Slechtere duurprestatie door fel zonlicht

Duursporters presteren op een warme dag slechter bij zonneschijn dan bij bewolking. Nieuw onderzoek laat zien dat niet alleen de temperatuur en de luchtvochtigheid van invloed zijn op de duurprestatie maar ook de sterkte van de zonnestraling.

De meeste duursporters weten uit eigen ervaring dat ze slecht presteren op een warme en klamme dag. Dit komt zowel door de hoge temperatuur als door de hoge luchtvochtigheid.

Door te sporten in een warme omgeving stijgt de temperatuur in het lichaam, ook wel de kerntemperatuur genoemd, extra snel. Om warmte af te voeren gaat de sporter zweten en stroomt er meer bloed naar de huid. Wanneer de omgevingstemperatuur hoog genoeg wordt, stijgt de kerntemperatuur ook extra snel door een hoge luchtvochtigheid. Dit komt doordat zweet bij een hoge luchtvochtigheid minder goed verdampt en de warmte zich ophoopt in het lichaam. Daarentegen verdampt zweet sneller naarmate het harder waait. Vandaar dat wielrenners minder last hebben van warmte dan marathonlopers.

Zonnestraling

Ook sterke zonnestraling kan de prestatie verslechteren. Een studie die onlangs is gepubliceerd in the European Journal of Applied Physiology laat zien dat proefpersonen tijdens een uitputtingstest in de warmte bijna twee keer sneller opgeven wanneer de zon schijnt dan wanneer het volledig bewolkt is. De Japanse en Britse onderzoekers ontdekten dit door acht redelijk sportieve mannen vier keer een uitputtingstest te laten fietsen. Dit moesten zij doen in een klimaatkamer bij een constante temperatuur en luchtvochtigheid (30 graden Celsius 50 procent) en een verwaarloosbare wind. Het enige verschil tijdens de experimenten was de sterkte van de zonnestraling, die de onderzoekers manipuleerden door een speciale zonnelamp simpelweg harder of zachter te zetten. Op deze manier simuleerden zij een zonnige zomerdag, een volledig bewolkte dag en een dag met sluierbewolking.

Huidtemperatuur

Dat sporters slechter presteren in de volle zon komt volgens de onderzoekers doordat de huidtemperatuur dan sneller stijgt. Hoe een hogere huidtemperatuur precies tot een slechtere prestatie kan leiden, blijft helaas onduidelijk omdat in geen van de andere metingen die de proefpersonen ondergingen een verschil is gevonden: niet in de hartfrequentie, de doorbloeding van de huid, de kerntemperatuur of de warmtesensatie.

Schaduw

Duursporters moeten op een warme dag dus niet alleen rekening houden met de temperatuur en de luchtvochtigheid, maar ook met de sterkte van de zonnestraling. Hierbij moeten ze vooral voorkomen dat hun huidtemperatuur sterk stijgt. Sporters zouden daarom op een warme dag zoveel mogelijk de schaduw op moeten zoeken. Hoewel dat tijdens de wedstrijd zelf natuurlijk niet altijd mogelijk is, kan dat in de voorbereiding meestal wel.

Hoe sterk de zonnestaling uiteindelijk is en hoeveel energie deze afgeeft is overigens niet alleen afhankelijk van de bewolking. Ook de locatie op de aarde speelt een rol, waarbij geldt: hoe dichter bij de evenaar, hoe sterker de zonnestraling. De onderzoekers hebben tijdens de experimenten de stralingsintensiteit gesimuleerd die overeenkomt met een zomerdag op de Britse eilanden. Sporters die de aankomende zomer tijdens de Olympische Spelen in Rio de Janeiro actief zullen zijn, krijgen dus waarschijnlijk met sterkere zonnestraling te maken.