Negatief lichaamsbeeld, sociale media en psychische problemen verhogen risico op dopinggebruik

Ontevredenheid over het lichaam, blootstelling aan fitnessposts op sociale media en psychische problemen – zoals angst en depressie – vormen belangrijke risicofactoren voor dopinggebruik in de sport. Dat blijkt uit een recente overzichtsstudie. Semiprofessionele en oudere topsporters, die vaak onder druk staan of het einde van hun carrière naderen, zijn waarschijnlijk extra kwetsbaar voor deze risico’s.

Hoewel het moeilijk is om het aantal dopinggebruikers in de sport vast te stellen, wijzen eerdere schattingen op percentages tussen de 14% en 39% onder internationale topsporters. Om het aantal dopinggebruikers te verminderen en de preventie te verbeteren, is het belangrijk om te begrijpen welke factoren bijdragen aan dopinggebruik, of juist beschermen hiertegen.

Sinds de laatste analyse van risicofactoren voor dopinggebruik in 2014 zijn er veel nieuwe studies verschenen. Een groep internationale onderzoekers analyseerde daarom alle studies naar risicofactoren voor dopinggebruik gezamenlijk opnieuw. Zij publiceerden hun bevindingen in het vooraanstaande tijdschrift British Journal of Sports Medicine.

Ontevredenheid over lichaam

Sporters die ontevreden zijn over hun lichaam hebben een verhoogd risico op dopinggebruik. Dit geldt bijvoorbeeld voor sporters die veel bezig zijn met hun uiterlijk of eetproblemen hebben. Ook sporters die op (sociale) media vaak worden blootgesteld aan fitness en lichaamsidealen, of die kampen met psychische problemen – zoals angst en depressie – hebben een hoger risico. 

Alcohol en sigaretten

Sporters die supplementen en bepaalde middelen zoals alcohol en sigaretten gebruiken, lopen ook een verhoogd risico op dopinggebruik. Hoewel supplementgebruik vaak samen voorkomt met dopinggebruik, betekent dit niet dat het gebruik van supplementen sporters direct aanzet tot dopinggebruik. 

Normen en waarden

De onderzoekers bevestigen dat dopinggebruik van sporters samenhangt met persoonlijke factoren, zoals normen en waarden, motivatie en niet sociaal gedrag, zoals het eerdere onderzoek ook heeft aangetoond. Sporters met een positieve houding ten opzichte van doping, die angst hebben om te verliezen of agressie tonen, hebben bijvoorbeeld een verhoogd risico op dopinggebruik.

Ook blijven omgevingsfactoren belangrijk. Normen en waarden binnen het team of van de coach, net als sociale normen over doping, blijken opnieuw risicofactoren te zijn. Sporters die dopinggebruik binnen hun team als normaal beschouwen of er minder bezwaren tegen hebben, lopen bijvoorbeeld een groter risico om zelf doping te gebruiken.

Beschermende factoren

Sporters met positieve normen en waarden ten opzichte van doping, en die het vertrouwen hebben dat ze ook zonder doping kunnen, hebben een lager risico op dopinggebruik. Ook helpen een flexibele en taakgerichte instelling van sporters, en een omgeving waarin ze gestimuleerd worden om zelf beslissingen te nemen, bij het weerstaan van doping.

Het samenspel van risicofactoren en beschermende factoren bepaalt uiteindelijk of een sporter de intentie heeft om doping te gebruiken of daadwerkelijk overgaat tot gebruik. Bewustzijn van risico- en beschermende factoren is een eerste stap die sporters kan helpen de verleiding en druk tot dopinggebruik te weerstaan.