Vraag ervaringen post-olympische periode

Antwoord in het kort

Sommige Olympiërs/Paralympiërs ervaren moeite met de veranderingen die zich tijdens de post-Olympische periode aandienen. Dit uit zich onder andere in depressieve gevoelens, boosheid en verwarring. Deze klachten kunnen enkele weken tot maanden aanhouden en er kunnen verschillende factoren aan ten grondslag liggen. Zo ontbreekt direct na de Spelen vaak een duidelijk (sportief) doel. Ook kunnen sporters het gevoel hebben dat ze aan verwachtingen van de buitenwereld moeten voldoen, helemaal door hun nieuwe status als ‘bekende sporter/Nederlander’. Verder kan onduidelijkheid over de financiering van hun sportprogramma en/of de samenstelling van het begeleidingsteam bijdragen aan negatieve ervaringen. 

Hoewel in de literatuur vooral negatieve ervaringen beschreven staan, kunnen Olympiërs/Paralympiërs uiteraard ook positieve ervaringen hebben tijdens de post-Olympische periode. Zo kijken sporters positief terug op de gehele Olympische ervaring en geven aan daar een hoop van geleerd te hebben. Daarnaast worden medaillewinnaars er vaak financieel beter van en voelen ze erkenning voor hun prestatie. Ook hebben ze het idee dat er deuren opengaan die anders gesloten zouden blijven. 

Of bovenstaande ervaringen ook voor Olympische coaches gelden is niet duidelijk, aangezien het beschikbare onderzoek alleen bij sporters is uitgevoerd. 

Uitgebreid antwoord

Post-Olympic blues

Deelnemen aan de Olympische/Paralympische Spelen (OS/PS) is voor veel sporters en coaches een ‘major life event’ waar ze jarenlang alles voor opzij gezet hebben ^[6]. De OS/PS zijn dan ook te beschouwen als een belangrijk overgangsmoment (ook wel transitie genoemd) in hun carrière; zij moeten leren omgaan met de veranderingen die optreden tijdens de post-Olympische fase. Sommige Olympiërs/Paralympiërs hebben hier moeite mee en krijgen onder ander te maken met depressieve gevoelens, boosheid en verwarring ^[1]. Deze gevoelens kunnen enkele weken tot maanden aanhouden en treden niet per definitie op bij Olympiërs/Paralympiërs die gefaald hebben in hun missie om die felbegeerde medaille te halen ^[2]. Ook uitermate succesvolle Olympische sporters zoals de Amerikaanse zwemmers Michael Phelps en Allison Schmitt hebben hier last van gehad. Hoewel er door sommige zelfs gesproken wordt van een post-Olympisch-stress-syndroom, ontbreekt de klinische en wetenschappelijke onderbouwing daarvoor. Een ander gehoorde term om de negatieve gevoelens te duiden die veel sporters na de Olympische Spelen ervaren, is de ‘post-Olympische blues’ ^[2]. 

Vooral negatieve ervaringen

In de literatuur zijn vooral negatieve ervaringen/gevoelens beschreven die Olympiërs/Paralympiërs doormaken tijdens de post-Olympische fase ^[1-6]. Verschillende factoren kunnen hieraan ten grondslag liggen. Zo kunnen Olympiërs/Paralympiërs na afloop van de Spelen een leegte ervaren omdat ze geen duidelijk (sportief) doel meer voor ogen hebben ^[1]. Dit kan ook hun motivatie om de intensieve training weer op te pakken in de weg zitten. Daarnaast kunnen ze stress ervaren omdat ze het gevoel hebben te moeten voldoen aan de verwachtingen van de buitenwereld; niet alleen dat ze op het veld altijd goed moeten presteren, maar ook dat ze in het gewone leven als rolmodel moeten fungeren ^[3,4]. De aandacht die de (sociale) media aan Olympische sporters geeft, en de ‘bekende Nederlander-status’ die dat meer zich meebrengt, dragen hier in grote mate aan bij ^[2]. Veel Olympiërs/Paralympiërs moeten wennen aan deze nieuwe status, bijvoorbeeld dat ze door media-optredens minder aan hun training toekomen ^[3,4]. Een andere factor die bij kan dragen aan de negatieve ervaringen tijdens de post-Olympische fase, is onduidelijkheid rondom het sportprogramma. Dit kan onduidelijkheid zijn over de financiering van het programma, maar ook over de aanstelling van coaches en het begeleidingsteam ^[1].

