaast kan het van tevoren bepalen van de volgorde waarin spelers de strafschoppen zullen nemen de onzekerheid bij spelers doen verminderen. Het is ook nuttig om de strafschoppen onder spanning te oefenen. Dit kan bijvoorbeeld door een competitie te organiseren, hoewel deze druk natuurlijk lager blijft dan tijdens zeer belangrijke wedstrijden.

Conclusie

Mentale en technische training kunnen het zelfvertrouwen en de prestatie bij het nemen van strafschoppen verbeteren. Het is daarom aan te raden om het nemen van strafschoppen te oefenen en aandacht te hebben voor mentale technieken die spelers vlak voor het nemen van een strafschop kunnen toepassen.