Vraag Honkbalcleats

Honkbalschoenen zien er anders uit dan bijvoorbeeld voetbal- of rugbyschoenen. Zo zijn er verschillen in de vorm en het materiaal van de noppen of “cleats” onder de zool. Het doel ervan is echter hetzelfde: zorgen voor goede grip op de grond, zodat de sporter goed kan sprinten. Uit onderzoek dat tot nu toe is uitgevoerd bij bestaande schoenen bij honkbal en andere sporten blijkt dat de vorm (niet de lengte) en het materiaal van de cleats of noppen niet van invloed zijn op de grip (tractie) van de schoenen op gravel of op gras. Er is dus waarschijnlijk geen functioneel verschil tussen honkbalschoenen en voetbalschoenen. Het is daarom aannemelijk dat de resultaten uit studies bij voetbal wat betreft de invloed van de schoen en van de ondergrond op bijvoorbeeld blessures ook gelden voor het honkbal. Wel blijkt dat het sprinten met honkbalschoenen op gravel zou kunnen leiden tot een grotere kans op blessures.

Om de kans op blessures te verkleinen is het advies om voor honkbalschoenen te kiezen met een (relatief) groot aantal cleats die voornamelijk in het midden van de voet geplaatst zijn. Cleats langs de buitenkant van de schoen of een klein aantal relatief lange cleats zou kunnen leiden tot grotere weerstand tegen het draaien van de voet. Dit zou vervolgens kunnen leiden tot knie- of enkelblessures.

Honkbalschoenen

Honkbal verschilt van andere teamsporten zoals voetbal, doordat slaan en werpen een grote rol spelen ^[4]. Ook spelen honkballers op een veld dat zowel uit (kunst-) gras als gravel bestaat ^[2,6]. Honkballers moeten net als voetballers sprinten en soms slidings uitvoeren ^[4]. Om stevig te staan bij het werpen en slaan en om snel te kunnen sprinten dragen honkballers schoenen met streepvormige of hoekige (metalen) “cleats” onder de zool ^[4]. Er bestaat een grote variatie in typen honkbalschoenen met cleats in verschillende vormen, aantallen en maten ^[6,7]. Voetbalschoenen daarentegen hebben vaak ronde noppen, hoewel deze ook streepvormig kunnen zijn ^[6,7]. Er is weinig onderzoek beschikbaar naar het effect van variaties in de cleats bij honkbalschoenen ^[6] of de mate waarin er overeenkomsten zijn tussen honkbalschoenen en voetbal- of American Footballschoenen ^[6].

Variaties in noppen en cleats

Cleats of noppen zorgen ervoor dat een sporter meer grip heeft op de ondergrond ^[3]. Deze grip noemt men ook wel “tractie”. Deze tractie is nodig voor een goede sportprestatie ^[9]. Hoe meer grip een sporter via zijn schoen op de grond heeft, hoe meer kracht hij kan uitoefenen, waardoor hij bijvoorbeeld sneller kan sprinten of beter kan afremmen ^[3]. Uit onderzoek met honkbalschoenen blijkt dat er geen verschil is in prestatie bij het doen van een sprint-wendbaarheidstest op honkbalschoenen met verschillende soorten cleats, op gravel en op gras ^[6]. Het aantal cleats beïnvloedde de prestatie en het gevoel van grip van de honkballers ook niet ^[6]. Het lijkt er dus op dat de variatie in cleats bij honkbalschoenen geen invloed heeft op de functie van de cleats ^[6]. Uit onderzoek bij voetbal- en American Footballschoenen blijkt dat alleen het aantal, de lengte en de plaatsing van de cleats (of noppen) invloed heeft op de tractie van de schoenen ^[1,7]. Het materiaal en de vorm van de noppen (cilindervormig, hoekig, of streepvormig zijn) lijkt niet uit te maken ^[7].

