Biomechanische oorzaken van voorstekruisbandletsels

Voorstekruisbandletsels (VKL) bij niet-contactsporten hebben vaak een biomechanische oorzaak. Landingen met gestrekte of gedraaide knieën vergroten de kans op blessures, een voorovergebogen romp verlaagt deze kans juist. Training van de kniebuigers, evenwicht en landingstechniek zijn daarom nuttig ter preventie van VKL.

Zeventig procent van de VKL treedt op bij non-contactsporten, bijvoorbeeld tijdens landingen, snelle wendingen en plotseling afremmen. Vrouwen hebben een 6 tot 8 keer grotere kans op een kruisbandblessure dan mannen. De positie van verschillende lichaamssegmenten en de krachten die zijn uitgeoefend op de botten, pezen en spieren, spelen een grote rol in het optreden van deze blessures. Hughes schreef daarom een review over de biomechanische processen die kunnen leiden tot VKL.

Spierkracht

Bij het neerkomen op de grond helpen de kniebuigers (hamstrings) de voorste kruisbanden om de knie te stabiliseren. Ook spelen de spieren in het bekken (abductoren en adductoren) een rol bij de optimale plaatsing van de knieën. Bij sommige sporters is de verhouding in kracht tussen de kniebuigers en de kniestrekkers (quadriceps) niet evenwichtig (H:Q ratio kleiner dan 0,8). Bij anderen zijn de spieren simpelweg niet sterk genoeg om de krachten die op de knie worden uitgeoefend, te weerstaan. Hierdoor is er bij het lopen of landen teveel speling in het kniegewricht, wat een VKL tot gevolg kan hebben.

Been- en lichaamshouding

Het blijkt dat de kruisbanden de meeste kracht te verduren krijgen als de knie bij het landen bijna geheel gestrekt is. Ook loopt een sporter meer risico op een blessure als de knieën niet recht boven de voeten staan maar naar binnen (X-benen) of naar buiten gedraaid (O-benen). Een sporter van wie het bovenlichaam naar links of rechts helt ten opzichte van de benen heeft ook een groter risico op VKL. Dit komt geregeld voor bij het plotseling veranderen van richting. Een grote buiging van de romp (romp naar voren) verlengt de hamstrings en helpt daarmee de hamstrings de knie te stabiliseren. Het naar voren buigen van de romp is daarom een beschermende factor, maar dit is niet altijd mogelijk.

Wedstrijdsituaties

De lichaamshouding bij bijvoorbeeld het neerkomen op de grond is vaak getest in gecontroleerde laboratoriumsituaties. Hughes denkt dat die niet altijd representatief zijn voor de snelle en krachtige bewegingen die sporters uitvoeren. Uit sommige studies blijkt dat de positie van de beensegmenten inderdaad anders is als sporters onverwacht van richting moeten veranderen of moeten afremmen. Het lijkt dus nuttig om het risico op ACL-blessures ook te onderzoeken in wedstrijdsituaties.

Advies

De kans op VKL is te verkleinen door het verbeteren van landingstechnieken. Hierbij moeten atleten leren landen met rechte maar niet gestrekte knieën, naar voren gebogen romp en met de romp niet opzij hellend. Ook kan het versterken van de kniebuigers en evenwichts- en behendigheidstraining het risico op blessures verminderen.