Effect nitraat is afhankelijk van aerobe capaciteit duursporter

Italiaans onderzoek laat zien dat het innemen van nitraat, de werkzame stof in onder andere rode bietensap, alleen bij atleten met een kleine tot gemiddelde aerobe capaciteit tot een betere prestatie leidt. Hoewel de aerobe capaciteit deels erfelijk bepaald is, speelt fysieke training ook een grote rol. Daarmee is het vermoeden bevestigd dat goedgetrainde atleten geen baat hebben bij nitraat.

Bietensap/nitraat

Nadat de eerste onderzoeksresultaten uit 2007 lieten zien dat het innemen van nitraat de duurprestatie kan verbeteren, zijn zowel de sport- als de wetenschappelijke wereld geboeid door het onderwerp. Dat is mede veroorzaakt door de vele studies die de onderzoeksgroep van Professor Andrew Jones van de universiteit van Exeter heeft verricht naar het effect van het nitraatrijke rode bietensap. Nu inmiddels de nodige studies gepubliceerd zijn, lijken de resultaten er op te wijzen dat nitraat bij atleten met een grote aerobe capaciteit niet tot een betere prestatie leidt. Het verschil in effect van de inname van nitraat tussen goed en redelijk getrainde sporters is tot op heden echter niet binnen één studie onderzocht. Daar hebben Italiaanse onderzoekers nu verandering in gebracht.

Matig vs. redelijke vs. goed getraind

Aan deze studie deden 21 mannelijke proefpersonen mee van gemiddeld 22,5 jaar. Hun maximale zuurstofopname (VO2max) liep uiteen van 28-81 ml/kg.min. Alle proefpersonen kregen in een willekeurige volgorde gedurende 6 dagen 500 ml water waarin ongeveer 5,5 mmol nitraat was opgelost, of 500 ml water met een placebo. Vervolgens ondergingen de proefpersonen meerdere tests waaronder een 3 kilometer hardlooptest op een 400-meterbaan, en een submaximale test op de loopband. Na 14 dagen kregen de proefpersonen het drankje dat ze nog niet hadden gehad en zijn alle testen herhaald.

Bij het analyseren van de resultaten zijn op basis van de VO2max van de proefpersonen drie groepen gecreëerd: een matig getrainde groep (n=8, VO2max: 28-44 ml/kg.min); een redelijk getrainde groep (n=7, VO2max: 46-57 ml/kg.min) en een goed getrainde groep (n=6, VO2max: 64-81 ml/kg.min). De matig en redelijk getrainde proefpersonen liepen sneller nadat ze nitraat hadden ingenomen, respectievelijk 14:46 min vs. 15:14 min en 12:03 min vs. 12:14 min op de 3 kilometer. Daarnaast blijkt dat de matig en redelijk getrainde proefpersonen als gevolg van het nitraat een lager zuurstofverbruik hadden bij een submaximale inspanning. De goedgetrainde proefpersonen ondervonden op beide tests geen enkel effect. Zij liepen de 3 kilometer gemiddeld in 10:28 min.

Tot slot

De resultaten van deze studie, waarin voor het eerst sporters met een uiteenlopende aerobe capaciteit zijn onderzocht, bevestigen het vermoeden dat het effect van nitraat op de sportprestatie afhankelijk is van de getraindheid van de sporter. Hierbij lijkt het effect van nitraat ‘begrensd’ op een maximale zuurstofopname van ongeveer 60 ml/kg.min. Dit komt overeen met de conclusie van een literatuuroverzicht dat Topsport Topics heeft geschreven voor Sportgericht, ongeveer één jaar geleden (zie hier). Overigens is het tot op heden nog steeds niet helemaal duidelijk waarom nitraat wel werkt bij minder goed getrainde sporters en waarom het niet werkt bij goed getrainde sporters.

Gezien de resultaten van deze studie is het opmerkelijk dat het toonaangevende Australian Insitute of Sport (AIS) onlangs rode bietensap / nitraat heeft toegevoegd aan hun lijst van supplementen waarvan bewezen is dat ze werken. Hoewel het AIS wel stelt dat het gebruik geïndividualiseerd moet plaatsvinden, wekken ze wel de suggestie dat het gebruik sowieso tot een betere prestatie leidt, ongeacht de getraindheid van de sporter. Dat blijkt mede op basis van deze studie onterecht.