Beter presteren op een placebo?

Door geneesmiddelenonderzoek weten we al decennia lang dat een placebo ervoor kan zorgen dat mensen zich beter voelen. In de sport kunnen placebo’s ook tot een positief effect leiden. Een groep experts uit verschillende wetenschappen publiceerde onlangs een overzicht van de huidige kennis omtrent placebo’s in de sport.

Hoe werkt het placebo-effect?

Het slikken van een placebo kan daadwerkelijk een meetbare reactie opleveren. Er zijn twee manieren waarop het placebo-effect kan werken. Enerzijds kan het innemen van een placebo een gunstig effect hebben doordat mensen eerdere positieve ervaringen hebben met het middel. Aan de andere kant kan het placebo-effect werken doordat men een bepaalde reactie verwacht op het middel dat wordt ingenomen. In beide gevallen zijn dezelfde hersengebieden actief als wanneer er ook daadwerkelijk een werkzame stof is ingenomen. De hersenen reageren onder andere door neurotransmitters zoals dopamine aan te maken.

In de praktijk

Het placebo-effect vindt alleen plaats als een sporter ook echt gelooft dat het middel werkt. Als een sporter nog geen ervaring heeft met het middel, moet de werking van het middel nauwkeurig omschreven worden om een reactie te veroorzaken. Simpelweg vertellen dat het pilletje wel eens zou kunnen helpen volstaat niet. “Uit onderzoek is gebleken dat inname van zes miligram zorgde voor een verbetering van twee tot drie procent van de eindtijd op een tijdrit bij zeer goed getrainde wielrenners” zal effectiever zijn.

De sporter moet ook vertrouwen hebben in degene die het middel voorschrijft: de kans dat het placebo-effect optreedt is groter als een professor of een ervaren coach het middel voorschrijft dan wanneer dat door een jongere teamgenoot of een student gebeurt.

Hoewel het voorschrijven van een placebo tot betere prestaties kan leiden is het niet zonder bezwaren. Naast ethische bedenkingen omtrent het ‘foppen’ van sporters is er een kans dat een sporter mentaal afhankelijk wordt van het middel en minder goed presteert als hij of zij geen toegang meer heeft tot het placebo.

Lees meer over placebo

• Placebo’s onder de loep in Sportgericht
• Ruime meerderheid topsporters is voor het gebruik van placebo’s