Misleidende informatie kan prestatie verbeteren

Het verschaffen van onjuiste informatie kan de sportprestatie bevorderen. Het beïnvloeden van psychische factoren zoals de motivatie en het zelfvertrouwen met behulp van een placebo, complimenten of gemanipuleerde videobeelden is hierbij het efficiëntst. Dit blijkt uit een literatuurstudie naar het effect van misleiding op de prestatie van sporters.

Manieren van misleiding

Er zijn verschillende manieren om de prestatie van atleten te beïnvloeden door middel van misleiding. Denk bijvoorbeeld aan het onverwacht aanpassen van de af te leggen afstand, de tijdsduur van de inspanning of het aantal herhalingen. Hiervoor gebruikt men bijvoorbeeld te snel of te langzaam lopende klokken of gemanipuleerde hartfrequentiemeters. Ook is het mogelijk om atleten te misleiden met behulp van psychologische informatie zoals een placebo of feedback. Williams en collega’s hebben een overzichtsartikel geschreven over de effecten van verschillende soorten misleiding op de prestatie van de atleet.

Misleiding met fysieke maten

Wanneer de atleten werden misleid over de afgelegde afstand of tijd, leidde dit meestal niet tot een betere prestatie. Het is mogelijk dat dit kwam doordat in de betreffende studie de verschillen in de werkelijke en de weergegeven getallen te groot waren. Atleten met veel ervaring vertrouwen vaak meer op hun eigen gevoel dan op de foutieve informatie die zij krijgen, en merken het snel als de verschafte informatie niet klopt. Zij zijn daardoor niet gemakkelijk te misleiden. Minder ervaren sporters zijn wel te misleiden, maar dit leidt lang niet altijd tot een betere prestatie. Sporters die dankzij de misleiding bijvoorbeeld intensiever van start gingen, raakten eerder uitgeput. Alleen als de misleiding zeer klein is (tot 2% verschil in vermogen) is het mogelijk om duursporters te misleiden en een kleine prestatieverbetering te bewerkstelligen.

Misleiding met psychologische informatie

Hoewel misleiding met behulp van foutieve fysieke informatie meestal niet tot prestatieverbetering leidt, zijn er wel positieve effecten gevonden van misleiding met behulp van psychologische beïnvloeding. Zo kan een coach de atleet laten geloven dat de inspanning hem dankzij een placebo makkelijker af zal gaan. Hierdoor spant een atleet zich mogelijk intensiever in. Dit kan de duurprestatie positief beïnvloeden, mits de atleet deze intensiteit kan volhouden. Ook het manipuleren van de motivatie of emoties van een sporter kunnen een positief effect hebben op de prestatie. Positieve gedachten kunnen de aandacht van een atleet afleiden van fysieke ongemakken en daardoor het subjectieve gevoel van vermoeidheid (RPE) verlagen. Hierdoor kan een atleet zich intensiever inspannen. Al dan niet foutieve positieve feedback of wedstrijdsucces kan bijvoorbeeld de RPE en de (toekomstige) prestatie verbeteren. Zelfs het projecteren van een fictieve en minder goed presterende tegenstander, bijvoorbeeld met behulp van videobeelden, kan een positief effect op de prestatie hebben.

Conclusie

Liegen over de intensiteit of duur van de inspanning heeft waarschijnlijk geen positief effect op de sportprestatie. Wel blijkt dat misleiding waardoor een atleet zich beter voelt of gemotiveerd raakt, tot betere prestaties kan leiden.