Vraag astaxanthine
Kort antwoord
Op dit moment staat het onderzoek naar de rol van astaxanthine op de fysieke prestatie nog in de kinderschoenen. Er is een aantal studies uitgevoerd bij proefdieren. Daar zijn de resultaten redelijk hoopgevend. Het is echter bekend dat dieren anders reageren op astaxanthine dan mensen. Logischerwijs zijn bevindingen bij bijvoorbeeld muizen niet direct door te trekken naar mensen. Het aantal wetenschappelijke studies waarin het effect van astaxanthine op de fysieke prestatie bij mensen is onderzocht is erg klein. Zo klein dat er nog geen uitspraken gedaan kunnen worden over een eventueel effect van astaxanthine op welke fysieke prestatie dan ook. Voordat dit gedaan kan worden zal er eerst meer onderzoek uitgevoerd moeten worden bij mensen.
Uitgebreid antwoord
Astaxanthine is een natuurlijke stof die vooral voorkomt in zalm, krab en garnalen. Het zorgt voor de roze kleur van deze dieren en blijkt een zeer goed werkende antioxidant te zijn. Dat wil zeggen dat astaxanthine vrije radicalen zeer effectief kan neutraliseren [5]. Vrije radicalen, altijd aanwezig in het lichaam, zijn moleculen of atomen die zeer schadelijk kunnen zijn. Afhankelijk van de fysieke gesteldheid van een persoon komen vrije radicalen meer of minder voor. In februari 2012 is een literatuurstudie verschenen waarin wordt aangetoond dat astaxanthine belangrijk kan zijn voor de bestrijding van hart- en vaatziekten die o.a. worden veroorzaakt door vrije radicalen [4].
De theorie dat astaxanthine ook een positieve rol kan spelen bij de fysieke prestatie komt voort uit het feit dat bij fysieke inspanning vrije radicalen ontstaan. Deze vrije radicalen kunnen bijvoorbeeld spierschade veroorzaken. Door onderzoekers wordt wel verondersteld dat de inname van astaxanthine deze ontstane vrije radicalen kan neutraliseren en daarmee de fysieke prestatie zou kunnen verbeteren. Zoals wel vaker wordt het middel eerst op proefdieren getest. Zo ook bij astaxanthine. Ondanks dat deze stof al veelvuldig bij mensen met hart- en vaatziekten is getest en bewezen niet schadelijk te zijn, zijn de eerste onderzoeken naar de rol van astaxanthine op de fysieke prestatie bij dieren uitgevoerd. De studies die zijn uitgevoerd zijn hoopgevend. Zo hebben Aoi et al. in een studie met muizen, die astaxanthine hadden toegediend gekregen, aangetoond dat na inspanning er minder spierschade zou zijn [1]. Uiteraard kunnen de resultaten die bij dieren worden gevonden niet direct herleid worden naar mensen.
Er heeft vervolgens maar weinig onderzoek plaats gevonden naar het effect van astaxanthine op fysiek presteren bij mensen. Onderzoek bij sporters is al helemaal zeldzaam. Na een grondige zoektocht door de literatuur zijn er 3 artikelen gevonden.
In 2005 is een onderzoek van Bloomer et al. verschenen [2]. Uit deze studie blijkt dat mannen, die veel ervaring met krachttraining hadden, geen baat hadden bij inname van astaxanthine. Drie dagen na een zware excentrische training waren zowel spierpijn, als de concentratie creatinekinase en spierprestatie vergelijkbaar tussen deelnemers die astaxanthine of een placebomiddel kregen toegediend. Drie weken astaxanthine slikken lijkt geen positief effect te hebben op het herstel van spierschade bij krachtgetrainde mensen.
