Koelen tijdens inspanning kan duurprestatie verbeteren

Sporters kunnen hun prestatie in de hitte verbeteren door hun hoofd nat te maken. Deze vorm van koeling zorgt voor een verminderd gevoel van warmte en vermoeidheid, waardoor sporters zich langer of intensiever kunnen inspannen. Het verlagen van de temperatuur van het hele lichaam lijkt niet noodzakelijk voor een prestatieverbetering.

De Nederlandse wielrenners zullen het zelden zo warm gehad hebben als tijdens het wereldkampioenschap wielrennen in 2016 in Qatar. Ook tijdens de Olympische Spelen in Tokyo in 2020 zullen sporters te maken krijgen met zeer warme weersomstandigheden.

Voor duursporters kan dit kan slecht nieuws zijn, omdat zij door de warmte vaak minder goed presteren. Dit komt doordat sporten in een warme omgeving niet alleen de temperatuur van de huid verhoogt, maar ook die binnen in het lichaam. Als deze zogenoemde kerntemperatuur teveel stijgt, leidt dit tot prestatieverlies.

Door voorafgaand aan de prestatie het lichaam te koelen, is het mogelijk om de kerntemperatuur te verlagen. Hierdoor duurt het langer voordat een kritieke waarde tijdens de inspanning daarna overschreden wordt. Een sporter kan zich dan in een warme omgeving iets langer of intensiever inspannen, waardoor de prestatie verbetert.

Interessant genoeg is de sportprestatie in de hitte ook te verbeteren zonder de kerntemperatuur te laten dalen, als sporters hun huid of hoofd koelen. Tijdens het sporten een dergelijke koelmethode gebruiken, heet ook wel “mid-cooling”. Of dit voor sporters nut heeft, hebben onderzoekers uit Australië en Qatar uitgezocht door 20 studies over dit onderwerp te analyseren.

Koelen tijdens inspanning

Sporters kunnen een prestatie in de hitte verbeteren door water over hun hoofd gieten of hun gezicht besproeien. Dit bleek uit de analyse van Stevens en collega’s.

De onderzoekers concluderen dat lokale koeling van het hoofd voldoende is om sporters beter te laten presteren. Sporters kunnen dus ook baat hebben bij vormen van koeling die geen invloed hebben op hun kerntemperatuur.

Uit de geanalyseerde studies bleek dat een vermindering van het gevoel van warmte en van vermoeidheid maakte dat sporters een bepaalde inspanning langer konden volhouden en daardoor ook beter presteerden.

Stevens en collega’s denken dat het subjectieve gevoel van verkoeling de belangrijkste oorzaak van de verbeterde sportprestatie is. Zo bleek zelfs het besproeien van het gezicht met een zeer kleine hoeveelheid water een positief effect te hebben, zonder dat dit tot een noemenswaardige daling van de temperatuur van het hoofd leidde.

Sporters kunnen dus volgens de onderzoekers in de hitte beter presteren dankzij een gevoel van verkoeling, ook als de lichaamstemperatuur in werkelijkheid erg hoog dreigt te worden.

Conclusie

Het koelen van het gezicht of het hoofd tijdens het sporten kan de prestatie in de hitte verbeteren. Dit is voornamelijk te danken aan een gevoel van verkoeling, dat niet altijd samenhangt met de werkelijke kerntemperatuur. Omdat het koelen van enkel het hoofd niet voldoende beschermt tegen oververhitting van het lichaam, zou dit kunnen leiden tot warmtestuwing. Daarom is het aan te raden om verschillende koelingsstrategieën tijdens trainingen of minder belangrijke wedstrijden voorzichtig uit te proberen.

Of topsporters ook hun prestatie kunnen verbeteren dankzij “mid-cooling” is echter niet helemaal zeker omdat er nog geen studies zijn uitgevoerd bij topsporters.