Behandeling pijnklachten bij paralympische sporter is maatwerk

Veel paralympische sporters hebben (chronische) pijnklachten en er zijn veel methoden die worden ingezet om deze klachten te verminderen. Slechts een deel hiervan is echter bewezen effectief. Uiteindelijk is de optimale behandeling niet alleen afhankelijk van het soort aandoening, maar ook van het individu. Dit maakt de behandeling maatwerk.

Veel van de aandoeningen waar paralympische sporters mee leven gaan gepaard met (chronische) pijnklachten. Pijn heeft zijn weerslag op het leven van elk mens, dus ook op die van een sporter. Het is logisch dat pijnklachten een optimale prestatie in de weg staan. Vandaar dat een internationale groep onderzoekers verschillende gehanteerde pijnbehandelingen onder de loep heeft genomen en heeft onderzocht welke werkelijk bewezen effectief zijn.

Vertalen naar de sport

De onderzoekers concluderen dat er zeer weinig studies zijn uitgevoerd naar pijnbestrijding bij paralympische sporters. Zij veronderstellen echter dat behandelmethoden die onderzocht zijn bij niet-sporters eventueel ook hun meerwaarde kunnen hebben voor paralympische sporters.
Het literatuuronderzoek richt zich op pijn bij amputaties, cerebrale parese (CP) en dwarslaesies. 

Amputaties

Vijftig tot tachtig procent van de mensen met een amputatie ervaart fantoompijn. De meest effectieve methode om fantoompijn te lijf te gaan is met behulp van spiegeltherapie of virtual reality. Dit activeert het ontregelde hersengebied dat het geamputeerde ledemaat aanstuurde, waardoor de pijn afneemt.

Er zijn studies waaruit blijkt dat hypnose pijn kan bestrijden, maar er is ook onderzoek verschenen waarin geen positief effect van hypnose is gevonden. Er is amper bewijs dat elektrostimulatie van de hersenen of zenuwen, fantoompijn kan verminderen.

Cerebrale parese

Ruim tachtig procent van de mensen met CP ervaart pijn. Hoewel de meest succesvolle interventies om pijn bij mensen met CP te verminderen beweegtherapie en massage zijn, blijken deze het minst gebruikt te worden door mensen met CP. Eén van de populairdere behandelmethode is de zogenaamde biofeedback, een therapie waarbij mensen proberen meer controle te krijgen over onbewuste processen, zoals ademhaling en hartfrequentie. Deze vorm van therapie blijkt echter aanzienlijk minder succesvol als het gaat om pijnbestrijding. 

Dwarslaesies

Bijna tachtig procent van de mensen met een dwarslaesie ervaart pijn. Electrostimulatie van de hersenen via de schedel blijkt bij deze mensen een effectieve methode te zijn om pijn te behandelen. Psychologische behandeling, zoals cognitieve gedragstherapie en hypnose kunnen bij deze groep ook effectief zijn. Hierbij moet worden opgemerkt dat hypnose alleen werkt bij zenuwpijn. Therapie waarbij iemand een beweging moet voorstellen kan bij mensen met zenuwpijn leiden tot een verergering van de klachten.

Tot slot

In deze samenvatting zijn opereren en medicatie als behandelmethode buiten beschouwing gelaten, omdat het gebruik hiervan zeer individueel bepaald is en omdat bepaalde medicatie ook op de dopinglijst voorkomt. Een sporter kan meer informatie hierover inwinnen bij de (sport)arts.

De onderzoekers benadrukken dat voor elk individu uitgezocht moet worden wat werkt. Deze samenvatting is dan ook alleen bedoeld om een overzicht te geven van zaken waaraan iemand kan denken bij pijnbestrijding en een beeld te schetsen van de kans op succes. Logischerwijs zal een paralympische sporter te allen tijden keuzes moeten maken in samenspraak met een arts.