Vraag effecten en voordelen van floaten in magnesiumbad
Antwoord
Floaten is de afgelopen jaren aan een opmars bezig in Nederland. Door aanbieders in de gezondheids- en wellnessindustrie wordt het aangeprezen als een manier om te ontspannen, pijn te verminderen en te herstellen [1]. In oktober 2019 schreef Nikki Kolman vanuit Topsport Topics dit antwoord over de effectiviteit van lichttherapie en floaten (inloggen vereist). De conclusie: floaten kan gunstige psychologische effecten hebben, maar er is geen overtuigend bewijs voor fysiologisch herstel of herstel van prestaties.
Naar aanleiding van de vraag van Wouter Ruchtie werd nogmaals een literatuuronderzoek uitgevoerd om vast te stellen of er sindsdien studies gepubliceerd zijn waardoor het eerdere antwoord aangevuld of bijgesteld moet worden. Dit leverde vier resultaten op: één studie bij teamsporters op regionaal niveau [2], twee bij mannen die aan krachttraining deden [3,4] en één bij gezonde niet-sporters [5].
Effecten
Uit deze studies blijkt dat zogenaamde floatation-REST (restricted environmental stimulation therapy) in een donkere tank met zout water een ontspannend effect heeft en de ervaren spierpijn en vermoeidheid vermindert ten opzichte van passieve rust [2,3]. Dit kan echter een placebo-effect zijn. Eén studie meldt een kleine verbetering in het herstel van prestatie op sprint- en sprongtests na floaten ten opzichte van passief herstel [2]. Dit spreekt een eerder onderzoek dat juist een verminderde krachtsontwikkeling vond tegen [6]. Op basis hiervan is niet te zeggen of floaten een effect heeft, en of dit effect positief of negatief is.
Bovendien zijn er geen verschillen in concentraties van in het bloed circulerende markers voor spierschade en ontstekingen, en van hormonen als cortisol en groeihormoon [2–4]. Als floaten echt herstelbevorderend werkt, is te verwachten dat de concentraties hiervan afnemen (markers voor spierschade en ontstekingen, cortisol) of toenemen (groeihormoon). Verder neemt de activiteit in de hersenen na inspanning door floaten niet meer af dan door rusten in een gemakkelijke stoel [5]. Ook hier zou de verwachting zijn dat floaten voor minder activiteit zorgt.
Bevestigt conclusie
Het nieuwe bewijs bevestigt de conclusie van het eerdere antwoord. Proefpersonen geven aan dat floaten hen helpt om te ontspannen, dat ze minder spierpijn hebben en minder vermoeid zijn, maar een placebo-effect is niet uit te sluiten. Er is geen consistent bewijs dat floaten objectieve maten van fysiek herstel bevordert.
Magnesium
Behalve aan de prikkelarme omgeving tijdens het floaten worden er ook positieve effecten toegeschreven aan het magnesium dat het water in de tanks bevat. In het water wordt magnesiumsulfaat (ook wel Epsom salt of bitterzout) opgelost zodat mensen kunnen blijven drijven [1–4,6]. Magnesiumsulfaat zou onder andere goed zijn voor de huid en de bloedsomloop, en het lichaam ondersteunen bij het verwijderen van gifstoffen, maar hard wetenschappelijk bewijs hiervoor ontbreekt [1].
Of magnesium via de huid kan worden opgenomen staat nog ter discussie [1, 7–9]. Daarnaast lijkt dit voor sporters minder relevant, omdat ze meestal een zorgvuldig samengesteld dieet volgen dat ruim voldoende magnesium bevat [10,11]. Zelfs als er bij sporters een laag magnesiumgehalte in het bloed gemeten wordt hoeft dit nog niet direct een probleem te zijn: slechts één procent van het magnesium in het lichaam bevindt zich in het bloed, en dit is geen goede indicator voor de magnesiumstatus in het lichaam [12].
Bronnen
- Jonsson K & Kjellgren A. Curing the sick and creating supermen – How relaxation in flotation tanks is advertised on the Internet. Eur J Integr Med. 2014 Oct; 6(5): 601-609.
- Broderick V, Uiga L, Driller MW. Flotation-restricted environmental stimulation therapy improves sleep and performance recovery in athletes. Perform Enhance Health. 2019 Nov; 7(1-2): 100149
- Caldwell LK, Kreamer WJ, Post EM, Volek JS, Focht BC, Newton RU, et al. Acute floatation-REST improves perceived recovery after a high-intensity resistance exercise stress in trained men. Med Sci Sports Exerc. 2022 Aug; 54(8): 1371-1381.
- Kraemer WJ, Caldwell LK, Post EM, Beeler MK, Dickerson RM, Kennett MJ, et al. Recovery using “float” from high intensity stress on growth hormone-like molecules in resistance trained men. Growth Horm IGF Res. 2020 Dec; 55: 101355.
- Al Zoubi O, Misaki M, Bodurka J, Kuplicki R, Wohlrab C, Schoenhals WA, et al. Taking the body off the mind: Decreased functional connectivity between somatomotor and default-mode networks following Floatation-REST. Hum Brain Mapp. 2021 Jul; 42(10): 3216-3227.
- Morgan PM, Salacinski AJ, Stults-Kolehmainen MA. The acute effects of flotation restricted environmental stimulation technique on recovery from maximal eccentric exercise. J Strength Cond Res. 2013 Dec; 27(12): 3467-3474.
- Chandrasekaran NC, Barnard RT. Correct estimates of hydrated ionic radius should be used when discussing the permeation of topically applied magnesium ions. Magnes Res. 2019 Feb; 32(1): 37-38.
- Gröber U, Werner T, Vormann J, Kisters K. Myth or reality – transdermal magnesium? Nutrients. 2017 Aug; 9(8): 813.
- Chandrasekaran NC, Sanchez WY, Mohammed YH, Grice JE, Roberts MS, Barnard RT. Permeation of topically applied Magnesium ions through human skin is facilitated by hair follicles. Magnes Res. 2016 Jun; 29(2): 35-42.
- Rodriguez NR, DiMarco NM, Langly S, American Dietetic Association, Dietitians of Canada, American College of Sports Medicine: Nutrition and Athletic Performance. Position of the American Dietetic Association, Dietitians of Canada, and the American College of Sports Medicine: Nutrition and athletic performance. J Am Diet Assoc. 2009 Mar; 109(3): 509-527.
- Lukaski HC. Vitamin and mineral status: effects on physical performance. Nutrition. 2004 Jul-Aug; 20(7-8): 632-644.
- Elin RJ. Assessment of magnesium status for diagnosis and therapy. Magnes Res. 2010 Dec; 23(4): S194-198.