In een ander onderzoek, uitgevoerd door Earnest et al., werd echter een positief effect gevonden bij redelijk getrainde wielrenners [3]. De conclusie van de onderzoekers van deze studie was dat na inname van astaxanthine er met meer vermogen (en sneller) gefietst kon worden tijdens een gesimuleerde tijdrit van 20 km. Er werd geen verschil gevonden bij de groep die placebopillen slikte. De uitvoering van de studie van Earnest et al. is echter behoorlijk twijfelachtig. Voordat het onderzoek werkelijk begon werden alle deelnemers getest. Daar bleek de groep die astaxanthine zou gaan innemen gemiddeld 10 Watt meer te kunnen fietsen dan de placebogroep tijdens een maximale fietstest. Maar tijdens de eerste tijdrittest (waar nog geen astaxanthine was ingenomen) fietste de groep die astaxanthine zou gaan innemen gemiddeld 24 Watt minder dan de placebogroep. Na 4 weken verbeterde de groep die astaxanthine had ingenomen op het geleverde vermogen (en fietstijd) tijdens de gesimuleerde tijdrit van 20 km en bleven de resultaten van placebogroep gelijk. Echter, na deze 4 weken fietsten beide groepen wel met evenveel vermogen tijdens de gesimuleerde tijdrit. Een (fysiologische) verklaring konden de auteurs niet geven voor de door hun getrokken conclusies. Al met al lijkt deze studie wel wat mankementen te vertonen.
Het laatste onderzoek dat het effect van astaxanthine op de fysieke prestatie van de mens heeft onderzocht is van Keisuke et al. [6]. Dit artikel is in het Japans geschreven. Uit de Engelse samenvatting die beschikbaar is blijkt dat er alleen een verschil werd gevonden in de lactaatconcentratie 2 minuten na een 1200-meterloop. Deze concentratie zou lager zijn na inname van astaxanthine. Op geen enkele andere gemeten uitkomstmaat (bijvoorbeeld spiervermoeidheid) werd verder een verschil gevonden tussen het wel of niet innemen van astaxanthine. De samenvatting is echter zo kort door de bocht geschreven dat er geen zinnige uitspraak gedaan kan worden over de door de auteurs gestelde conclusies.
Al met al is er aan de hand van de beschikbare literatuur (van matige kwaliteit of onvolledig beschikbaar) geen advies te geven over het gebruik van astaxanthine als prestatiebevorderend middel. Er zal dan ook meer onderzoek moeten worden uitgevoerd om uit te zoeken welke rol astaxanthine kan spelen bij fysieke inspanning voordat er een steekhoudend advies gegeven kan worden.
Bronnen
- Aoi W, Naito Y, Sakuma K, Kuchide M, Tokuda H, Maoka T, Toyokuni S, Oka S, Yasuhara M, Yoshikawa T (2003) Astaxanthin limits exercise-induced skeletal and cardiac muscle damage in mice. Antioxid. Redox. Signal., 5: 139-144.
- Bloomer RJ, Fry A, Schilling B, Chiu L, Hori N, Weiss L (2005) Astaxanthin supplementation does not attenuate muscle injury following eccentric exercise in resistance-trained men. Int. J. Sport Nutr. Exerc. Metab., 15: 401-412.
- Earnest CP, Lupo M, Church TS (2011) Effects of astaxanthine on cycling time trial performance. Int. J. Sports Med., 32: 882-888.
- Fasset RG, Coombes JS (2012) Astaxanthin in cardiovascular health and disease. Molecules, 17: 2030-2048.
- Higuera-Ciapara I, Felix-Valenzuela L, Goycoolea FM (2006) Astaxanthin: a review of its chemistry and applications. Crit. Rev. Food Sci. Nutr., 46: 185-196.
- Keisuke S, Hiroshi Y, Kazuhiro A, Natsue K, Akito A, Kesatoki K, Masahiro Y (2002) Sports performance benefits from taking natural astaxanthin characterized by visual acuity and muscle fatigue improvement in humans. J. Clin. Therap. Med., 1085-1100.
NB. Topsport Topics streeft ernaar om zo zorgvuldig mogelijk de beschikbare literatuur te lezen. Helaas is het niet altijd mogelijk om een volledig artikel in te zien en zijn wij genoodzaakt alleen de samenvatting te lezen. Uiteraard wordt geprobeerd dit zo min mogelijk te doen, maar bij een onderwerp waarbij zo weinig onderzoek gedaan is, blijft er helaas soms niets anders over. Uiteraard wordt deze kennis niet meegenomen als het aannemelijk is dat de studie niet goed of niet bij een geschikte populatie is uitgevoerd.