Vraag BSXinsight

BSXinsight meet de verhouding tussen het hemoglobinegehalte waaraan zuurstof gebonden is en de totale hemoglobineconcentratie in de weefsels, waaronder de spieren. Dit gebeurt met behulp van LED-lampjes en ontvangers die waarnemen hoeveel licht er doorgelaten wordt in de spier (ook wel NIRS genoemd). De verhouding wordt ook wel zuurstofsaturatie genoemd. Als de zuurstofsaturatie daalt wijst dit op een slechtere zuurstofvoorziening van de weefsels.

Het is niet bekend wat de betrouwbaarheid is van de bepaling van zuurstofsaturatie met de BSXinsight. Uit de bepaling van de zuurstofsaturatie berekent het apparaat een anaerobe drempel. Op welke manier dat gebeurt is ook niet duidelijk. BSXinsight verstrekt daarover geen informatie omdat het om een fabrieksgeheim zou gaan.

Een Australische en een Nieuw-Zeelandse onderzoeker hebben kortgeleden de uitkomsten van een test waarbij de BSXinsight is gebruikt vergeleken met hun eigen bepalingen van de anaerobe drempel aan de hand van de melkzuurconcentraties in het bloed. Omdat er geen duidelijkheid bestaat over de juiste methode voor het bepalen van de anaerobe drempel hebben zij vijf verschillende methoden toegepast en die met de uitkomsten van de BSXinsight vergeleken. De waarden voor de anaerobe drempel die door de BSXinsight worden berekend, zijn min of meer vergelijkbaar met de resultaten van de 5 verschillende berekeningen van de anaerobe drempel.

Omdat er nog discussie is over de wijze waarop de anaerobe drempel bepaald behoort te worden en omdat het onduidelijk is hoe de BSXinsight de anaerobe drempel berekent, moet het gebruik van de BSXinsight voorlopig worden ontraden.

BSXinsight meet veranderingen in de zuurstofsaturatie in de spier. Deze zuurstofsaturatie is de verhouding tussen de hoeveelheid hemoglobine waaraan zuurstof gebonden is ten opzichte van de totale hoeveelheid hemoglobine. In rust bedraagt deze saturatie omstreeks 98 procent en bij zware inspanning neemt de saturatie als regel af, maar standaardwaarden tijdens inspanning zijn er niet.

Het meten van de saturatie gebeurt door middel van een apparaatje met LED lampjes en ontvangers die op de kuitspier (M. gastrocnemius) geplaatst worden. Deze LED lampjes geven onder andere “bijna infrarood” licht waarna de ontvangers vaststellen hoeveel licht door de kuit gaat (ook wel NIRS genoemd). Het licht dringt via het huidoppervlak en onderhuids vetweefsel door tot in de oppervlakkige spier. Het licht wordt opgenomen door cellen die zuurstof transporteren in de bloedvaten en in de spier ^[3]. Het licht dat niet wordt opgenomen verspreidt zich door ander weefsel, bijvoorbeeld vet. De BSXinsight neemt waar hoeveel licht er terugkomt bij de ontvanger. Hierdoor is, kort gezegd, aan de hand van het opgenomen licht te meten hoeveel hemoglobine nog zuurstof bevatten en hoeveel niet. Hiermee berekent de BSXinsight de zuurstofsaturatie in de spier ^[3].

Betrouwbaarheid van zuurstofsaturatie

Het is niet bekend wat de betrouwbaarheid is van de bepaling van zuurstofsaturatie door de BSXinsight. BSXinsight geeft daarover geen informatie en ook over de exacte manier van de bepaling wordt niets meegedeeld.

Verschillende wijzen van meten met LED lampjes geven een verschillende betrouwbaarheid ^[2]. Ook is de betrouwbaarheid afhankelijk van de berekening waarmee zuurstofsaturatie is bepaald, alsook van de intensiteit waarmee de sporter beweegt tijdens de metingen ^[4]. De betrouwbaarheid van alle manieren van zuurstofsaturatiebepaling loopt uiteen van zeer goed tot zeer slecht ^[4]. Het is dus niet te zeggen hoe betrouwbaar de BSXinsight de zuurstofsaturatie bepaalt.

