Effect van slaapproblemen op het welzijn van topatleten

Slaapgebrek heeft op korte en lange termijn een negatieve invloed op de sportprestatie: het concentratie- en reactievermogen en gevoelens van pijn en vermoeidheid raken verstoord. Ook de energiehuishouding en spieropbouw raken door slaapgebrek ontregeld. Voeding speelt echter geen grote rol bij het voorkomen van slaapproblemen, concludeert de Australische onderzoekster Halson in dit review.

Uit onderzoek bij sporters blijkt dat meer slaap ook bij atleten zonder slaapklachten kan leiden tot prestatieverbetering. Slaapproblemen hebben een negatief effect op de sportprestaties. Duursporters bijvoorbeeld presteren slechter na slaapgebrek, doordat zij zich sneller uitgeput voelen. Ook speelt slaap een belangrijke rol bij cognitieve processen zoals het leren van nieuwe bewegingen, concentratie en het nemen van juiste beslissingen. Slaapgebrek kan daarom leiden tot een verhoogde kans op blessures. Ook worden atleten met slaapgebrek vaker ziek.

Hormoon- en energiehuishouding

Op de lange termijn heeft de slaapkwaliteit effect op verscheidene hormoonsystemen in het lichaam. Deze systemen reguleren bijvoorbeeld de energievoorraden en hongergevoelens. Atleten met slaapgebrek kunnen meer zin krijgen in koolhydraatrijk voedsel, of hebben juist geen eetlust meer. Ook processen die betrokken zijn bij de spieropbouw en –herstel raken door slaapgebrek ontregeld. Slaapproblemen kunnen ook de afgifte van hormonen die een rol spelen bij stress verstoren. Dit kan bijvoorbeeld psychische problemen geven.

Effect van voeding op slaap

Uit onderzoek blijkt dat de invloed van voeding op slaap niet erg groot is. Het effect van de samenstelling van maaltijden heeft hooguit een klein effect op de slaapkwaliteit. Met de slaapkwaliteit bedoelt men niet alleen de duur van de slaap, maar ook hoe diep een atleet slaapt en hoe vaak de slaap verstoord is. Omdat de effecten van voeding op slaap klein zijn, kunnen atleten zonder slaapproblemen eten zoals zij gewend zijn. Wel blijkt uit onderzoek dat het innemen van te weinig voedsel (bijvoorbeeld door een streng dieet) slaapproblemen kan veroorzaken. Het innemen van supplementen met daarin bijvoorbeeld tryptofaan, melatonine of valeriaan om slaapgebrek tegen te gaan, lijkt niet veel positieve effecten te hebben maar wel mogelijk vervelende bijwerkingen.

Conclusie

Slaapproblemen hebben een negatieve invloed op belangrijke processen in het lichaam die een rol spelen bij onder andere de energie- en hormoonhuishouding. Het lijkt niet mogelijk om met behulp van voeding slaapproblemen voorkomen. Hiervoor zijn andere methoden zoals een verbetering van de slaapcondities zoals een regelmatig slaap- waakritme en een koele, donkere slaapkamer (zie hier voor meer adviezen voor slaapverbetering) en wellicht aanpassing van de persoonlijke gewoonten van atleten beter geschikt.