Hoe belangrijk zijn tegenslagen voor de ontwikkeling van een talent?

Veel medaillewinnaars geven aan dat grote tegenslagen tijdens hun carrière er aan hebben bijgedragen dat ze uiteindelijk de top hebben gehaald. Het lijken echter niet de tegenslagen zelf te zijn die het verschil maken, maar hoe de sporters daar mee omgaan.

Iedereen heeft in zijn leven te maken met tegenslagen, zo ook topsporters. Soms zijn deze tegenslagen sportgerelateerd en soms liggen deze meer in de privésfeer. Daarnaast zijn ze soms zeer ingrijpend en soms is het minder ernstig. Er overlijden dierbaren, je valt buiten een selectie of je raakt zwaar geblesseerd. Allemaal gebeurtenissen die, in ieder geval op korte termijn, hun weerslag hebben op de prestatie van een sporter.

Er zijn onderzoekers die beweren dat deze tegenslagen noodzakelijk zijn om de absolute top te halen. Zij kwamen tot deze conclusie nadat ze gouden medaillewinnaars vroegen wat er aan heeft bijgedragen dat ze uiteindelijk de beste van de wereld zijn geworden. Hierop gaven de sporters aan dat tegenslagen hen dusdanig gevormd hebben, dat ze daardoor uiteindelijk de absolute top hebben kunnen bereiken.

Kort door de bocht

De conclusie van deze onderzoekers lijkt echter te kort door de bocht. Sporters die de absolute top niet halen krijgen ook te maken met tegenslagen, en toch halen ze de top niet. Als tegenslagen op zichzelf niet het verschil maken, wat dan wel? De toppers geven niet voor niks aan dat tegenslagen hebben bijgedragen aan hun uiteindelijke succes.

Gedrag

Het onderscheid lijkt hem te zitten in hoe een sporter met deze tegenslagen omgaat. Vaak gebruiken mensen de uitspraak “What doesn’t kill me, makes me stronger”. Het is echter belangrijk om te weten dat die tegenslagen een topsporter geregeld wél de das omdoen. Het is niet iedereen van nature gegeven een heftige gebeurtenis zo te verwerken dat het uiteindelijk zelfs kan bijdragen aan een betere prestatie. Eigenschappen die belangrijk zijn om deze positieve draai aan tegenslagen te kunnen geven zijn onder andere: zelfdiscipline, doorzettingsvermogen, wilskracht en het vermogen om succes op de lange termijn te zien.

In de praktijk

Deze eigenschappen zijn tot een bepaalde hoogte te trainen. Zo kan een trainer bepaalde uitdagingen bedenken die bijvoorbeeld het doorzettingsvermogen en de wilskracht prikkelen. Een voorbeeld hiervan is een keer laten meetrainen met een oudere selectie. Een trainer kan er ook voor kiezen sporters af en toe onverwacht een extra training te laten doen of een fysiek zware test te laten afleggen.

Het gezamenlijk opstellen van doelen en bespreken hoe om te gaan met onverwachte gebeurtenissen is hierbij essentieel. Om dit goed te monitoren is de hele begeleidingsstaf, inclusief de ouders van jonge talenten, belangrijk. Door geregeld evaluatiemomenten in te lassen met de staf en met de sporter, is het mogelijk bij te sturen waar nodig. Hierdoor zal een sporter beter om kunnen met tegenslagen in de toekomst.

samengevat op verzoek van NOC*NSF