Naast de wetenschappelijke informatie over het meten met NIRS zijn er op de website van BSXinsight verschillende waarden van betrouwbaarheid te vinden (https://support.bsxinsight.com/hc/en-us). Er staan verwijzingen naar bevindingen van wetenschappelijk onderzoek. Deze studies gaan echter over algemene zaken die te maken hebben met NIRS metingen. Ze zijn niet specifiek voor metingen met de BSXinsight. Het blijft dus onduidelijk hoe betrouwbaar de metingen met de BSXinsight echt zijn.

Gebruik van zuurstofsaturatie

In theorie kan men volgens Neary de getraindheid van sporters meten aan de hand van de zuurstofsaturatie in de spier ^[6]. Door anderen wordt dit betwijfeld. Neary baseert zijn theorie op het volgende. Het blijkt dat sporters een lagere zuurstofsaturatie hebben dan ongetrainde mensen bij zowel submaximale als bij maximale inspanning ^[6]. Ook blijkt dat sporters in vergelijking met ongetrainde mensen een sneller herstel van de zuurstofsaturatie hebben na inspanning ^[6].

In de praktijk zijn de metingen niet bruikbaar. Dit komt onder andere doordat de betrouwbaarheid vaak te wensen over laat. Vele beïnvloedende factoren zorgen hiervoor, zoals de plaatsing van de LED lichtjes op het lichaam en de hoeveelheid vetweefsel onder de LED lichtjes ^[3]. Voor de sportpraktijk is het dus (nog) niet bruikbaar.

Anaerobe drempel

Volgens de website (https://support.bsxinsight.com/hc/en-us) berekent de BSXinsight de anaerobe drempel. Er is geen informatie te vinden over de wijze waarop dit is berekend. Kennelijk is men van oordeel dat dit een fabrieksgeheim betreft.

Als het gaat om de anaerobe drempel (ook wel lactaatdrempel genoemd), is de vraag van belang of het wel zinvol is om deze te bepalen. Het protocol van de inspanningstest, waarmee deze drempel bepaald wordt, heeft een grote invloed op de uitkomst van de gelopen snelheid bij de anaerobe drempel ^[5]. In het protocol hebben de intensiteit en de duur van de stappen hun uitwerking op de bepaling. Daarnaast maakt het ook uit of men veranderingen in ademgassen of in de melkzuurconcentratie in het bloed gebruikt om de anaerobe drempel te bepalen ^[1].

Doordat verschillende protocollen ook verschillen in gelopen snelheid bij de anaerobe drempel met zich meebrengen, is het niet handig om trainingen van deze drempel af te laten hangen. Het is dus niet aan te raden om de anaerobe drempel te bepalen als basis voor het ontwerpen van een trainingsprogramma.

In een onderzoek waarin de uitkomsten van de BSXinsight worden vergeleken met de metingen aan de hand van de melkzuurconcentratie in het bloed gebruiken de auteurs vijf verschillende methoden om de anaerobe drempel te bepalen Daaruit blijkt dat de vijf methoden en de uitkomsten van de BSXinsight-meting allen een (iets) andere waarde voor de anaerobe drempel opleveren. De uitkomsten laten zien dat er statistisch gezien wel sprake is van een zekere overeenkomst ^[1]. Maar deze statistische overeenkomst lijkt voorlopig onvoldoende om daarop een advies aan sporters te baseren. Dit komt ook doordat de BSXinsight verschillende protocollen voorschrijft om de anaerobe drempel te bepalen. En zoals eerder vermeld, leveren verschillende protocollen ook verschillende loopsnelheden bij de anaerobe drempel.

Conclusie

Wetenschappelijk gezien zitten er veel haken en ogen aan het meten van zuurstofsaturatie in de spier en het bepalen van de anaerobe drempel met de BSXinsight. Het is daarom niet te adviseren om dit apparaat te gebruiken voor de sportpraktijk.