Burnout bij coaches gelinkt aan perfectionisme en extrinsieke motivatie

Erg perfectionistische coaches hebben vaker burnout-kenmerken dan minder perfectionistische coaches. Daarnaast blijkt dat coaches die extrinsiek gemotiveerd zijn, en dus vooral gericht zijn op succes en minder op het ontwikkelen van hun sporters, hoger scoren op een burnoutvragenlijst. Dit blijkt uit een literatuurstudie naar dit vaak nog onderbelichte onderwerp in de sport.

Het fenomeen burnout heeft de laatste decennia meer en meer aandacht gekregen in de sportwereld en dan vooral burnout bij sporters. Het is een probleem dat nogal eens de kop op steekt, vooral in de topsportwereld. Topsporters die niet alleen fysiek maar ook mentaal tot het uiterste moeten gaan hebben het risico dat ze een burnout oplopen.

Hoewel er steeds meer aandacht komt voor burnout bij topsporters, blijkt er maar relatief weinig (wetenschappelijke) aandacht voor burnout bij topcoaches. Dat is opvallend omdat ook zij geregeld onder grote druk staan. Zo hebben ze onregelmatige werktijden, moeten ze veel reizen en zijn er vaak hoge verwachtingen over het presteren van hun pupillen. Om een beeld te krijgen van de risicofactoren voor een burnout bij sportcoaches hebben Duitse onderzoekers deze factoren aan de hand van een literatuurstudie op een rij gezet.

Risicofactoren

Persoonlijkheidskenmerken zoals de mate van perfectionisme maar ook de manier waarop een coach communiceert met sporters hebben invloed op hoe hoog een coach scoort op een burnoutvragenlijst. Zo blijkt dat extreem perfectionisme tot hogere scores kan leiden op deze vragenlijst maar ook voor coaches die weinig empathisch zijn en weinig complimenten geven is dit het geval. Daarnaast is de soort motivatie van een coach een factor die ertoe kan leiden dat een burnout eerder op de loer ligt. Coaches die intrinsiek gemotiveerd zijn en vooral als doel hebben hun sporters verder te ontwikkelen scoren lager op burnout-vragenlijsten. Dit in tegenstelling tot hun collega’s met een meer extrinsieke motivatie die vooral coachen voor het succes, om prijzen te winnen.

Naast persoonlijksheidskenmerken van een coach zijn er ook externe factoren die van invloed zijn op het al dan niet hebben van burnout-kenmerken. Zo kan de soort sport een risicofactor zijn voor hoge scores op de genoemde vragenlijsten. Het blijkt dat sporten die “groot” zijn in het land van de coach bij uitstek een risico vormen voor het krijgen van een burnout. Bij zulke sporten is de media-aandacht vaak groot en de supportersaanhang omvangrijk; met een grotere druk om te presteren als gevolg. Verder blijkt dat een goed sociaal vangnet van familie en vrienden een belangrijke rol speelt bij het voorkomen van een burnout. Conflicten in de familie of vriendenkring kunnen juist leiden tot hogere scores op burnout-vragenlijsten.

Tot slot

Hoewel de onderzoekers in deze literatuurstudie niet vermelden hoeveel coaches werkelijk een burnout oplopen, geeft de studie wel inzicht in de risicofactoren. Het is dan ook belangrijk voor sportbonden om bijvoorbeeld bij trainerscursussen en bij evaluatiemomenten met coaches het fenomeen burnout bespreekbaar te maken, coaches hierover voor te lichten en een vinger aan de pols te houden. Dit laatste kan bijvoorbeeld in samenspraak met een sportpsycholoog.