Effect van cafeïne bij explosieve inspanning niet duidelijk

Het effect van cafeïne op de prestatie bij team- en racketsporten is nog onduidelijk. Dit blijkt uit 2 studies bij getrainde volleybalsters en badmintonners. Hoewel de volleybalsters beter presteerden op sprong- en sprinttests na cafeïne dan na een placebo, bleek dit voor topbadmintonners niet te gelden.

Cafeïne

Cafeïne kan een positief effect hebben op duurprestaties (zie bijvoorbeeld dit factsheet). Dit komt waarschijnlijk door stimulering van het centrale zenuwstelsel, een verhoogde afgifte van adrenaline en/of een vermindering van de gevoelens van vermoeidheid. Of cafeïne ook een positief effect kan hebben op de prestatie bij teamsporten of racketsporten is echter niet goed bekend. Een Spaanse onderzoeksgroep heeft daarom de effecten van het innemen van een energiedrank met 3 mg cafeïne per kg lichaamsgewicht bij topbadmintonners en getrainde volleybalsters onderzocht.

Sportprestatie

Zestien topbadmintonners en 13 getrainde volleybalsters, die allen gewoonlijk geen tot zeer weinig koffie dronken, namen deel aan deze studie. Zij deden allen tweemaal dezelfde tests en een gesimuleerde wedstrijd in hun sport (met 7 dagen ertussen). In willekeurige volgorde kregen zij voorafgaand aan de tests een energiedrank met 3 mg cafeïne per kg lichaamsgewicht of eenmaal een vergelijkbaar smakende placebodrank. Deze hoeveelheid cafeïne kwam bij de badmintonners en volleybalsters overeen met respectievelijke ongeveer 220 mg en 200 mg cafeïne (ongeveer kopjes koffie). De tests bestonden onder andere uit sprongtests zoals een “squat-jump”, sportspecifieke sprongen zoals een smash, en een wendbaarheidstest met herhaalde sprints in verschillende richtingen. Tijdens de gesimuleerde wedstrijden hebben de onderzoekers geprobeerd om de prestatie te bepalen aan de hand van de verplaatsing van de sporters in het veld en door videobeelden van de wedstrijd te analyseren en het aantal gemaakte punten en fouten te tellen.

De badmintonners presteerden na inname van cafeïne alleen beter op de sprongtests uit stand (tussen de 5 en 6%) en het aantal verplaatsingen tijdens de gesimuleerde wedstrijd. Bij hen is geen verschil gevonden in wedstrijdprestatie, sprintsnelheid of spronghoogte bij een smash. De volleybalsters daarentegen presteerden na het innemen van cafeïne beter op zowel de sprongtests (tussen de 3 en 5%) als de wendbaarheidstest met herhaalde sprints. Tijdens de gesimuleerde wedstrijd maakten zij daarnaast minder fouten na het drinken van cafeïne.

Conclusie

Hoewel de methoden in beide studies zeer vergelijkbaar waren, is er bij volleybalsters wel en bij badmintonners geen positief effect gevonden van de inname van cafeïne op de gesimuleerde wedstrijdprestatie en sportspecifieke tests. Waarom de cafeïne bij de volleybalsters wel en bij de badmintonners geen positief effect lijkt te hebben is echter onduidelijk. Uit voorgaande studies blijkt soms wel en soms geen positief effect van cafeïne bij explosieve inspanning (zie bijvoorbeeld het factsheet). Het is daarom te overwegen om inname van cafeïne te proberen bij een training en te zien of er een positief effect optreedt. Wel moeten sporters dans rekening houden met mogelijke bijwerkingen zoals mogelijk lichte slaapproblemen of een iets toegenomen nervositeit.