Perfectionisme hoeft niet slecht te zijn

Perfectionistische gedachten kunnen zowel een positief als negatief effect hebben. Als het perfectionisme van jonge sporters ertoe leidt dat zij ambitieuze doelen kiezen, heeft dit geen negatieve gevolgen. Bij talenten die zich zorgen maken over onvoldoende presteren, staat het perfectionisme daarentegen de prestatie in de weg. Deze sporters hebben vaker last van negatieve emoties en een laag zelfvertrouwen.

Perfectionisme heeft een slechte reputatie, omdat het vaak samengaat met problemen zoals stress en burn-out bij sporters en coaches (zie bijvoorbeeld hier). Er bestaan echter belangrijke verschillen in de aard van perfectionisme. Sommige perfectionistische sporters kiezen voor ambitieuze doelen en doen veel moeite om deze vervolgens te realiseren. Daarentegen leidt perfectionisme bij andere sporters tot de angst dat hun prestatie niet goed genoeg zal zijn. Deze tweede vorm van perfectionisme kan leiden tot ongewenste, negatieve emoties. In een Duitse studie is onderzocht op welke manier het perfectionisme van jonge sporters zich uit, en welke emotionele gevolgen dit heeft.

Perfectionisme en negatieve gevoelens

Jonge sporters hebben weinig last van hun perfectionisme als dit leidt tot het kiezen en realiseren van ambitieuze doelen. In dat geval is de kans ook klein dat zij tijdens het seizoen veel negatieve gevoelens ontwikkelen.

Talenten die zich daarentegen veel zorgen maken dat hun prestatie ondermaats is, zijn op een negatieve manier perfectionistisch. Dit leidt ertoe dat zij veel last hebben van negatieve emoties, een laag zelfvertrouwen, gevoelens van hopeloosheid, pessimisme en een slecht humeur. De negatieve gedachten over de sport en hun prestatie zijn bij deze groep sporters al aanwezig aan het begin van het seizoen, en de ernst ervan neemt gedurende de eerstvolgende drie maanden toe.

Dit is gevonden door Madigana en collega’s bij 106 talentvolle sporters van ongeveer 17 jaar oud uit onder ander basketbal, voetbal en zwemmen. De sporters vulden aan het begin van het seizoen en drie maanden later een vragenlijst in over hun perfectionisme en negatieve gevoelens voor hun sport.

Conclusie

Sporters die ambitieuze doelen kiezen en hoge eisen aan zichzelf stellen, hebben niet vanzelfsprekend ook last van hun perfectionisme. Hoewel bekend is dat perfectionisme vaak samengaat met problemen zoals stress en burn-out, blijkt uit deze studie dat sommige sporters op een positieve manier perfectionistisch kunnen zijn en dat dit niet tot negatieve gevolgen hoeft te leiden. Volgens de auteurs is de aard van het perfectionisme van aanzienlijk groter belang voor de prestatie en de mentale gezondheid van sporters dan de mate van perfectionisme.