Vraag effecten en voordelen van floaten in magnesiumbad

Antwoord

Floaten is de afgelopen jaren aan een opmars bezig in Nederland. Door aanbieders in de gezondheids- en wellnessindustrie wordt het aangeprezen als een manier om te ontspannen, pijn te verminderen en te herstellen ^[1]. In oktober 2019 schreef Nikki Kolman vanuit Topsport Topics dit antwoord over de effectiviteit van lichttherapie en floaten (inloggen vereist). De conclusie: floaten kan gunstige psychologische effecten hebben, maar er is geen overtuigend bewijs voor fysiologisch herstel of herstel van prestaties.

Naar aanleiding van de vraag van Wouter Ruchtie werd nogmaals een literatuuronderzoek uitgevoerd om vast te stellen of er sindsdien studies gepubliceerd zijn waardoor het eerdere antwoord aangevuld of bijgesteld moet worden. Dit leverde vier resultaten op: één studie bij teamsporters op regionaal niveau ^[2], twee bij mannen die aan krachttraining deden ^[3,4] en één bij gezonde niet-sporters ^[5]. 

Effecten

Uit deze studies blijkt dat zogenaamde floatation-REST (restricted environmental stimulation therapy) in een donkere tank met zout water een ontspannend effect heeft en de ervaren spierpijn en vermoeidheid vermindert ten opzichte van passieve rust ^[2,3]. Dit kan echter een placebo-effect zijn. Eén studie meldt een kleine verbetering in het herstel van prestatie op sprint- en sprongtests na floaten ten opzichte van passief herstel ^[2]. Dit spreekt een eerder onderzoek dat juist een verminderde krachtsontwikkeling vond tegen ^[6]. Op basis hiervan is niet te zeggen of floaten een effect heeft, en of dit effect positief of negatief is. 

Bovendien zijn er geen verschillen in concentraties van in het bloed circulerende markers voor spierschade en ontstekingen, en van hormonen als cortisol en groeihormoon ^[2–4]. Als floaten echt herstelbevorderend werkt, is te verwachten dat de concentraties hiervan afnemen (markers voor spierschade en ontstekingen, cortisol) of toenemen (groeihormoon). Verder neemt de activiteit in de hersenen na inspanning door floaten niet meer af dan door rusten in een gemakkelijke stoel ^[5]. Ook hier zou de verwachting zijn dat floaten voor minder activiteit zorgt.

Bevestigt conclusie

Het nieuwe bewijs bevestigt de conclusie van het eerdere antwoord. Proefpersonen geven aan dat floaten hen helpt om te ontspannen, dat ze minder spierpijn hebben en minder vermoeid zijn, maar een placebo-effect is niet uit te sluiten. Er is geen consistent bewijs dat floaten objectieve maten van fysiek herstel bevordert.

Magnesium

Behalve aan de prikkelarme omgeving tijdens het floaten worden er ook positieve effecten toegeschreven aan het magnesium dat het water in de tanks bevat. In het water wordt magnesiumsulfaat (ook wel Epsom salt of bitterzout) opgelost zodat mensen kunnen blijven drijven ^[1–4,6]. Magnesiumsulfaat zou onder andere goed zijn voor de huid en de bloedsomloop, en het lichaam ondersteunen bij het verwijderen van gifstoffen, maar hard wetenschappelijk bewijs hiervoor ontbreekt ^[1].  

Of magnesium via de huid kan worden opgenomen staat nog ter discussie ^{[1, 7–9]}. Daarnaast lijkt dit voor sporters minder relevant, omdat ze meestal een zorgvuldig samengesteld dieet volgen dat ruim voldoende magnesium bevat ^[10,11]. Zelfs als er bij sporters een laag magnesiumgehalte in het bloed gemeten wordt hoeft dit nog niet direct een probleem te zijn: slechts één procent van het magnesium in het lichaam bevindt zich in het bloed, en dit is geen goede indicator voor de magnesiumstatus in het lichaam ^[12].