Topturnsters slapen voor wereldbekerwedstrijd slecht

Topturnsters slapen in de nachten voorafgaand aan een wereldbekerwedstrijd niet optimaal. Hoewel de totale duur van de nachtrust met ruim 8 uur goed is, blijkt de kwaliteit van de slaap slecht te zijn. Ook geven de turnsters aan zich overdag slaperig te voelen. Dit laatste blijkt overigens vooral het geval te zijn bij de minder goed presterende turnsters.

Er wordt steeds meer onderzoek uitgevoerd naar het effect van slaap op de sportprestatie, ook in Nederland binnen het STW-project “Optimizing sleep to improve performance in elite athletes”. Uit al dit onderzoek blijkt dat topsporters tijdens een intensieve trainingsperiode en voorafgaand aan belangrijke wedstrijden vaak slechter slapen dan dat ze normaal gesproken doen. Slapen in een hotel en de reis naar de wedstrijd toe, soms door verschillende tijdzones, spelen hierbij een rol. In hoeverre deze slechtere slaap de sportprestatie beïnvloedt, is echter minder goed duidelijk. Vandaar dat Portugese onderzoekers hebben onderzocht hoe topturnsters in de week voorafgaand aan een wereldbekerwedstrijd slapen en of er een relatie is tussen de slaapkwaliteit met de prestatie.

Internationale topturnsters

Voorafgaand aan de wereldbekerwedstrijd ritmische gymnastiek die in 2011 in Portugal is georganiseerd, hebben de onderzoekers alle turnsters gevraagd of ze deel wilden nemen aan het onderzoek. Uiteindelijk hebben 67 turnsters (gemiddeld 19 jaar en 37 trainingsuren per week) een aantal vragenlijsten ingevuld en meegewerkt aan metingen van hun lichaamssamenstelling. Om na te gaan hoe goed ze sliepen en hoe slaperig ze zich overdag voelden moesten de turnsters de ‘Epworth Sleepiness Scale (ESS) en de Pittsburgh Sleep Quality Index (PSQI) invullen. Om na te gaan of de uitkomsten op de hiervoor beschreven vragenlijsten afhankelijk waren van het prestatieniveau zijn de turnsters na afloop van de wedstrijd in 2 groepen verdeeld, de 33 met de beste score en de 34 met de slechtste score.

Slaapduur en prestatieniveau

Ten eerste blijkt dat de beste turnsters gemiddeld 2 jaar ouder waren, 2 jaar meer ervaring hadden en per week 7 uur meer trainden dan de slechtere turnsters. De gemiddelde slaapduur van alle turnsters was op weekdagen 8:10 uur, waarbij 57% minder dan 8 uur sliep. Hierbij sliepen de beste turnsters dagelijks bijna een uur langer dan hun minder goed presterende collega’s. Daarnaast gaf slechts 20% van alle turnsters aan overdag helemaal geen last te hebben van slaperigheid, en 68% gaf aan een milde vorm van slaperigheid te hebben. Wat prestatieniveau betreft bleek dat de beste turnsters zich gemiddeld genomen overdag niet slaperig voelden maar hun minder goed presterende turnsters wel. Van alle turnsters gaf 78% aan kwalitatief slecht te slapen. Hierbij bleek dat de betere turnsters gemiddeld een iets slechtere kwaliteit van slaap rapporteerden dan de slechtere. Het aantal trainingsuren verklaart veruit het grootste percentage van de variatie in prestatie, te weten 45%. De slaperigheid en de kwaliteit van slapen blijken gezamenlijk nog 17% extra variatie te verklaren.

Tot slot

De resultaten van deze studie laten zien dat bijna 80% van de topturnsters in de week voor een belangrijke wedstrijd kwalitatief gezien slecht slaapt en zich overdag slaperig voelt. Verder blijkt dat de turnsters die beter presteren langer slapen dan de turnsters die slechter presteren. Hoewel door de onderzoeksopzet geen oorzakelijk verband is vast te stellen, laten de resultaten wel zien dat er een relatie bestaat tussen het prestatieniveau en de gerapporteerde kwaliteit van slaap en de slaperigheid. Hoewel de slaperigheid en de kwaliteit van de slaap maar 17% verklaren van de variatie in de prestatie lijkt het zeker de moeite waard te investeren in het optimaliseren van de slaap. Adviezen hiervoor zijn hier te lezen.