Vraag EPOC en TRIMP

Kort antwoord

De excess post-exercise oxygen consumption (EPOC) is de verhoogde zuurstofopname na inspanning. De training impuls (TRIMP) is een maat die de intensiteit en duur van een inspanning uitdrukt in één getal en hiermee een schatting geeft van de interne fysiologische belasting, zoals de belasting van het long- en vaatsysteem.

Het programma Firstbeat gebruikt hartslagmetingen om de EPOC en de TRIMP te bepalen. De RPE komt in beide formules niet voor. De EPOC en de TRIMP, zoals berekend door Firstbeat, zijn in de (hockey)praktijk niet bruikbaar. De EPOC is middels een hartslagmeting namelijk niet nauwkeurig te bepalen. De TRIMP is dit wel, maar de door Firstbeat gebruikte formule is niet geschikt voor intervalsporten. Er bestaat wel een aangepaste variant van de TRIMP, de TRIMP_mod, die wel een goede weergave geeft van de interne fysiologische belasting van hockeyers.

Vooralsnog is onbekend wat een bepaalde TRIMP_mod score precies betekent voor het herstel en de toekomstige prestaties van een individuele speler. Zolang niet bekend is wanneer een bepaalde belasting te hoog of te laag is voor een bepaalde speler, is het onmogelijk om consequenties te verbinden aan een bepaalde score, zoals een langere of kortere speeltijd.  Wel kunnen TRIMP_mod scores een handvat bieden voor het periodiseren van de interne fysiologische belasting.

Uitgebreid antwoord

EPOC

Tijdens inspanning heeft het lichaam logischerwijs meer zuurstof nodig. Ook na inspanning blijft de zuurstofopname verhoogd, onder andere om zuurstof- en energievoorraden weer aan te vullen en melkzuur te verwijderen. Deze verhoogde zuurstofopname na inspanning wordt vaak aangeduid met de term EPOC, de excess post-exercise oxygen consumption. De EPOC stijgt wanneer de intensiteit en/of de duur van de inspanning toeneemt en kan tot vele uren na inspanning verhoogd blijven ^[2].

Het programma Firstbeat gebruikt de EPOC als maat voor de fysiologische trainingsbelasting. Het programma beschikt echter niet over gegevens van zuurstofopname. In plaats daarvan wordt de hartslag gebruikt om middels een formule te berekenen hoeveel zuurstof er is opgenomen. Aan de hand hiervan wordt de EPOC geschat als de inspanning op dat moment zou eindigen. Onderzoek wijst echter uit dat deze berekening van de hoeveelheid opgenomen zuurstof niet nauwkeurig is ^[4]. Daarmee is de EPOC, zoals geschat door Firstbeat, niet bruikbaar voor de praktijk. 

TRIMP

De training impuls (TRIMP) is een maat die de intensiteit en duur van een inspanning uitdrukt in één getal ^[1,3]. Om de intensiteit te bepalen worden hartslagmetingen gebruikt. In de originele TRIMP formule van onderzoeker Banister werd hierbij de gemiddelde hartslagfrequentie over de gehele inspanning gebruikt. In de loop van de tijd zijn er veel verschillende varianten op de oorspronkelijke TRIMP formule geformuleerd. Zo ook een variant speciaal geschikt voor sporten met een intervalkarakter, zoals hockey ^[5]. De oorspronkelijke formule van Banister is vanwege het gebruik van gemiddelde hartslagmetingen namelijk minder geschikt voor intervalsporten. De aangepaste variant, de TRIMP_mod, categoriseert de hartslagfrequenties in vijf verschillende hartslagzones waarbij de hogere zones meer bijdragen aan de interne fysiologische belasting dan de lagere zones ^[5]. Hoewel het een schatting blijft, doet deze formule meer recht aan de daadwerkelijke interne belasting van een intervalinspanning. De TRIMP_mod is een valide manier gebleken om de interne fysiologische belasting van hockeyers in een getal uit te drukken ^[5]. In de sportpraktijk is de TRIMP_mod de formule die op dit moment gehanteerd wordt om de interne fysiologische belasting van teamsporters te meten.

Uit de gegevens van Firstbeat ^[6] blijkt dat gebruik wordt gemaakt van Banisters originele formule. Er staat beschreven dat er kleine aanpassingen aan de formule gedaan zijn om deze geschikter te maken voor interval inspanning, maar of deze aanpassingen ook daadwerkelijk zorgen voor een geschiktere formule is zeer de vraag. Dit lijkt niet te zijn getest.

In de praktijk

De EPOC en de TRIMP, zoals berekent door Firstbeat, zijn in de (hockey)praktijk niet bruikbaar. De aangepaste variant van de TRIMP, de TRIMP_mod, is wel een betrouwbare maat voor de interne fysiologische belasting van hockeyers. De formule voor de TRIMP_mod is te vinden in het artikel van Stagno, zie bronnenlijst ^[5].

Echter, hoewel de TRIMP_mod een goede indicator is voor de interne fysiologische belasting, is nog niet bekend wat de consequenties zijn van een bepaalde belasting voor een individu. Wil je de TRIMP_mod tijdens een toernooi gebruiken, bijvoorbeeld als ondersteuning van de wisselstrategie, dan zou je eigenlijk willen weten hoe een bepaalde TRIMP_mod score zich verhoudt tot het herstel en de toekomstige fysieke prestatie van een individuele speler. Het enige dat de TRIMP_mod op dit moment zegt, is dat een speler op een bepaald moment zwaarder of minder zwaar belast is dan op een ander moment. Op basis hiervan is niet te zeggen of meer speeltijd al dan niet te belastend is voor deze speler. Wel kan de TRIMP_mod gebruikt worden om er voor te zorgen dat de opbouw van een trainingsschema geleidelijk verloopt en dat er niet te grote wisselingen zijn in de interne fysiologische belasting. Hoeveel wisseling een speler aankan zonder een verhoogd risico op blessures te lopen is overigens sterk individueel bepaald. Denk er bij gebruik bij periodiseren bovendien aan dat deze score enkel wat zegt over de interne fysiologische belasting. Over de mechanische belasting, de belasting van spieren en gewrichten, zegt de TRIMP_mod niks.

Met dank aan dr. M.S. (Michel) Brink, Centrum voor Bewegingswetenschappen, Rijksuniversiteit Groningen, UMCG.