Ook enkele positieve ervaringen

Hoewel er vooral negatieve ervaringen beschreven staan in de literatuur, kunnen Olympiërs/Paralympiërs ook positieve ervaringen doormaken tijdens de post-Olympische fase ^[4]. Zo ervaren veel Olympisch gouden-medaille-winnaars de gehele ervaring van kampioen worden als positief en zijn ze blij met de unieke mogelijkheden die ze daardoor aangeboden krijgen. Ook worden de Olympiërs/Paralympiërs er vaak financieel beter van en ervaren ze erkenning voor hun prestatie ^[4]. Verder geven ze aan een hoop geleerd te hebben van de hele ervaring en hebben ze het gevoel dat ze ook daadwerkelijk iets bereikt hebben. Of Olympiërs/Paralympiërs die geen gouden medaille hebben behaald ook deze ervaringen hebben, is niet bekend. 

Interventies

In verschillende landen zijn psychologische interventies opgezet die zich speciaal richten op de post-Olympische fase. Zo heeft het Ierse Instituut voor Sport Studies een carrière-transitieprogramma opgezet rondom de Olympische en Paralympische Spelen van Londen in 2012 ^[5]. Sporters konden zowel tijdens als na afloop van de Spelen drie verschillende vormen van psychologische ondersteuning krijgen. De eerste was een zogenoemde ‘mental cool down’ in de eerste vijf dagen na afloop van hun betreffende evenement. De tweede was een psychologische nabespreking en/of groepsworkshop één tot drie maanden na de Spelen. De derde was klinische ondersteuning in de eerste drie-en-een-halve maand na Londen. Het bleek dat de sporters vooral de tweede vorm van ondersteuning, de psychologische nabespreking en/of de groepsworkshop, als meest nuttig hebben ervaren ^[5]. Verder geven sporters aan meerwaarde te zien in psychologische scholing voorafgaand aan de Spelen. Zodoende weten ze beter waar ze mee te maken kunnen krijgen. 

Canada heeft rondom het boksprogramma een interventie opgezet die erop is gericht om boksers psychologisch te begeleiden tijdens onder andere de post-Olympische fase ^[7]. Dit doen ze vanuit een benadering waarin zowel aandacht is voor de individuele boksers als voor het team. Het achterliggende doel is om de boksers te helpen bij het uitstippelen van de volgende stappen in hun sportieve loopbaan. Onderwerpen die hierbij de revue passeren zijn onder meer de geleerde lessen van de voorgaande Olympische cyclus en de planning voor de toekomst. Tot op heden is het nog niet bekend hoe effectief de interventie werkt en hoe tevreden de sporters er over zijn ^[7]. 

Tot slot

De gegevens die in bovenstaand antwoord beschreven staan, zijn afkomstig van buitenlandse sporters/sportorganisaties. In hoeverre de resultaten direct te vertalen zijn naar de Nederlandse sportcontext is niet geheel duidelijk. Uiteraard zijn er veel overeenkomsten tussen verschillende landen, maar er zijn ook zeker verschillen. Zo worden sporters in Engeland en Australië bijvoorbeeld aanzienlijk meer geconfronteerd met de sensatiepers dan Nederlandse sporters. 

Hoewel onder het begrip ‘Olympiërs/Paralympiërs’ zowel sporters als coaches kunnen vallen, zijn bovenstaande resultaten afkomstig uit onderzoek dat alleen bij sporters is uitgevoerd. Of coaches tijdens de post-Olympische fase dezelfde ervaringen hebben valt op basis van de literatuur dus niet te zeggen.