Rugnummers volgens leeftijd kunnen helpen tegen geboortemaandeffect

Als voetbaltalenten rugnummers dragen op volgorde van oud naar jong (met een 1 voor de oudste speler en het hoogste nummer voor de jongste) selecteren talentscouts vaker relatief jonge spelers. De rugnummers helpen om het geboortemaandeffect, waarbij scouts vaker relatief oude jongens kiezen, tegen te gaan.

Coaches en talentscouts selecteren meestal de grootste en sterkste spelers voor hun jeugdteams. Dit zogenaamde geboortemaandeffect heeft als gevolg dat relatief oude spelers, dus degenen die in het begin van het selectiejaar geboren zijn, vaker deel uitmaken van een talentprogramma. Het voordeel van deze relatief oudere spelers verdwijnt echter als alle spelers uitgegroeid en volwassen zijn. Dan blijken zelfs de relatief jonge spelers vaak het best te presteren (zie bijvoorbeeld hier).

Met de gehanteerde korte-termijn strategie bestaat dus de kans dat talent verloren gaat. Coaches krijgen daarom vaak het advies om zich bewust te zijn van dit effect, en relatief jonge spelers te beoordelen op hun te verwachten toekomstige prestatie en niet alleen op lichaamslengte of –bouw.

Uit onderzoek blijkt echter dat het effect erg hardnekkig is, en dat het informeren van coaches over dit fenomeen niet voldoende is om hun selectiegedrag aan te passen (lees bijvoorbeeld hier). David Mann en Pleun van Ginneken van de VU Amsterdam hebben in deze studie uitgezocht of het mogelijk is om de keuzes van voetbalscouts wel in het voordeel van kleinere en jongere spelers te beïnvloeden.

Rugnummers op leeftijdsvolgorde

Als voetbaltalenten rugnummers dragen die weergeven hoe oud zij zijn in vergelijking met hun teamgenoten (de oudste spelers krijgt het nummer 1 en de jongste speler het hoogste nummer), blijken talentscouts vaker relatief jonge spelers te selecteren voor een jeugdteam. De scouts hebben echter een duidelijke voorkeur voor de oudste en grootste spelers als zij geen informatie of alleen de geboortedata van de spelers krijgen.

Dit ontdekten de onderzoekers uit Amsterdam door 25 ervaren talentscouts (gemiddeld 56 jaar) van voetbalclub PSV Eindhoven in drie groepen te verdelen. De scouts wisten dat zij meededen aan een studie naar het geboortemaandeffect. Ze bekeken daarvoor videobeelden van twee korte wedstrijdjes met vier of vijf spelers per team op een verkleind veld.

Hun taak was om de voetballers, die zij nog nooit hadden zien spelen, op hun potentieel als toekomstig topvoetballer te beoordelen. De eerste groep scouts kreeg geen informatie over de geboortedata van de spelers. De tweede groep kreeg een lijst met geboortedata, terwijl de derde groep verteld werd dat de rugnummers van de jongens overeenkwamen met hun leeftijd in vergelijking met de andere spelers.

Voor het doel van de studie waren jongens uitgekozen die gelijkmatig verdeeld over het jaar 2004 geboren waren.

Conclusie

Als de relatieve leeftijd van voetbaltalenten met rugnummers duidelijk aangegeven is, kiezen scouts naar verhouding veel minder spelers die in het eerste kwartaal van het jaar geboren zijn. Dit zou een redelijk eenvoudige manier kunnen zijn om coaches en talentscouts te helpen om talentvolle en relatief jonge spelers op te merken en een kans te geven in de selectie. Alleen een lijst met geboortedata is niet genoeg om dit effect bij de selectie van spelers te verkleinen.