Verstoring van slaap op gesimuleerde hoogte verbetert na 5 dagen

Slapen op (gesimuleerde) hoogte heeft een negatief effect op de slaapkwaliteit. De lagere zuurstofconcentratie leidt in de eerste nacht tot een verstoring van de diepe slaap, die onder andere nodig is voor goed herstel. Na 5 nachten ondervinden atleten echter geen serieuze negatieve effecten meer.

Gesimuleerde hoogte

Verblijven op hoogte kan tot verbeteringen van de duurprestatie leiden (zie bijvoorbeeld hier). Dit komt doordat de luchtdruk op hoogte en daarmee de zuurstofspanning lager is. Het lichaam past zich hieraan aan door onder andere het zuurstoftransport te verbeteren. Om praktische redenen kunnen sporters ervoor kiezen om een gesimuleerde hoogtestage te doen. Hierbij verblijven zij op zeeniveau maar is de zuurstofconcentratie kunstmatig verlaagd, bijvoorbeeld in een speciale ruimte of in een “hoogtetent”. Het is bekend dat een verblijf op hoogte de kwaliteit van de slaap kan aantasten (zie bijvoorbeeld hier). Japanse onderzoekers hebben de verstoring van de slaap en het herstel hiervan bij getrainde hardlopers onderzocht.

Slapen op gesimuleerde hoogte

Aan deze studie namen 7 getrainde hardlopers van gemiddeld 28 jaar oud deel. Eerst sliepen de atleten 5 nachten in een ruimte met een normaal zuurstofgehalte (20,9%). Tien dagen later brachten zij 5 nachten (iedere keer ongeveer 12 uur) door in dezelfde ruimte, maar met een zuurstofgehalte van 16,4% (dit is vergelijkbaar met een zuurstofdruk op een hoogte van 2000 m). In beide condities kregen de atleten rond 21 uur ’s avonds elektroden op het hoofd geplaatst en mochten zij vervolgens 8 uur in bed blijven. Tijdens de slaap zijn EEG-metingen gedaan waarbij de hersen- en oogactiviteit is geregistreerd. Alleen op de eerste en vijfde dag zijn de gegevens geanalyseerd. Verder zijn onder andere de hartfrequentie en de zuurstofsaturatie van het bloed gemeten, en is de subjectieve vermoeidheid bepaald.

Uit de resultaten bleek dat de gemiddelde duur van de diepe slaap (onder andere nodig voor het opslaan van herinneringen en het herstel van de cognitieve functies) tijdens de eerste nacht op gesimuleerde hoogte korter was dan bij een normale zuurstofconcentratie (49:20 versus 64:06 minuten). In de vijfde nacht op gesimuleerde hoogte was deze echter verbeterd, maar bleef iets korter dan op zeeniveau. Ook bleek dat er een groot verschil was in het gemiddelde aantal keren per uur dat de ademhaling van de proefpersonen verstoord was. Als maat voor deze verstoringen telden de onderzoekers het aantal keren dat de luchtstroom bij het inademen meer dan 50% lager was dan normaal (hypopneu) en het aantal keren dat deze langer dan 10 s stopte (apneu): Dit waren er 42 in de eerste nacht en 27 in de vijfde nacht op gesimuleerde hoogte en slechts 13 in de controlesituatie.

Conclusie

De diepe slaap van atleten is verstoord als zij op gesimuleerde hoogte slapen. Dit hangt onder andere samen met verstoringen van de ademhaling. Na 5 nachten zijn atleten voldoende gewend aan de lagere zuurstofconcentratie en ondervinden zij geen serieuze negatieve effecten meer. Atleten die op hoogte moeten presteren doen er daarom goed aan om minstens 5 dagen uit te trekken voor acclimatisatie aan een lagere zuurstofconcentratie.