Blessures

Tractie recht naar voren of naar achteren (lineaire tractie) is nodig voor een optimale sportprestatie (hard afzetten). Uit onderzoek blijkt echter dat rotatietractie (weerstand tegen het draaien van de voet) kan leiden tot knie- en enkelblessures ^[7,9]. Meer tractie kan dus leiden tot een betere prestatie maar ook tot een grotere kans op blessures ^[7]. Uit onderzoek bij voetbal- en American Footballschoenen blijkt dat sommige modellen sportschoenen een grote lineaire tractie hebben, zonder tot een verhoogde rotatietractie te leiden ^[7]. Schoenen die daarentegen leiden tot een relatief hoge rotatietractie blijken gerelateerd te zijn aan een grotere kans op bijvoorbeeld kniepeesblessures ^[9]. Dit is ook het geval bij schoenen waarbij de cleats zich aan de buitenkant van de zool bevinden ^[1,9], hoewel deze niet leiden tot een betere sprintprestatie ^[1]. Als er weinig cleats onder de schoen zitten, die smal en lang zijn, is de tractie het grootst, vooral bij draaiende bewegingen ^[3]. Verder vonden onderzoekers dat een plaatsing van de cleats die leidt tot een krachtenverdeling onder de voet die het meeste lijkt op de “normale” krachtenverdeling, waarschijnlijk minder blessures tot gevolg heeft ^[1].

Kunstgras

Ook de ondergrond speelt een rol bij de grootte van de tractie tussen de schoen en de grond ^[3]. Uit onderzoek blijkt dat er echter weinig verschil is tussen de tractie op kunstgras en op gewoon gras, als de schoenen die geschikt zijn vooreen bepaalde ondergrond, gebruikt zijn ^[3]. De zolen van schoenen voor honkbal op kunstgras hebben een groot aantal kortere “studs” gemaakt van kunststof, vergelijkbaar met de kunstgrasschoenen voor voetballers ^[4]. Hierbij zijn schoenen met een groot aantal korte studs die evenredig met het oppervlakte over de voor- en achtervoet verdeeld zijn het beste ^[8]. Dit leidt tot een kleinere kans op blessures ^[3]. Voetbalschoenen die gemaakt waren voor gewoon gras bleken niet geschikt om ermee op kunstgras te spelen ^[8]. Cleats die vooral geschikt zijn voor gebruik op gravel blijken tot grotere tracties te leiden op (kunst-) gras dan wenselijk of nodig is ^[2]. Dit zou kunnen leiden tot een grotere kans op blessures ^[2].

Conclusie

Honkbalschoenen verschillen van voetbal- en American Footballschoenen wat betreft de vorm en het materiaal van de cleats of noppen onder de zool ^[4]. Hoewel honkballers niet alleen op gras maar ook op gravel spelen, lijken de verschillen eerder historisch of esthetisch dan functioneel te zijn ^{[2, 6]}. Uit onderzoek blijkt namelijk dat het materiaal en de vorm (cilindervormig, hoekig of streepvormig) van cleats niet van invloed is op de functie ervan ^[5]. De sprintprestatie van sporters blijkt namelijk vaak net zo goed te zijn op schoenen met een groot aantal redelijk korte cleats of studs als op schoenen met een klein aantal langere cleats ^[6]. Vooral het aantal, de lengte en de plaatsing van de cleats lijkt invloed te hebben op de tractie ^[3]. Schoenen met weinig, smalle en lange cleats langs de rand van de schoen hebben de grootste tractie ^[3], en dit geldt zowel voor voetbal- als voor honkbalschoenen ^[6]. Deze kunnen echter ook sneller tot blessures leiden ^[3].

Sommige experts raden daarom aan om speciaal te trainen op het sprinten in situaties waarin sporters veel tractie ondervinden, zodat zij met de bewegingen vertrouwd zijn en daardoor veilig kunnen sporten ^[3]. Aangezien dit veiliger lijkt te zijn, is te overwegen om bij voorkeur voor schoenen met een groot aantal korte studs of cleats te kiezen ^[8]. Wellicht is het ook goed om na te denken welke soort schoenen honkballers zouden moeten dragen die voornamelijk op gravel spelen of sprinten, maar hier is geen onderzoek over beschikbaar.