Blessurepreventie tool voor sporters met een fysieke beperking

Inclusie en diversiteit in sport krijgen de laatste jaren veel aandacht in Nederland. Met de toename van sporters met een fysieke beperking is het aspect ‘gezond sporten’ enorm belangrijk! Blessurepreventie is hier een groot onderdeel van. Recent onderzoek laat zien hoe je blessurepreventie met de TIPAS tool op maat kan aanbieden aan sporters met een fysieke beperking.

Noodzaak voor preventie

Uit eerder onderzoek blijkt dat er wereldwijd momenteel maar drie blessurepreventie tools bestaan voor sporters met een fysieke beperking terwijl het aantal blessures bij deze sporters drie keer zo hoog ligt (^1,2). Sporters kunnen nu advies op maat ontvangen dankzij een recentelijk ontwikkelde online toegankelijke blessurepreventie tool; de TIPAS tool. 

De blessurepreventie tool 

De TIPAS tool is een geavanceerd monitoringsysteem dat sporters ondersteunt bij het bewaken van hun gezondheid en prestaties (³). Wekelijks vullen sporters een korte vragenlijst in. Hierdoor is er inzicht in hoe het met de sporters gaat. Maakt de sporter minder trainingsuren of is de prestatie omlaag gegaan, dat kan een aanwijzing zijn voor een blessure of ziekte. Bij een vermoeden van een klacht stelt de tool aanvullende vragen om de aard en ernst van de klacht nauwkeurig te bepalen. Op deze manier  wordt snel ingeschat of de sporter in goede conditie verkeert, lichte klachten heeft, of mogelijk ernstigere gezondheidsproblemen ervaart.

Op maat gemaakt advies

Wanneer een klacht wordt gedetecteerd, biedt de tool direct op maat gemaakte preventieve adviezen. Deze adviezen houden rekening met de ernst van de klacht, het type sport, en de fysieke beperking van de sporter (^3,4). Voor sporters met specifieke aandoeningen, zoals een dwarslaesie, neuromusculaire aandoeningen of het gebruik van een prothese, wordt gericht advies geboden. Denk aan advies over huidhygiëne bij het sporten met een prothese of het herkennen van spierpijn die mogelijk wijst op een ernstigere onderliggende oorzaak. Deze gepersonaliseerde aanpak maakt de TIPAS tool geschikt voor een breed scala aan sporters, van recreanten tot topsporters, en draagt bij aan een goed blessuremanagement van de sporter (^5,6).

Een belangrijk uitgangspunt van de TIPAS tool is de balans tussen belasting en belastbaarheid. De tool helpt sporters te begrijpen hoe ze hun fysieke inspanningen over de week kunnen verdelen om overbelasting te voorkomen. Dit advies is cruciaal, omdat fysieke belasting zich niet alleen beperkt tot sportactiviteiten, maar ook voortkomt uit dagelijkse taken. Door inzicht te bieden in deze balans, draagt de tool bij aan een meer holistische benadering van gezondheidsmanagement en blessurepreventie.

Bewustwording 

Sporters die de TIPAS-tool gebruikten, hadden zo’n 10% minder blessures en zo’n 10% minder ziektes (⁷).  Een belangrijke verklaring, die na gesprekken met de sporters naar voren is gekomen, is  bewustwordings. Het wekelijks invullen van vragenlijsten stimuleert de sporter om meer aandacht te besteden aan zijn/haar lichamelijke toestand, waardoor mogelijke klachten eerder worden opgemerkt. Voor sporters die gewend zijn aan een leven met pijn en het continu moeten compenseren van hun beperking is het waardevol om tijdig signalen van klachten, blessures, of ziektes te herkennen en daarop in te spelen.

Context is de sleutel

De context van de sporter is key als het gaat om preventie (^6,8). Zeker voor sporters met een fysieke beperking hebben de activiteiten in het dagelijks leven enorme invloed op belasting en herstel. Het advies: praat met je sporters over belastingindeling! 

Praktische tips samengevat:

• Monitoring van gezondheid: enorm belangrijk! Sporters leren beter het herkennen van vroege tekenen van klachten, hierdoor is het tijdig bijzijn mogelijk. 
• Het bewust worden van het lichaam is misschien wel belangrijker dan het advies. Als een sporter goed kan aanvoelen wat het lijf nodig heeft, hoeft een coach of medisch expert alleen te ondersteunen. 
• De tool helpt sporters om eerder hulp te zoeken. Wanneer er vanuit de tool advies werd gegeven om medische hulp te vragen, waren sporters minder bezwaard om dit ook daadwerkelijk te doen. 
• Primaire preventie is niet interessant. Wie heeft er zin om stil te staan bij preventie als je je goed voelt? Praat met sporters over wat voor hen belangrijk is en probeer preventie in dat thema te gieten.  

Wat is de volgende stap?

Geïnteresseerd om de TIPAS tool te proberen? Dat kan binnenkort! Houd het platform Uniek Sporten in de gaten (Home | Uniek Sporten | Sporten met een handicap!). Binnenkort is de TIPAS tool voor iedere sporter met een fysieke beperking gratis te gebruiken op dit platform. Nieuwsgierig naar het onderzoek of andere vragen? Stel ze aan onderzoeker Sietske Luijten (s.luijten@amsterdamumc.nl).