Vraag glutathion

Kort antwoord

Glutathion is één van de belangrijkste antioxidanten in het menselijk lichaam. Het wordt in het lichaam gevormd uit onder andere de aminozuren glycine en cysteïne. Hierdoor is het geen essentieel onderdeel van de voedselinname. Hoewel glutathion veelal in onderzoek naar chronische ziekten wordt beschreven, is er weinig onderzoek uitgevoerd naar de effecten van het innemen van glutathion op een fysieke inspanning en/of het herstel daarvan. Het lijkt erop dat het oraal innemen van glutathion niet leidt tot een stijging van de concentratie in het bloed. Bepaalde enzymen in het maag-darmkanaal breken het naar alle waarschijnlijkheid af voordat het opgenomen kan worden. Het intraveneus injecteren of het verneveld inhaleren lijkt wel effectief om de concentratie glutathion te verhogen. Wat vervolgens het effect is op een fysieke prestatie en/of het herstel daarvan is tot op heden niet onderzocht. Uitspraken daarover zijn dus voorbarig. Voordat een daadwerkelijk advies gegeven kan worden over het effect van het innemen van glutathion op het herstel na een intervalinspanning is eerst meer onderzoek noodzakelijk.

Uitgebreid antwoord

Zuurstof is van levensbelang voor de mens. Sommige bijproducten die tijdens de stofwisseling in de cel ontstaan uit zuurstof, de zogenaamde vrije radicalen, zijn echter schadelijk. Vrije radicalen hebben een nadelige invloed op tal van functies in de cel, waardoor de cel niet meer optimaal kan functioneren. Deze schadelijke effecten worden ‘geneutraliseerd’ als antioxidanten een verbinding aangaan met de vrije radicalen. Een van de meest belangrijke antioxidanten in het menselijk lichaam is glutathion ^[9]. Aangezien glutathion op meerdere plekken in het lichaam wordt gevormd uit onder andere de aminozuren cysteïne en glycine, is glutathion geen essentieel onderdeel van de voedselinname. Hoewel in rust de concentratie glutathion voldoende is om de gevormde vrije radicalen te neutraliseren, is dit tijdens intensieve inspanning niet het geval. Tijdens intensieve inspanning wordt in de cellen een dusdanige hoeveelheid zuurstof verbruikt dat een meer dan normale hoeveelheid vrije radicalen wordt gevormd ^[7]. Deze situatie wordt ook wel oxidatieve stress genoemd. Glutathion wordt in onderzoek vaak gebruikt als indicator van oxidatieve stress ^[4,8]. Hierbij wordt verondersteld dat een daling van de concentratie glutathion een maat is voor de hoeveelheid vrije radicalen die wordt geneutraliseerd, en dus van de oxidatieve stress die is opgetreden.

Atleten blijken na jarenlange (interval)training in rust een verhoogde hoeveelheid antioxidanten in het lichaam te hebben ^[5,6]. Ook de concentratie glutathion neemt toe onder invloed van training, waarbij de grootste toename wordt gevonden na trainingen die zowel duur- als krachtelementen bevatten ^[4]. Of atleten door die verhoogde concentratie glutathion ook beter ‘beschermd’ zijn tegen de bij inspanning gevormde vrije radicalen is de vraag. Het lijkt erop dat dit niet het geval is. Uit onderzoek blijkt dat de concentratie glutathion ook bij topsporters tijdens intensieve inspanning aanzienlijk afneemt ^[1,5]. De benodigde tijd tot een volledig herstel van de concentratie glutathion is afhankelijk van de intensiteit van de inspanning. Na een wedstrijd blijkt dit bij topvoetballers ^[1] en tophandballers ^[5] ongeveer 24 uur te zijn. Of er ook een relatie is tussen het herstel van de concentratie glutathion en het fysieke herstel is in beide studies niet onderzocht.

De vraag is nu of het mogelijk is om de concentratie glutathion te verhogen en, zo ja, wat dan het effect is op het herstel. Hoewel glutathion in wetenschappelijk onderzoek veelal wordt gehanteerd als indicator voor oxidatieve schade, is er weinig onderzoek gedaan naar het innemen van het antioxidant zelf. Uit een zeer recent uitgevoerde studie blijkt dat het tweemaal daags oraal innemen van 500 milligram glutathion gedurende vier weken niet leidt tot een verhoging van de concentratie in het bloed ^[2]. Ook werd geen effect gevonden op de oxidatieve stress. Uit een meer gedateerde studie blijkt dat het eenmalig oraal innemen van drie gram glutathion ook niet leidt tot een stijging van de concentratie in het bloed ^[10]. Het is de vraag of het zinnig is om glutathion oraal in te nemen. Er zijn namelijk aanwijzingen dat bepaalde enzymen in het maag-darmkanaal glutathion afbreken voordat het opgenomen kan worden ^[2,9]. Om dit probleem te omzeilen worden vaak supplementen ingenomen die stoffen bevatten waaruit glutathion in het lichaam wordt gevormd. Voorbeelden hiervan zijn het innemen van N-acetylcysteine (NAC) en glycine ^[2,7]. Het blijkt wel mogelijk om de concentratie glutathion te verhogen door het intraveneus te injecteren of door het verneveld via een puf te inhaleren ^[9]. Wat het effect is van deze manieren van het verhogen van de concentratie glutathion op een fysieke inspanning en/of herstel is onduidelijk.

Op basis van de huidige stand van zaken is geen advies te geven over het effect van glutathion op het herstel tijdens een drukke wedstrijdperiode bij een intervalsport. Tot op heden is geen onderzoek uitgevoerd naar het innemen van glutathion en de effecten daarvan op de fysieke prestatie en het herstel daarvan. Voordat een daadwerkelijk advies gegeven kan worden zal er dus eerst meer wetenschappelijk onderzoek uitgevoerd moeten worden. Het is echter de vraag of het verhogen van de concentratie antioxidanten een herstelbevorderende werking heeft, of kan hebben. Er zijn aanwijzingen dat het innemen van antioxidanten zelfs schadelijk kan zijn. Uit een zeer recent uitgevoerde Cochrane review blijkt namelijk dat het sterftecijfer onder gezonde mensen stijgt wanneer zij β-caroteen of vitamine E innemen in een reguliere dosis ^[3].